CARDIORESPIRATOIRE KINESITHERAPIE (CK) WENDY HENS
INLEIDING
Is dit relevant voor mij ?
ja, want je ga altijd te wel eens te maken hebben met ene hartpatiënt.
Evidentie “exercise-based” hartrevalidatie
- Verbetering QoL (Quality of Life)
- Daling ziekenhuisopnamen
- Relatie tot gedaalde mortaliteit, vooral coronaire (minder zeker in chronisch
hartfalen)
het heeft onmiskenbare positieve invloed op mortaliteit en kwaliteit van het leven.
Grootste overlijden door hart- en vaatziekten. En in het bijzonder het coronair lijden.
KNFG richtlijnen zijn echt geschreven op het beroep van kinesitherapeuten. zijn misschien
wel wat ouder, maar zijn echt gebaseerd op de richtlijnen van het multidiciplinair werken.
1) Coronair lijden
= ischemisch hartleiden.
Wordt veroorzaakt door de levenstijl gerelateerd aan artherosclerose. Het vind niet alleen
plaats in het hart, maar over het gehele lichaam. (=systemisch) gerelateerd aan diverse
levenstijlen.
Bloedtoevoer is te laag door plaques op de zijkant. Het hart moet dan harder pompen en
dan gaat men pijn hebben. De pijn is afkomstig van de delen die te weinig van bloed worden
voorzien. Je kan dan ook later schade zien aan de hartspier, waardoor het niet meer mooi
symmetrisch gaat kunnen samentrekken.
Risicofactoren = Combinatie van factoren die worden geassocieerd met verhoogd risico op
cardiovasculaire, ischaemische aandoening (Framingham heart study)
Framingham heart study = verschillende generaties werden opgevolgt. En aan de hand
hiervan zijn er bepaalde risicofactoren uit gekomen. Vb. cholesterol
Risicofactoren :
- Leeftijd (hoe ouder, hoe meer kans)
Bij vrouwen ouder dan 55j door de menopauze beschermt.
Bij mannen ouder dan 45j
Je moet niet of zwaar zijn om een infarct te hebben
- Geslacht
Mannen hebben meer kans dan vrouwen
- Erfelijkheid
Als het in de eerste graad voorkomt bij mannen (moeder of vader) op minder
dan 55j
Als het in de eerste graad voorkomt bij vrouwen (moeder of vader) op minder
dan 65j
erfelijke belasting
- Dyslipidemie: ↑LDL, ↓HDL, ↑triglyceriden (LDL en triglyceriden) is de slechte
1
,CARDIORESPIRATOIRE KINESITHERAPIE (CK) WENDY HENS
LDL > 100 mg.dl-1
HDL < 40 mg.dL-1 (Opm: HDL > 60 mg.dL-1 = negatieve risicofactor!)
- Hypertensie
Niet allebij moeten verhoogt zijn, slechts 1 is voldoende voor hypertensie. Aar
we kijken vooral naar d ebovendruk (systolisch)
Boven de 140/90 mmHg hypertensie
- Roken
Het proces wordt dan versnelt.
- Diabetes
Het proces wordt versnelt
roken en diabetes in combinatie is echt een urgentie voor het aan te pakken ! vaak dan
aangewezen voor te gaan vapen
Hemoglobine A1C = kijken naar suikerprofiel op langere termijn
FPG = in een bloedstaal, geeft idee van suikergehalte op die moment hier
wordt eerst naar gekeken, dan pas hemoglobine A1C
OGTT = tijdens een observatie, suikerrijke drank wordt gedronken. En ze
prikken bloed voor en na bepaalde tijden.
Suiker in het bloed zegt iets over de insuline
-Psychosociaal (stress, …)
Depressie
Type D persoonlijkheid = mensen zien het
allemaal zwart, zien het niet goed komen, en
kunnen er ook niet over praten (=negatieve
affectiviteit)
Vragenlijst van 14 vragen om dit te scoren
Meer dan subscore van 10, dan mag je die
classeren onder zwartziener.
Stress
BD↑, HR ↑, vasoconstrictie bij endotheliale dysfunctie
- Overgewicht/obesitas en Metabool syndroom
BMI > 25 = overgewicht
BMI > 30 = Obesitas
Metabool syndroom = clustering risicofactoren
3 van de volgende kunnen afvinken dan heb je het syndroom:
o *MO: man > 102 cm, vrouw > 88 cm
o *SBD≥130 mm Hg, DBD ≥ 85 mm Hg
o *Trigl > 150 mg.dL-1
o *HDL: man < 40 mg.dL-1, vrouw < 50 mg.dL-1
o *fasting glucose in blood ≥ 100 mg.dL-1
- Sedentaire levensstijl (te veel liggen, te weinig bewegen)
2
,CARDIORESPIRATOIRE KINESITHERAPIE (CK) WENDY HENS
2) Hartfalen
- Bij hartfalen kan het hart niet op voldoende wijze bloed rondpompen om het lichaam
normaal te laten functioneren.
- Symptomen: Moeheid, Kortademigheid, Gewichtstoename, Zwelling van de enkels
(vocht wordt opgehouden en stapeld zich dan op), Frequent ‘s nachts opstaan om te
plassen, Vol gevoel in de bovenbuik, Opgezette buik die pijnlijk en gevoelig is,
Verminderde eetlust, Prikkelhoest, Overdag minder plassen
- Systolisch hartfalen: probleem bij uitstootfase
symtomen HF bij verminderde ejectiefractie (LVEF<40%) = HfrEF
symptomen LVEF = EDV-ESV; normaal LVEF = 60-70%
HFmrEF = 50%>LVEF>40%
- Diastolisch hartfalen: probleem bij vullingsfase
symptomen HF bij bewaarde LVEF = HfpE
linker ventrikel gaat nooit zonder bloed zitten, maar het bloed dat achterblijft zegt iets over
de uittsoot van het linkerventrikel. (70%-80%)
- eind diastolisch = na het vullen
- eind systolisch = na het uitstoten
We zien heel vaak gedecompenseerde mensen in de praktijk.
- Komen bij in gewicht
- Niet in staat om plat te liggen in de nacht
- Gezwollen voeten
- Kortademig
- …
belangrijk om te herkennen.
Oorzaken
- ischaemie: na één of meerdere infarcten hart heeft schade opgelopen door te
weinig zuurstof. Necrose treedt op en het hart kan niet meer symmetrisch
samentrekken.
- langdurig verhoogde bloeddruk
- gestoorde klepwerking gestoorde pomptechniek
- ritmeproblematiek
- na chemotherapie door cardiotoxiteit van chemotherapie
- ideopatisch niet duidlijk waar de oorzaak zich bevindt
- viraal
- erfelijk als het in de familie voorkomt. Vooral op jonge leeftijd wordt het
nagekeken voor er een verklaring aan te geven.
3
, CARDIORESPIRATOIRE KINESITHERAPIE (CK) WENDY HENS
1. Multidisciplinaire benadering van de hartpatiënt en risicofactoren
A) Voeding
- Energie opname vs. energie verbruik
Als je meer opneemt dan je verbruikt, dan kom je bij. Dit is waar
vaak het probleem zit met coronaire of hartpatiënten.
Oplossing : beweeg dan meer als je het voedingspatroon niet goed
kan aanpassen.
- “minder” consumeren van verzadigde vetzuren transvetzuren
caloriedense voedingsmiddelen, kant-en-klaar gerechten, alcohol
- “meer” consumeren van groenten en fruit noten, zaden, vette vis (in proportie)
Vetten :
Verzadigde vetten (VV): in dierlijke producten (↑ LDL) moet men minder consumeren
Transvetzuren: in gefrituurd voedsel, margarine (↑ LDL + ↓ HDL) zijn eigenlijk nog
slechter
- Richtlijnen American Heart Association =
Reductie van de vetinname
laag risico P: dieet met matig vetgehalte(<30% kcal) zodat verzadigde
vetzuren <10%, cholesterol<300mg/d
hoog risico P: dieet met laag vetgehalte (<20% kcal) zodat verzadigde
vetzuren <7%, cholesterol<200mg/d
Beperking calorierijk voedsel
29% vet moet je innemen per dag om goed te zitten.
- Omega 3 vetzuren = meervoudig onverzadigde vetzuren mag men meer van eten:
in plantaardige producten (mosterzaadolie, walnoten) en vette vis (makreel, zalm,
tonijn, …)
↓ triglyceriden, ↓ plaatjesaggregatie en de vorming van bloedklonters,
preventie plaque-vorming
meta-analyse: verband tussen visconsumptie en coronaire hartziekten
reductie fatale coronaire hartziekte met 20% reductie totaal risico coronaire
hartziekte met 10%
- Richtlijnen American Heart Association =
a. Minstens 2/w (bij voorkeur vette) vis
b. Dieet rijk aan omega 3 vetzuren (plantaardig of uit vis) evt. aangevuld met
omega 3 voedingssuplementen
Belang van statines bij hartpatiënten:
- Statines (worden veel gebruikt) verlagen het cholesterolgehalte in het bloed met 25-
45% (bijna de helft) door het remmen van de aanmaak van cholesterol in de lever.
- Bij patiënten die reeds gekend zijn met kransslagaderlijden, wordt het doorgaans
toegevoegd aan de therapie (ongeacht het cholesterolniveau). Bij hartpatiënten
streeft men naar een LDL-C van 70 mg/dl.
- Bijwerkingen: spierpijnen of -krampen, die van voorbijgaande aard kunnen zijn.,
Maag- en darmklachten, Vermoeidheid, Hoofdpijn, Duizeligheid
4
