ERF EN REGISTRATIE BELASTING
INLEIDENDE BEGRIPPEN
ERFRECHT
Recht dat gaat bepalen wie gaat erven en hoeveel. Bij overlijden kan het vermogen niet onbeheerd achterblijven, dus bepalen wie
deze goederen van de overleden persoon toekomt.
(kan niet onbeheerd achterblijven vandaar erven, auto, kinderen, huis)
Iemand komt in uw plaats voor uw vermogen => testament = Gaat zeggen wie iets gaat erven
• Kan men afwijken van het wettelijk erfrecht?
> Ja: via testament of contractuele erfstelling kan de erflater beperkt maar vrij beslissen aan wie de nalatenschap
zal toekomen. => testament = vermelding wie iets gaat krijgen
> huwelijkscontract => heeft voorrang op het erfrecht
• Wettelijk erfrecht
> De wettelijke verdeling geldt wanneer er geen testament is gemaakt.
ERFBELASTING
Belasting geheven ter financiering van de gemeenschappen en gewesten = belasting over het gedeelte dat men gaat erven.
Geheven op de overgang door overlijden.
Gaat al belast zijn maar bij de erfenis gaat men nog belasting afgeven aan de fiscus
• Tarieven gaat verschillen naargelang de relatie met de erfgenamen
> Vlaamse codex fiscaliteit (VCF) + andere belastingen die Vlaamse regering zelf int.
• Overkoepelende term van NRI + Successierechten = erfbelasting => gaan zelden nog afzonderlijk gehanteerd worden.
• Is successierecht synoniem van erfbelasting?
> NEEN!!
Erfbelasting
Successierecht Recht van overgang
Niet rijks inwoner (NRI)
> Successierecht= overlijden van rijks inwoner
= belastingen die men gaat heffen op overlijden van mensen die in BE wonen
> Recht van overgang = Erfbelasting = Wanneer men met buitenlandse overlijdens zit (niet rijks inwoners)
NRI = anders belasten => recht van overgang!!!
ERFAFSPRAKEN
Gaat men dan samenkomen om alles te bespreken => maar gaat niet altijd goed aflopen, vaak onderlinge discussies
= terugvallen op het wettelijk erfrecht indien geen testament of geen goede afspraken
1.1 WETTELIJKE BASIS
VCF= vlaamse codex fiscaliteit met het daarbij horende besluit tot uitvoering van de codex (19dec 2014)
Verschillende belastingen => erf belasting, schenking belasting,…
In handboek staan de artikels er tussen => zo weet men waar men moet gaan zoeken
2.7 => 7 gaat over erfbelasting
2.1 => inleidende begrippen
Alle andere belastingen gaan over 2.8 of 2.9
1.2 GEWESTELIJKE BELASTING
Overheid heeft soms de intentie om bepaalde zaken te veranderen
Gaat er veel geld worden opgehaald? Neen klein deel van de belasting van geheel België
• Belasting in Vlaanderen is kleiner dan in Wallonië
• Rijke bevolking is minder uitgaven
> dan moet men bijvoorbeeld geen gemeentelijk zwembad hebben, iedereen heeft een zwembad in hun tuin
> 5% van een heel rijke bevolking is veel geld, een bevolking die algemeen rijk is kan men permitteren om een
lagere belasting te heffen
Vermogensplanning is niet nodig voor gewone situaties, enkel nodig in grote vermogende ondernemingen
1
,LOCALISATIE CRITERIA
= Vlaams gewest vanaf 2015 ‘dienst registratie-en successierechten’ overgenomen van de federale overheidsdienst financiën
• Is het innen van registratie en erfbelasting federale materie?
> Voor 2015 was dit federale materie, vanaf 1 jan 2015 is dit gewestelijke materie geworden en heeft de FOD
geen voordeel bij de erf en registratie belasting.
• Gewesten: Vlaams, Waals en Brussels hoofdstedelijk
Gewest bevoegd Federale bevoegdheid
Inning registratie en erfbelasting Afleveren attest erfopvolging
Vlaamse belastingdienst (VLABEL) Materie als documentatie (na 2015)
Aanslagvoeten, vrijstellingen en
verminderingen wijzigen (vanaf 2002)
Gaat niet over de plaats van overlijden, maar de woonplaats die gaat bepalen waar men de erfbelasting moet gaan betalen
Welk gewest bevoegd voor de erfbelasting te erven, periode van 5 jaar gewoond dan moet men kijken hoe lang men in ieder
gewest was
1.3 BUDGETTAIRE BELANG VAN ERFBELASTING
Toename in erfenissen om nadien weer af te nemen => reden? Naoorlogse geboortegolf, mensen zijn nu op leeftijd
• Gaat de waarde van totale erfenissen mee stijgen?
> Neen! Kan wel stijgen maar zal nooit evenredig verlopen.
De waarde van de erfenissen (gecorrigeerd door de inflatie) is jaren aan het dalen. Net zoals het aantal
personen dat een erfenis gaat nalaten => niet iedereen laat erfenis na.
• Is de erfbelasting een groot deel van de inkomsten van overheid?
> Neen! Gaat nog geen 10% van de fiscale inkomsten vertegenwoordigen
Belangrijk!! Erfbelasting= gewestelijke materie
BUITENLANDERS DIE IN BE EEN ERFBELASTING HEBBEN
Wanneer mag men iemand gaan belasten? => aanknopingspunt
Men mag enkel belasten waar hier in BE een aanknopingspunt is
• Rijksinwoners gaan belast worden
> Vragen naar huwelijksstatus voor huwelijksvermogenstelsel, woonplaats
> Nationaliteit maakt niet uit
• Spanje is een uitzondering = > gaan enkel de Spanjaarden belast, ook al woont deze in BE maar een SP nationaliteit dus
gaan deze beiden mogen heffen.
> Fiscus gaat wel nagaan of men vanuit BE wel verhuisd naar SP dus daar moet men ook de financiële belangen
behartigen. Dus fiscus mag echt naar de feiten gaan kijken.
• Wat gaat gebeuren?
> Mensen met appartement in SP dan gaat men in SP met kaart betalen en auto daar inschrijven en in BE vooral
met cash betalen om zo de meeste sporen weg te werken. => dan geen erfbelastingen.
1.4 VERSCHIL RECHT VAN OVERGANG EN SUCCESSIERECHT
Erfbelasting opdelen in 2 luiken:
• SR = successierecht
• ROO= recht van overgang bij overlijden
SR= successierecht => vragen die men gaat stellen wanneer dit recht van toepassing is.
In de cursus voornamelijk successierecht tenzij er uitdrukkelijk van wordt afgeweken.
1) Wie is gestorven?
2) Wanneer men weet wie het is => nagaan naar recht van overgang
3) Daarna aftrek van schulden
Men gaat woning erven van 300 000 en er staat nog geld open dus schuld gaat nog betaald moeten worden => dan blijft
er netto nog 200 000 over => daarop gaat de erfbelasting berekend moeten worden
Aftrek van schulden
300 000
-100 000 schulden => deze gaan nog aftrekbaar worden voor de rijks inwoners en Europeanen
Altijd aftrek voor rijks inwoners, niet voor niet – eu
200 000 netto => dus daarop gaat men belasting moeten betalen
Recht van overgang= gaat over wanneer men geen rijks inwoner is
Successierecht gaat echt over rijk inwoners
> Dus kijken naar de persoon die overleden is
2
,1.4.1 Hoedanigheid van de overledenen
Wanneer is successierecht van toepassing?
• Indien de overledene een rijks inwoner is, volgens gegevens van bevolkingsregister op datum van zijn overlijden
ingeschreven in een Belgische gemeente.
Kan men als erfgename het tegendeel bewijzen?
• Ja! Maar wel de bewijslast bij de erfgenamen en doorslaggevende criteria
> Permanentie van de bewoning (fiscale woonplaats is werkelijke en effectieve verblijfplaats van overledene)
> Geheel van feitelijke elementen die betrekking hebben op toestand van de overledene, professioneel,
administratief, financieel en administratief.
Waarom gaan wij iemand belasten die geen rijks inwoner is? => nationaliteit heeft geen belang van de overledene
Dan moet er toch ergens een aanknopingspunt zijn?
Iemand die niet in BE woont maar toch belasting in BE moet betalen
• Een Franse persoon heeft een appartement op de dijk in Duinkerken, dus in BE een onroerend goed
• Ouders hebben een huis in FR dan kan FR daar erfbelasting op moeten betalen
NIET RIJKSINWONERS
Recht van overgang = enkel van toepassing wanneer de overledene een niet-rijksinwoner is
Men gaat voor ieder onroerend goed een aangifte moeten doen
3 appartementen in verschillende lidstaten, normaal 1 aangifte wanneer persoon overlijdt
• In geval 3 kinderen en iedereen krijgt 1 appartement
Alle kinderen zullen dit individueel moeten aangeven
1.4.2 MVH en aftrek van de schulden
Erfbelasting berekend op het volledige bezit van de overledene (alles wat de persoon wereldwijd bezit)
= binnen/buitenland maakt geen verschil (roerend als onroerende goederen tellen me)
Schulden worden in mindering gebracht
Belasting = over de netto waarde (bedrag gehele nalatenschap- schulden)
= enkel van toepassing bij successierecht
Vb: erfenis 180 000 – 15 000= 165 000
Belasting op de nettowaarde van 165 000 dat nog over blijft voor erfgenamen.
Recht van overgang van overlijden => gaat gevestigd worden op de gelegen onroerende goederen in Vlaanderen
gelegen. Schulden die verband houden met onroerende goederen zijn enkel aftrekbaar voor EER
• EER Europese economische ruimte
Enkel van toepassing het recht van overgang van overlijden wanneer het ging over een niet-rijksinwoner
Recht van successie Recht van overgang BIJ overlijden (overledene geen rijksinwoner)
Eer-inwoner Geen eer inwoner
• Alle bestaande schulden op Schulden specifiek aangegaan om de Geen aftrek van de schulden
moment van overlijden belastbare onroerende goederen te
• Begrafeniskosten verwerven of behouden
1.4.3 Aangifte
Moet niet meer indienen op kantoor van de laatste woonplaats van de overledene
2015 = indienen Vlaamse belastingdienst (Vlabel, Aalst)
Wel de verplichting van de wettige erfgenamen en de algemene begiftigden om de aangifte tijdig in te dienen
• Aangifte recht van overgang bij overlijden
Ingediend door iedere erfgenaam van een onroerend goed dat in het Vlaams Gewest gelokaliseerd is.
1.4.4 Opmerkingen
Overlijdens vanaf 2015 is de Europese erfrechtvordering van toepassing
Zowel roerende als onroerende goederen van de nalatenschap vererfd worden
(volgens eu wetgeving van land waar de overledene zijn gewone verblijfplaats had op tijdstip van overlijden)
Uitzondering= erflater kan opteren voor het erfrecht van de staat waarvan men de nationaliteit bezit op het moment van zijn
rechtskeuze of zijn overlijden.
ONTERVEN
Niet toegelaten in BE => wel manieren om dit te omzeilen, men kan dit minimaliseren
Wanneer men een kind zeker wil onterven dan gaat men gewoon in buitenland wonen en dan kan dit wel, alle onroerende
goederen in Frankrijk kan men kiezen voor het erfrecht.
3
, Hoofdstuk 7: De erfbelasting
AFDELING 1 - WAT IS BELASTBAAR VOORWERP
We worden belast op overgangen door overlijden => kern van de erfbelastingen
= ongeacht of de verkrijging plaatsvindt bij wet, testament of contractuele erfstelling.
Verder zijn er fictiebepalingen die het toepassingsgebied gaan uitbreiden
• Fictiebepaling
Uitbreiding van de werkingssfeer van de erfbelasting
Men gaat iets bekomen dus door het overlijden
Overgangen door overlijden zijn dus met erfbelastingen en de rest dus niet => Door is door de actie
= Anders dan ter gelegenheid
Dus zonder de erfbelasting, gaat niet automatisch een erfbelasting zijn
Gelegenheid is het moment dat men bepaald. Het tijdstip dat men bepaald moet niet specifiek een datum zijn.
• Bijvoorbeeld de maandag dat men 50 jaar wordt.
Het moment dat de zon opkomt om 6u
Erfstelling over de hand = men gaat iets erven maar men gaat al 1 hand verder werken, men heeft een huis en men zegt kijk Jef jij
erft dat, men kan in testament allerlei voorwaarden opleggen en inzetten. Wanneer men niet doet wat er in staat dan kan men de
voordelen er niet van krijgen.
• VB = jij erft mijn huis maar als Jef komt te overlijden dan gaat dit naar Jef zijn zus Lies, zo staat dit het testament van de
persoon die komt te overlijden => dus eigenlijk een beslissing over Jef zijn hoofd die al gemaakt.
2.7.1 => bij onderdeel belastbaar voorwerp
Erfgenaam of legataris = diegene die iets bekomt door een erfenis, door wet of testament
• Legataris= in testament
• Erfgenaam = staat in wet
• Begiftigde = huwelijkscontract
1.5 Belasting op ‘de overgang door overlijden’
Erfbelasting is een indirecte belasting => op overgangen DOOR of TEN GEVOLGE van het overlijden
• Er moet een overgang van de goederen ‘uit oorzaken des doods’ ingevolge van overlijden zijn (2.7.1)
• Geldt voor overgangen die plaatsvinden door:
1) Wettelijke erfopvolging (geen testament)
2) Uiterste wilsbeschikking of testament van de overledenen als legataris
3) Contractuele erfstelling
Als de overlevende echtgenoot (begiftigde) in geval van schenking van de goederen
4) Wettelijk toegekend vruchtgebruik
Bij het overlijden van de schenker ontvangt de langstlevende het vruchtgebruik van de geschonken goederen indien
de schenker dit vruchtgebruik voor zichzelf heeft voorbehouden.
Voorwaarde= schenker is titularis gebleven van het vruchtgebruik tot op het moment van zijn overlijden en
bovendien de echtgenoot op tijdstip van de schenking een hoedanigheid had.
Buiten de ‘overgang door overlijden’ bestaan er juridisch ook overgangen ‘ter gelegenheid’ of ‘naar aanleiding’ van het overlijden.
Voorbeelden zijn
• Erfstelling over de hand,
• Beding van aangroei/aanwas en terugvalling,
• Schenking onder beding van terugkeer bij vooroverlijden
BEDING VAN AANWAS OF TERUGVALLING
2 dochters krijgen een onroerend goed, maar wanneer 1 van de 2 zussen eerder sterft gaat het OG over naar de andere zus dus
ooit zal de langst levende zus het geheel van het OG hebben.
Wassen is oud woord voor groeien => beding van aangroei, dus het ene deel gaat bij het andere persoon aangroeien en gaat over
naar de persoon die het langste leeft.
• Het is ter gelegenheid van het overlijden van de ene dochter dat het over gaat naar de andere dochter
• Hierdoor gaan goederen over van de ene persoon naar de andere persoon
• Er moet niet altijd erfbelasting zijn!!!
4