Ruimtelijke Ordening 2
1) Het belang van inzicht in ruimtelijke
ordening
Hoe is de transformatie van park spoor noord van treinstalplaats tot bruisend park
met torens tot stand gekomen?
Het is geen toeval, vooraf werd er jaren aan gewerkt voor de eerste veranderingen op
het terrein zichtbaar werden.
-> Het idee is gestart eind jaren 1990
-> In 2008 is het park geopend
-> Vandaag de dag komt er allemaal nieuwbouw op te staan
1.Belang kennis over ruimtelijke ordening
Het is belangrijk om te weten hoe de stad/gemeente zal groeien en transformeren en
om te weten waar nieuwe projecten kunnen gepland worden.
Zo is het mogelijk om proactief te handelen:
Pionierswerk
Nieuwe hotspots ontdekken voor ze zijn opgebouwd
Stad van de toekomst mee realiseren
Ruimtelijke planner is een dromer, een vastgoedmakelaar is de realisator!
Maar niet alleen grote plannen voor de toekomst zijn belangrijk. Het zit volledig
vervat in de dagelijkse praktijk van de vastgoedontwikkelaar.
Enkele voorbeelden:
Waardebepaling van een pand/grond
Mag een huis omgebouwd worden tot een winkel?
Mag er een veranda gebouwd worden?
2.Wat is ruimtelijke planning?
A Ruimtelijke planning is complex en onzeker
Er is een grote diversiteit aan mensen en dus ook een grote diversiteit aan
wensen!
Daarom zijn er ook veel verschillende ruimteclaims.
Maar naar later toe moet ruimte worden gedeeld.
Ruimtelijke planning is ook toekomstgericht. Het moet een antwoord bieden op
maatschappelijke uitdagingen zoals: bevolkingsgroei, klimaatuitdagingen,
toenemende diversiteit…
, Doordat het toekomstgericht is moet men rekening houden met trends en
prognoses. Maar niet alles kan voorspeld worden zoals bijvoorbeeld crisis, ramp…
Daarom is het belangrijk dat men flexibiliteit inbouwt.
B Ruimtelijke planning is durven dromen!!!
1. Lange termijnvisie
o Hoe ziet de stad eruit in 2050?
o Hoe zouden we willen dat de stad eruit ziet?
Klimaatneutrale stad, meer ruimte voor water en groen
2. Korte termijnacties
o Op welke manier kan dat bereikt worden?
o Welke projecten en acties moeten genomen worden?
3. Draagvlak en participatie
o Men moet protest voorkomen
o Mensen klaarmaken voor de toekomst
o Men moet dit vooral samen realiseren.
-> Men noemt dit ook wel driesporenplanning of strategische planning
3.Wat is ruimtelijke ordening?
Het is geen federale, maar Vlaamse bevoegdheid. Het is juridisch verankerd in de
VCRO (Art. 1.1.3. VCRO). Ruimtelijke ordening is constant in evolutie.
Het basisprincipe van ruimtelijke ordening is:
Drietrapsplanning
o Visie (Structuurplan, Ruimtelijke beleidsplannen)
o Plannen (RUP, BPA, verkavelingen…)
o Vergunningen (omgevingsvergunning, milieuvergunning)
Subsidiariteit
4.Subsidiariteitsbeginsel
De taken worden verdeeld over de 3 overheidsniveaus:
Het Vlaams Gewest
De provincies
De gemeenten
,Bevoegdheden worden uitgeoefend op het daartoe meest geëigende niveau. Ieder
niveau heeft een specifieke bevoegdheid:
Vlaanderen: Alegemene, grote structuren
Bv: In grote lijnen afbakenen in steden, dorpskeren en groene grote open ruimte
Provincie: Meer specifiek, maar grote structuren
Bv: Afbakenen van provinciale parkgebieden
Steden en gemeenten: Specifieke structuren
Bv: Gemeentepark
2) Ruimtelijke structuurplannen
Het gewestplan werkt niet, er is gebrek aan visie en dat heeft grote gevolgen voor
Vlaanderen gehad, zoals lintbebouwing.
Vlaanderen Nederland
In de jaren 1990 was er toenemende kritiek op het gewestplan door gebrek aan visie:
Het vertrekt eerder vanuit functiescheiding dan functiemenging
Het is volgend in plaats van sturend
o Geen overkoepelende visie over gewenste ontwikkeling
Het is te statisch:
o Blauwdrukplanning (geen visie)
o Geen rekening met onzekerheden
Het is verouderd:
o herziening was voorzien na 10 jaar
o speelden niet in op maatschappelijke wijzigingen
BPA’s als verfijning bleven uit
Hierdoor is Vlaanderen verromeld, volgebouwd, verlint en versnipperd. De kernen
van dorpen en steden zijn uitgehold. Nergens ter wereld is er wellicht zoveel
lintbebouwing als in
Vlaanderen. Maar de
jongste kwarteeuw rukt
de verspreide
bebouwing in versneld
, Waarom is dat een probleem?!!!
Omdat er veel gevolgen aan verbonden zijn:
Saai: Gebrek aan pretfactor
Kosten: Versnippering van de ruimte kost geld, de gemeente moet dit betalen.
Vooral de linten in verband met huisvuilophaling, post en openbaar vervoer.
Ecologisch netwerk: Verlies van ruimtelijke kwaliteit, kleinere groene ruimten
hebben een lagere ecologische waarde. De linten zorgen ervoor dat er geen zicht
is op de open ruimte.
Duurzaamheid: Door verspreide bebouwing is heel wat van de open ruimte
verhard. Dit zorgt voor toename van het aantal overstromingen, doordat het
regenwater moeilijk kan infiltreren.
Mobiliteit: Door versnippering is autoverplaatsing gestegen en is het openbaar
vervoer moeilijk te organiseren en erg duur.
Minder populair: Woningen en voorziening die in linten liggen zijn minder
populair, ze raken moeilijk verkocht.
Als reactie hierop gaat men de structuurplanning introduceren.
Formuleren van een overkoepelende visie
Driesporenplanning
o Lange termijnvisie
o Korte termijnvisie
o Draagvlak, participatie en budget
Drietrapsplanning
o Structuurplannen
o Ruimtelijke uitvoeringsplannen, verordeningen…
o Vergunningen
-> Juridisch vastgelegd in VCRO (Art. 1.1.3 VCRO)
“De ruimtelijke ordening van het Vlaamse Gewest, de provincies en de gemeenten
wordt vastgelegd in ruimtelijke structuurplannen, ruimtelijke uitvoeringsplannen en
verordeningen.”
(Art. 1.1.4 VCRO)
“De ruimtelijke ordening is gericht op een duurzame ruimtelijke ontwikkeling waarbij
de ruimte beheerd wordt ten behoeve van de huidige generatie, zonder dat de
behoeften van de toekomstige generaties in het gedrang gebracht worden. Daarbij
worden de ruimtelijke behoeften van de verschillende maatschappelijke activiteiten
gelijktijdig tegen elkaar afgewogen. Er wordt rekening gehouden met de ruimtelijke
draagkracht, de
gevolgen voor het
leefmilieu en de
culturele, economische,
esthetische en sociale