Werk&Welzijn_Werkgeluk
Geschiedenis van werk(geluk)
Prehistorie
We waren allemaal jagers-verzamelaars. Werken stond gelijk aan leven.
• Alles deelt
• Gewoon doen
• Geen verwachtingen van geluk door het werk
Landbouwrevolutie
- Sedentair (vestigen/settelen) + domesticeren (afhankelijkheid dier/plant en mens), opslaan van goederen voor winter.
- Meer opbrengst & voedseloverschotten:
• Succes voor biologische overleven: enorme bevolkingstoename
• Psychologische nederlaag: werkgeluk daalde en er ontstond angst en onzekerheid
- Morele en religieuze geboden
- Werk: straf of vernedering => als je moet werken voor iemand hogerop
Steden en ambachten
- Steden: gilden:
• Werken voor geld en is nog steeds een vorm van straf of slavernij
• Waarschijnlijk wel vorm van trots, tevredenheid
- Karl Marx (19e eeuw):
• Filosofen dachten: we moeten meer naar gelijkheid gaan, meer basisregels voor iedereen zowel koning als boeren
• Eerlijk loon, goede omstandigheden, afwisselend werk, betekenis gevend
- Hoop op gelukkig leven sijpelt door.
Industriële revolutie (1800-1920)
- Opdeling in kleinere stapjes, iedereen draagt bij aan geheel:
• Eindproduct is niet zichtbaar
• Weinig ambachtelijke kennis of vaardigheden, saai, hoge tijdsdruk
• Bepaalde inkomen hebben om zaken te kunnen kopen
- 6 op 7, shiften van 10 à 14 uur en geen vakantie
ð geen privé
- Gevaarlijke omstandigheden.
Tijdperk van tevredenheid (1950-1995)
- Na WO 2
- Veiliger, minder werkuren, vakanties, hogere lonen
- Diensteneconomie= leveren van diensten maar het niet zelf maken à bv. leerkrachten, obers
- Werk en privé gescheiden
- Hogere tevredenheid
Werk is LABOR (inspanning) en OPUS (uitdaging & zelfontplooiing)!!
Liesje Vanbroeckhoven_2021-2022 1
,Latente deprivatie model ( Marie Jahoda)
Latente functies Manifeste
u Structuur in tijd u Inkomen
u Opportuniteiten tot sociaal contact
u Gedeeld doel, bijdrage tot de gemeenschap
u Sociale identiteit (hoe jij naar jezelf kijkt) / sociale status
u (hoe anderen naar je kijken)
u Zelfrealisatie, betekenisvolle activiteiten
Latente functies= dingen die we niet echt zien maar wel aanwezig zijn. Als we het manifeste zouden geven maar de latente
laten vallen wilt het niet persee beteren voor mensen.
Manifeste= belangrijkste.
=> Kritiek: niet alle werk is fijn of goed => stress, overbelasting, onzekerheid. Als je werk hebt, is het niet vanzelfsprekend
dat je latente functies er ook zijn. Werk is niet hetgene wat mentale gezondheid veroorzaakt. Het kan het ook erger maken.
Broaden-and-build effect= je bouwt op en je verbreed. Je bent gelukkig op je werk:
• Mentale reserve/veerkracht voor mindere momenten (build)
• Productiever en creatiever, meer oplossingen, beter samenwerken (broaden)
• Aangenamere gevoelens (effect)
Emotional spill-over= wat je voelt draag je mee naar thuis en omgekeerd, zoals geluk.
Voordelen van werkgeluk voor bedrijf:
• Blijven gem. 2 jaar langer bij bedrijf
• Minder absenteïsme
=> Absenteïsme= wanneer één of meerdere werknemers op regelmatige basis, opzettelijk en zonder gegronde reden
afwezig zijn op het werk.
Van ongewild werkloos naar werkend gaat stijgt je geluksgevoel met 20%.
Tijdperk van hoge verwachtingen (1995- nu)
- Werk biedt mogelijkheid tot veel levensgeluk
- Verwachtingen zoals goed loon, voldoende vakantie, toffe job, promotie, …
Werkgeluk: het concept
Hedonistisch werkgeluk Eudomonisch werkgeluk
Hedone: genot Eu: goede
Demon: geest
Inhoud:
u Hoogste levensdoel = genot Inhoud:
=> zoveel mogelijk genot, plezier, en zo weinig mogelijk u Realisatie van potentie die aanwezig is
lastige en pijnlijke zaken. u Zinvolle activiteiten, engagement, interesse,
u Maximaliseren van plezier & minimaliseren van pijn enthousiasme, …
=> geen grote projecten of inspanning waarvoor je u Streven en ijveren => tijd en energie steken om
moet zwoegen om levensdoel te bereiken werkdoelen te halen
u Je wilt ook méér doen
u als je meer het gevoel hebt dat het iets bijdraagt
HWG en EWG
Combinatie is ideaal!!
ð Ijveren zonder te genieten is een gebrekkige geluksstrategie, net als genieten zonder te ijveren.
ð Je moet ze beiden hebben om het optimale werkgeluk te kunnen ervaren
MAAR: EWG niet altijd haalbaar in werkdomein (je kan ook eudemonisch geluk elders vinden), en niet iedereen heeft de
behoefte!!
Liesje Vanbroeckhoven_2021-2022 2
,Hedonistisch – tevredenheid
- Cognitief-evaluatief proces: altijd nadenken en oordelen
- Gevoelsmatig: positieve correlatie met werkplezier
- Meer gebaseerd op werkplezier
- Vereist vogelperspectief
- Stabiel overheen de jaren, NIET afhankelijk van affect op moment van de vraag
Fundament, maar ook:
ð Aanvaardend en lage verwachtingsgraad goed genoeg’, dat je werk hebt. à bv. hoe tevreden ben ik eigenlijk? Als ik al
het mindere erbij neem ben ik dan nog even tevreden?
Afhankelijk van:
1. Zelfbedrog
2. Genen (onderlinge verschillen tussen sekse 30%)
3. 5 omgevingsfactoren
o Loon
o Evenwicht werk-privé
o Veiligheid en gezondheid
o Relatie baas/collega’s
o Interessant
Hedonistisch – werkplezier
- Toestand is van voorbijgaande aard
- Gelijktijdig goede en slechte affecten ervaren: 1 speelt
bovenhand
=> deste hoger je + deste minder je - emoties
=> niet stabiel
- 2 dimensies: activerend/prikkelend en prettigheid
• Kunnen beide voorkomen
• Verwachtingen van de job zijn groot
- PA > NA (positieve affecten > negatieve affecten):
• Een band creëren
• Erkenning
• Fijne werkomgeving (groen, grote ramen)
• Gevoel van goed bezig zijn of iets leuks hebt afgewerkt (overal van AE en EV)
• Minstens 67% PA (minstens 2 van de 3 emoties die je ervaart moeten positief zijn)
• De frequentie van aangename dingen die je meemaakt is groter/meer dan intensiteit!
- Negatieve emoties:
• Aanwezigheid van PA van PA ≠ afwezigheid van NA
• Energie om taken te vervullen en hindernissen te doorstaan
o Korte termijn zijn negatieve affecten nodig
o Voor EWG lange termijn nodig => extra diploma, nieuwe functie, …
• Minimum 67% PA wilt zeggen dat er minder dan 33% NA mag zijn tijdens werkdagen
• Minimum 8% negatieve gevoelens nodig om gemotiveerd te blijven
• NIET blind inzetten op genotsmaximalisatie, WEL op optimale verhouding Pa en NA
Afhankelijk van:
1. Affectieve stijl (van nature meer gericht op NA?)
2. Extravert en neurotisch
3. Omstandigheden
o Het land waarin je leeft, hoeveel belang hechten aan geluk, hoe zit het met vrouwen?
Liesje Vanbroeckhoven_2021-2022 3
, Eudemonisch – actief engagement
- Duurzaam, positieve en vervullende staat van actieve betrokkenheid bij je baan
- Getrouw aan je organisatie en haar doelen
- Emoties: motivatie, volharding, energie, vitaliteit, …
Afhankelijk van:
• Eudemonische persoonlijkheid
o Joboriëntatie= job om geld te verdienen en omdat iedereen werkt weinig AE
o Carrièreoriëntatie= al meer AE, maar beperkte toewijding, enthousiasme en intrinsieke motivatie
o Roepingoriëntatie= AE, zowel positief als activerend, dus positief gerelateerd met werkplezier
• Omstandigheden
o Werk dat op je lijf is geschreven (match) => kunnen we NIET verwachten ( slechts 20% wereld)
o Vrijheid, verantwoordelijkheid, groei- en leermogelijkheden.
o Ondersteuning door mensen en middelen
Eudemonisch – zinvolheid
- Stabiel gevoel
- Meer dan ‘nuttig’ werk moeten doen
- Verminderen lijden, verhogen vreugde
- Onder druk komen te staan
- Kenniseconomie
- Soms moeilijker terug te vinden, maar kan overal gestimuleerd worden
Afhankelijk van:
• Aard van activiteit: sociaal maatschappelijke , verzorgende, onderwijzende en beschermende
• Organisatie => baan bij overheid
• Value match= sterke overeenstemming tussen maatschappelijke doelen van organisatie en je eigen waarden en
levensdoelen. Zelfs al draag je maar een klein steentje bij
• Strengths match= talenten die je ervaart kunnen inzetten in je werk
• Eindresultaat te zien krijgen en de tevredenheid/blijheid van de eindgebruiker
• Roepingoriëntatie als roeping beschouwen om talenten in te zetten om wereld beter te maken à bv. artsen
zonder grenzen
Combinatie van de 4
6 soorten werk(on)geluk
Categorie 1: de ongelukkigen Categorie 2: de tevredenen zonder Categorie 3: de vreugdeloos
meer geëngageerden
u Alles minder dan 7 score u Tevreden: ≥ 7 of meer u Tevreden, AE + ook nog wel ZV
u Veel minder dan 7 zoals 3 en 4 zijn u Niet veel plezier, maar tevreden u PA heel laag => maken weinig leuke
actief gedesengageerden met een fatsoenlijke baan, dingen mee
• Vaak zwaar en oninteressant rekeningen kunnen betalen, u Harde werker die weinig plezier
werk gerespecteerde werkende burger ervaart
• Hekel aan alles u Omdat het wat moet, geen • Goed zijn in je job, hard
uitdaging, veel tijd aan administratie werken, veel bereiken, met
à bv. callcentermedewerker u Niet veel van jezelf kwijt, dan tevredenheid naar je werk
misschien wel privé kijken MAAR wel dagelijks
• Eudemonische kan je moeilijk stress, spanningen, scherpe
in je job vinden maar er wel targets
buiten u Vaal bij plichtsgetrouwe en
ambitieuze mensen
à bv. bankbediende u Gevaarlijk voor burn-out
à bv. counselor
Liesje Vanbroeckhoven_2021-2022 4