Hoofdstuk 1: Wat is een ‘stad’? Wat is ‘verstedelijking’? Wat is ‘geschiedenis van de
stedenbouw’?
Een poging tot begripsbepaling
1. WAT IS EEN STAD?
1.1. Cultuurgeschiedenis: Lewis Mumford, ‘What is a City?’ (1937)
• Lewis probeert definitie te geven van wat een stad zou kunnen zijn
• Hij streeft naar alles omvattende betekenis door “The city in its complete sense
…”.
• Hij somt 5 kenmerken op:
§ Geographic plexus: hij bedoelt dat stad altijd ergens ligt en met een rede.
Bv Brussel: ontstaan langs de Zenne en ligt op die plaats die nog net bevaarbaar
was. Op deze plek was ook oversteekplaats die gebruikt werd voor belangrijke
handelsroute. Op dat kruispunt vd Zenne en handelsroute ligt Brussel =>
duidelijke historische + geografische reden
§ Economic: in een stad hangen alle mensen aan elkaar met economische
redenen. Bv docent wordt betaald door belastinggeld. Docent kan dan naar
bakker en hiermee kan bakker auto kopen, garagist kan huis kopen….
Alle mensen hangen op economische manier samen en zijn afhankelijk van elkaar
op dat vlak
§ Institutional proces: een stad ontstaat en groeit en krijgt een bestuurlijke
vorm. Er zijn verschillende sociale groepen in de stad die elk hun macht
proberen te vergroten en hun aanzien binnen die stedelijke ruimte steeds
groter proberen te maken. Dit geode aanzien creëren is heel belangrijk in een
stad
§ Social action: het interessante vd stad is hetgeen dat zich afspeelt in straten
en pleinen vd stad. Eerder geïnteresseerd in de mensen dan in de
gebouwen/straten
§ Collective unity: een stad is niet zomaar collectie gebouwen. Er zijn
belangrijke gebouwen zoals het stadhuis. Stadhuis Brussel gebouwd in 15de
eeuw als symbool van vrijheid is dus belangrijk symbool voor de collectiviteit.
Symbool van de gezamenlijke inspanning die alle burgers hebben geleverd om
hun onafhankelijkheid te verkrijgen
• “Social facts are primary, and the physical organization of the city ….”
§ Lewis heeft vooral aandacht voor het sociale.
§ De definitie is tegelijk ook een soort kritiek.
§ Wanneer Lewis deze definitie maakt (20ste e) is er een bepaalde visie op de
stedenbouw die heel erg gefocust is op het materiele aspect die ten koste
gaat van haar sociale dimensie
§ Lewis dweept met de middeleeuwse stad omdat hij in die middeleeuws stad
een ideaalbeeld zag dat hij niet terug vindt in zijn eig tijd
,Hoofdstuk 1: Wat is een ‘stad’? Wat is ‘verstedelijking’? Wat is ‘geschiedenis van de
stedenbouw’?
Een poging tot begripsbepaling
1.2. Sociologie: Louis Wirth, ‘Urban as a Way of Life’ (1938)
• “While the city is the characteristic locus of urbanism …”
§ Je kan stedelijk leven met alle mogelijke voorzieningen rond je maar dat hoeft
niet per se in de stad te zijn. In de tussenzone wonen waar ook winkels,
cinema, zwembaden zijn
• “For sociological ….
§ Redelijk groot, densiteit, een stad blijft lange tijd staan/bestaan,
verschillende mensen bij elkaar
(stad is plek van anonimiteit, mensen kennen elkaar niet meer)
• “The city is not….”
§ Stellen vast dat de steden steeds meer de aantrekkingspolen worden
2. VERSTEDELIJKING
• Stad is gevolg van proces van verstedelijking.
• Verstedelijking is actieve vorm van stadwording
• Mumbai India is een vd grootse stedelijke agglomeraties.
• Als proces van verstedelijking te snel gaat => loopt uit de hand
• Als te veel mensen op eenzelfde plek gaan wonen ontstaat er totale
overbelasting vd infrastructuur. Impact op milieu/menselijke milieu is
catastrofaal
,Hoofdstuk 1: Wat is een ‘stad’? Wat is ‘verstedelijking’? Wat is ‘geschiedenis van de
stedenbouw’?
Een poging tot begripsbepaling
3. WAT IS VERSTEDELIJKING?
3.1. Hohenberg & Lees, The Making of Urban Europe
• Studie over hoe EU is verstedelijkt geraak in de 12-15de eeuw.
• “On the most straightforward level, urbanization describes a shift in the
composition of the population”
• = Verstedelijking wordt doorgaans begrepen als beweging van mensen. Mensen
van platteland die naar stad verhuizen
• Daardoor gaat aandeel stijgen van stedelijke bevolking ten aanzichten van
bevolking platteland.
• Verstedelijking gaat niet altijd gepaard met fysieke verplaatsing.
• Mensen kunnen stedelijke leefwijze aannemen zonder allemaal gezamenlijk in
een stad te gaan wonen
• => Stadvorming waarbij compacte dense stad niet aanwezig is
• Steeds minder mensen wonen in plattelandscontext
• => Probleem: mensen in stedelijke omgeving leven in situatie van afhankelijkheid
(niet meer in staat voor eigen eten te zorgen, zijn deel geworden van het
economische proces. Voor heel veel levensproducten afhankelijk van anderen)
• Zolang de economie draait en iedereen geld verdiend is het geen probleem maar
vanaf er ergens iets misgaat wordt dat groot probleem
4. WAT IS (GESCHIEDENIS VAN DE) STEDENBOUW?
• Stedenbouw= de studie van de interactie tssn bebouwde omgeving en de
politieke, sociale, technische, wetenschappelijke, culturele, …., aspecten van
haar inrichting
, Hoofdstuk 1: Wat is een ‘stad’? Wat is ‘verstedelijking’? Wat is ‘geschiedenis van de
stedenbouw’?
Een poging tot begripsbepaling
5. PERSPECTIEVEN OP STEDENBOUW IN DEZE CURSUS
5.1. Morfologische invalshoek
• Stad bekijken als een ruimtelijk artefact.
• Opzoek naar patronen.
• Kunne we processen herkennen in de manier waarop steden ontstaan / worden
aangelegd, zijn er historische constanten.
5.2. Socio-culturele invalshoek
• Stad zien als ruimte neerslag van maatschappelijke verhoudingen + politieke
ideologieën.
• Stedenbouw + planning worden beschouwd als instrumenten van macht.
• Grote stedenbouwkundige projecten worden vaak door grote groep /belangrijk
persoon (paus,koning) doorgedrukt met duidelijke bedoeling. Om zijn macht te
bestendigen/vergroten
5.3. Stedenbouw als discipline
• Stedenbouw is jonge discipline (°begin 20ste eeuw).
• De bebouwde omgeving als wetenschappelijke artistieke + sociaal studieobject
6. WAAROM GESCHIEDENIS VAN DE STEDENBOUW?
6.1. Gordon Childe, ‘The Urban Revolution’ (1957)
• Kijken naar de manier waarop mensen zich vestiging verteld ook iets over die
mensen + over de banden tussen die mensen.
• Kijk naar gesch vd stedenbouw is een verhaal over menselijke beschaving +
menselijke cultuur
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur lisalamoot. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €8,94. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
