Dit is een samenvatting van het vak recht. Dit wordt gegeven in de 2e periode van het eerste jaar in de richting orthopedagogie aan KDG. Ik heb enkel deze samenvatting geleerd en had een 14/20.
Recht
Deel 1. Enkele basisbeginselen uit het recht p. 2
1) De noodzaak van regels p. 2
2) Het ontstaan en de ontwikkeling van recht p. 2
3) Een definitie van recht p. 3
4) Indeling van het recht p. 5
5) Bronnen van het recht p. 6
Deel 2. Mensenrechten p. 9
1) Inleiding p. 9
2) Mensenrechtenwetgeving p. 11
3) Mensenrechtenmechanismen p. 12
Deel 3. De Belgische staatsstructuur p. 19
1) Kenmerken van onze Belgische staat p. 19
2) Verkiezingen en partijen p. 22
3) Overheden en instellingen p. 25
4) De rechtbanken en hoven p. 41
Deel 4. Het beroepsgeheim p. 52
1) Krachtlijnen van het beroepsgeheim p. 52
2) Integriteits- en veiligheidsuitzonderingen p. 52
3) De noodtoestand p. 55
4) Het gedeeld en gezamenlijk beroepsgeheim p. 55
5) Schuldig hulpverzuim p. 58
6) Discretieplicht p. 58
7) Gevolgen schendig beroepsgeheim p. 59
1
, Deel 1. Enkele basisbeginselen van het recht
1. De noodzaak van regels
In de samenleving worden permanent regels opgesteld en bijgeschaafd. De
samenleving evolueert => ontstaan nieuwe omgangsvormen en problemen. Er is
voortdurend discussie over de regels
2. Het ontstaan en de ontwikkeling van recht
Waar mensen samenleven, groeien er sinds eeuwen geschreven en ongeschreven
regels
3500 v.C.: schrift uitgevonden in het Nabije Oosten => regels werden schriftelijk
vastgelegd => werden vlugger en over een grote afstand bekendgemaakt
Wetboek van koning Hammoerabi: regels thema’s zoals slavernij, misdaad, huwelijk
en koop-verkoop van bier
- Oog om oog, tand om tand principe
Recht was van goddelijke oorsprong. Gods wil was wet => werd misbruik van
gemaakt door de heersers die beweerden dat zij hun macht van de goden ontvingen
De meeste regels zijn ontstaan door traditie. Gewoonterecht wordt van generatie op
generatie overgedragen
Mensen van elke samenleving gingen opzoek naar een geordende manier van
samenleven. Er werden afspraken gemaakt die voor iedereen binnen dezelfde groep
golden => ontstaan van politieke, administratieve en gerechtelijke instellingen die
de rechtsregels formuleren, toepassen en handhaven
Na WO2: ontstaan van mensenrechten
Recht is complex en dynamisch. Het is een weerspiegeling van wat leeft in de
maatschappij
- Door de complexiteit spreken we soms over een juridisering van de samenleving
waarin het belang van recht en regels toeneemt. Ook in de zorg- en
hulpverleningssector is er spraken van juridisering, er bestaat een toenemende
regulering van maatschappelijke verhouden en een toenemend beroep op het
recht en gerechtelijke procedures
Nadeel: er wordt abstractie gemaakt van concrete omstandigheden
Voordeel: rechtsbescherming en mogelijkheid tot emancipatie
Het verschil tussen recht en godsdienst
- Godsdienst:
Goddelijke oorsprong
Voorschriften
Niet-naleving => sanctie
- Niet-geseculariseerde samenlevingen hebben geen strikte scheiding tussen
rechtsregels en godsdienstige regels. Er is geen scheiding van kerk en staat
- België is een geseculariseerde samenleving. Het recht gaat uit van een scheiding
tussen kerk en staat. Deze is niet absoluut, er worden 6 erediensten erkend
2
, (katholieke, protestantse, Israëlitische, anglicaanse, islamitische en orthodoxe en
binnenkort ook boeddhisme)
Verhouding recht en moraal
- Rechtsnormen
Gelden algemeen
Bron = de mens zelf
Noodzakelijk openbaar
Sanctie is duidelijk en is omschreven in teksten
Vaak in overeenstemming met de moraal
Kan een burger verplichten tot wat hij immoreel vindt (vb. belastingen
betalen)
- Morele normen
Algemeen of persoonlijk-individueel
Bron = de overheid en het goddelijk gezag
Geen sanctie
Kant: “morele wet is aangeboren”
Geen eensgezindheid over wat tot de moraal behoort
3. Een definitie van het recht
Geen universele definitie wel steeds dezelfde elementen
Recht = het geheel van bindende regels, opgesteld door de samenleving, waardoor de
belangen van de enkelingen die in de gemeenschap leven, geordend worden, door middel
van sociale dwang
3.1. Een geheel van bindende regels
Geschreven en ongeschreven regels, internationale en nationale regels
Rechtsregels formuleren een verbod, gebod, laten een handeling toe (verlof) of
houden een belofte in
Rechtsregels kunnen afgedwongen worden door een georganiseerde instantie die
maatregelen en sancties kan opleggen => verschil met religie en morele regels
3.2. Opgelegd door de samenleving
3
, Systeem van vrije verkiezingen en volksvertegenwoordigers = kiesrecht +
opkomstplicht
- Aanvankelijk alleen aan mannen uit de rijke klassen
- 1893-1921: invoering algemeen stemrecht voor mannen
- 1947: algemeen stemrecht
De staat is de rechtsgemeenschap bij uitstek:
- Wetgevende macht
- Uitvoerende macht
- Rechterlijke macht
Lokale besturen
Democratie: in het parlement zetelen vertegenwoordigers die het wetgevend orgaan
vormen. Zij formuleren rechtsregels en passen ze aan aan de gewijzigde
omstandigheden
- Uitvoerend orgaan voert deze wetten uit
- Afkomstig uit het Grieks. Demos = volk & kratein = heersen
3.3. Het doel van recht is de samenleving ordenen en in stand houden
Recht komt van het Latijnse directum = leiding. Recht moet het samenleving van de
mens met andere mensen leiden
Nood aan organisatie in een complexe samenleving. Indien er geen regels zouden zijn
ontstaat er chaos, rebellie, anarchie of eigen willekeur = natuurtoestand
Nood aan regels die duidelijk zijn en rechtszekerheid bieden. Ze moeten rechtvaardig
en doeltreffend zijn
3.4. Afdwingbaarheid van het recht
De rechterlijke macht staat in voor de sanctionering
In het Archaïsch stelsel gebeurde de wraakneming door (de familie van) het
slachtoffer tegen (de familie van) de dader
Middeleeuwen: feodale oversten kwam tussen als reactie op escalerend geweld ten
aanzien van privéwraaknemingen
In een geciviliseerde maatschappij worden regels afgedwongen door bestraffende
maatregelen en het oprichten van een rechterlijke macht
- De naleving van regels moet, om effectief te zijn, kunnen afgedwongen worden
=> essentieel element van het recht
4. Indeling van het recht
4
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur chloepeeters1. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €5,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
