Wero 4
STEM
1. Meerwaarde van STEM
1.1.Maatschappelijke drijfveren
1.1.1. STEM en de arbeidsmarkt
STEM staat voor een combinatie van 4 disciplines
- Wetenschappen (science)
- Techniek (technology)
- Ingenieurswetenschappen (engineering)
- Wiskunde (mathematics)
Meer nood aan jongeren die voor een maatschappelijke opleiding kiezen
Specifiek voor het basisonderwijs werden de ontwikkelingsdoelen en eindtermen
‘wereldoriëntatie’ in:
- Wetenschap en techniek
- Mens en maatschappij
1.1.2. STEM en maatschappelijk engagement
STEM kan een belangrijke bijdrage leveren aan:
- Mobiliteit, klimaatsverandering, gezondheidszorg, …
1.2.STEM voor het kind
Focus ligt op de meerwaarde van STEM voor de taalontwikkeling van ieder kind,
ongeacht zijn latere studie- of beroepskeuzes.
Praktijkervaringen leren ons dat STEM kinderen kan laten groeien in hun
welbevinden, betrokkenheid en zelfs in eigenwaarde.
1.2.1. STEM-geletterdheid
Inzichten en praktijken vanuit STEM-disciplines begrijpen en hiermee aan de slag
kunnen om weloverwogen beslissingen te nemen en problemen op te lossen.
Kritisch bewustzijn ontwikkelt over de rol die STEM speelt in de maatschappij
- Bv. de invloed op milieu, zorg, ..
Wetenschap, techniek, … zijn een belangrijke rol in onze maatschappij
Gaat ook over het ontwikkelen van 21e-eeuwse competenties
- Zoals innovatief denken, flexibiliteit en verantwoordelijkheid
STEM is overal & moet behoren tot de brede ontwikkeling van ieder kind
- Bv. wat vindt je allemaal in een huis dat te maken heeft met wetenschap,
techniek, wiskunde, …?
1.2.2. STEM maakt concreet
STEM maakt leerinhouden concreet
- Bv. mengen, oplossen, hoeveelheden, meten, ..
STEM staat voor het oplossen van problemen binnen betekenisvolle situaties via
STEM-inzichten en -praktijken
Het maakt inhouden vanuit wetenschappen, wiskunde en techniek concreet en
betekenisvol door kinderen vanuit levensechte situaties aan de slag te laten gaan
met zaken zoals:
- Energie, snelheid, druk, tijd, ..
- Bv. zuiveren van water stimuleert ervaringen en waarnemingen omtrent
stroming, scheiding van stoffen, fasen van stoffen (vast, vloeibaar, ..)
Via STEM kun je leerinhouden op een betekenisvolle wijze in de klas brengen.
, - Cognitief ondersteunen is belangrijk
1.2.3. STEM als hefboom
Sterktes en interesses ontdekken en ontplooien
- Bv. onderzoekende houding, oplossingsgerichte aard
- Welbevinden, betrokkenheid, eigenwaarde,..
- Er is nood aan roldoorbreking en stereotypen vermijden
Er is geen sprake van een juist of fout antwoord of oplossing
- Ze krijgen de kans om te sturen, te verbeteren, … zo kunnen ze tot een goed
resultaat komen
Opvallend is de wisselwerking tussen STEM en taal
- Taal speelt een belangrijke rol binnen STEM
- Als kinderen verslag moeten uitbrengen
- Woordenschat kan uitgebreid worden
1.2.4. STEMmige kleuters
Aansluiting bij een natuurlijke manier van leren, maar niet altijd vanzelfsprekend
Klemtoon ligt op ervaringen opdoen
Kleuters hebben onderzoekende houding
Kleuters zijn een ontvankelijke doelgroep, maar ook een uitdagende doelgroep
- Verbanden leggen, keuzes kunnen maken en oplossingen kunnen bedenken
1.3.Samengevat: STEM bereidt voor op de toekomst
Maatschappelijke drijfveer -> doorstroom naar STEM-opleidingen en -beroepen
Maar onderwijs bereidt kinderen voor op de arbeidsmarkt
- Het gaat in de eerste plaats over emancipatie en maatschappelijke participatie
van ieder kind
STEM – geletterdheid, 21ste eeuwse competenties, ..
Welbevinden, betrokkenheid, eigenwaarde, …
2. STEM ontrafeld
2.1.De fysische wereld
Mens wil greep krijgen.
- Begrijpen, gebruiken, beïnvloeden .. om uitdagingen uit het hoofd te bieden
Uit deze definitie kunnen we afleiden dat STEM geïntegreerd moet worden en dat
het oplossen van problemen centraal staat
2.1.1. Brede ervaringsbasis
Exploreren als basis
- Verkennen van de fysische wereld -> staat centraal
- Via de zintuigen, door te bewegen, door te manipuleren met handen en voeten
- Voeling krijgen met materialen, veelvuldig ervaringen opdoen met materiaal ->
brede ervaringsbasis
Dit kan spontaan, maar kan je ook uitlokken
- Intuïtieve intelligentie:
Verbeeldingskracht & voeling hebben ten aanzien van wat er zich afspeelt
, - Vanuit exploratie kunnen uitdagingen ontstaan en is vaak voorafgaand nodig
Ruimte voor exploratie
- Inspelen op zaken die kleuters doen, zeggen, …
Bv. ze zien hun schaduw op de speelplaats, dan kun je hier iets mee doen
- Spelen met water en zand, maar ook met steentjes, verf, bloem, rijst, ..
Sensopathisch spel, waarbij het beleven met zintuigen centraal staat
- Exploratietafel in de klas maakt het mogelijk om bewust in te zetten op
stimuleren van ervaringsbasis
‘Loose Parts’ zijn een must in de kleuterklas
- Losse dingen die gemakkelijk te verplaatsen zijn en op allerlei manieren kunnen
gebruikt worden
Bv. buizen, touwen, ringen, plankjes, potjes, …
2.2.Vier disciplines
2.2.1. (exacte) wetenschappers(S)
Onderzoeken
- Zoeken naar antwoorden
Nieuwsgierig en verwonderd zijn, willen weten en verklaren
Onderzoeksvaardigheden -> een systematische werkwijze ->
Op verschillende manieren onderzoeken
Waarnemen
Steeds gegevens verzamelen, analyseren en interpreteren
Proefjes doen: verklaren hoe komt dat?
Wetenschappelijke inzichten
Kennismaken
Beschrijven in eigen woorden, via waarneembaar
Nog niet toe aan verklaren
Misconcepties
Brede ervaringsbasis
Uitwisseling ideeën, observaties, .. tussen kleuters
- Wetenschappelijke inzichten worden onderzocht & onderzoeksvaardigheden
worden ontwikkeld/geoefend
Onderzoeksvaardigheden:
- Verwonderen
Ze hebben interesse in concrete en visueel aantrekkelijke inhouden
- Verzamelen van gegevens
Waarnemen staat centraal
Hanteren van meetinstrumenten kan moeilijk verlopen wanneer 2 of
meerdere handelingen op hetzelfde moment worden uitgevoerd
- Vragen stellen
Kleuters stellen gemakkelijk vragen, ze verwoorden vaak hun gedachtegang
- Analyseren en interpreteren