MS; Sv boek: niemand is een eiland
H1: op ontdekkingstocht door een bekend gebied?
Sociologie = samenlevingskunde sociologen willen meer weten over hoe mensen samenleven in
allerhande sociale verbanden, wat kenmerken zijn van die samenleving verbanden en door welke
wetmatigheden ze worden gestuurd
1. Het dagelijks leven door de bril van de socioloog
Sociologische verbeelding = bewustzijn dat onze individuele ervarings- en belevingswereld verband
houdt met de bredere samenleving?
Voor Mills bestaat dit uit 3 componenten
GESCHIEDENIS: leert hoe samenleving tot stand kwam en hoe ze verandert. Verleden kennen om
te begrijpen wat er vandaag gebeurt.
BIOGRAFIE: gebeurtenissen in ons persoonlijk leven die ons gemaakt hebben tot wie we zijn als
sociaal wezen.
SOCIALE STRUCTUUR: instituties die ons leven bepalen
1.1. Over eten en drinken
Primaire behoeften en lijken weinig te maken te hebben met samenleving. Toch eten/ drinken
mensen niet altijd en overal op = manier. Hoe gaan mensen om met voedsel en drank, is ingebed in
sociale en culturele context.
Koken is niet enkel meer primaire behoefte maar ook een vrijetijdsbesteding.
Statussymbool = teken dat niet functioneel wordt gebruikt, maar als verwijzing naar rijkdom, macht,
prestige.
Koffie: is weer sexy, we drinken dit niet enkel meer om dorst te lessen maar het is een ritueel
geworden. In de 17e eeuw was dit anders en vonden ze dat dit verboden moest worden omdat dit
gedronken werd door kritische geesten waarbij werd gediscussieerd waardoor de machthebbers zich
bedreigd voelden.
Koffie heeft ook zen plaats in een netwerk van sociale en economische verhouding.
1.2. Over sport
Onderzoek Smits: jongeren uit rijke gezinnnen noemde zeilen, roeien, skieën en snoboarden hun
lievelingssport. Jongeren uit armere gezinnen noemden fitness, zaalvoetbal, handbal, korfbal,…
Sort is dus drager van symbolische codes van smaken en leefstijlen. Hogere sporten tonen distance
en finesse, lagere sporten tonen lijf-aan-lijfgevechten, blood sports.
Nieuwe trends zijn verbinden met lifestyletrends.
1.3. Over lifestyle en lijfstijl
Bladen informeren wat nodig is voor imago van moderne mens. Cultuur van de look wordt vooral
gevolg door de rijken. Conspicious consumption = streefklasse, de rijken die altijd maar meer de
trends volgen.
, 1.4. Over liefde
Mensen huwen meestal binnen zelfde sociale milieu: mensen met = religieuze overtuiging, etnische
afkomst en opleiding. Er is ook sociale druk voor de ideale partner.
Coup de foudre of eremoorden = verliefden die ingaan tegen de cultuur van de gemeenschap zoals
Romeo en Julia.
1.5. Contigent maar niet arbitrair
Contigent = anders had kunnen zijn dan nu is. Bv niet roken op de trein kon helemaal anders zijn en
zoals vroeger dat dit wel mocht
Arbitrair = factoren die verklaren dat gewoonten, waarden, instellingen in onze samenleving zicht zo
en niet anders ontwikkeld hebben; dat ze geen toeval zijn; niet willekeurig ontstaan
2. Niemand is een eiland- zeker niet in tijden van corona
‘ No man is an island entire of itself; every man is a piece of the continent, a part of the main.’ John
Donne
we kunnen niet zonder elkaar (any man’s death diminisches me, because i am involved in
mankind)
iedereen, elk individu en elke bevolkingsgroep, is belangrijk voor de samenleving en niet alleen
om economische reden. Tegelijk is de samenleving ook belangrijk voor de mensen.
titel van dit boek onderstreept rationele karakter, wederkerigheid, van elk samenlevingsvreband.
2.1. Scherpt de coronacrisis onze sociologische waarneming aan?
Begin 3/02/2020, 1 van de 9 belgische geëvacueerden uit Wuhan bleek drager te zijn. Vanaf 1 maart
verspreide het zich door het hele land na skitrips. 20 maart 1 e lock down.
Positieve visie: overtuiging dat de crisis zou leiden tot een meer solidaire en zelfs tot gehele nieuwe
soort samenleving.
Blom: ‘ gedeelde ervering is zinloos zonder gedeelde interpretatie, zonder een verhaal is er gewoon
geen moraal van het verhaal’
hij hoopt op een model waarin eeuwige groei en consumptie niet meer centraal staan, maar dan
moeten de gemeenschappelijke ervaringen wel worden omgezet in een gemeenschappelijk verhaal.
Er werd niet geluisterd naar de sociologen in het begin bij het opstellen van de regels, was dit
terecht? In inleiding ging het over bruikbaarheid van aantal concepten en inzichten die in loop van
handboek aan bod komen vr begrijpen van crisi en van maatregelen.
Verschillende thema’s:
ongelijkheid en armoede
persoonlijke netwerken
interactie en communicatie
relatieproblemen
maatschappelijk draagvlak
interpretatie vrijheid
nationalisme VS globalisering
vrije markt VS overheidssturing
waarden en normen die alles doorkruisen
2.2. Ongelijkheid en armoede
,Tijdens corona ontstond er meer armoede, ook niet enkel het zorgpersoneel liep veel gevaar op
corona ook de schoonmaak-, voedsel-, bezorgdienstensector.
Er is bijna geen cijfer materiaal over de link met gezondheid en armoede, uit een studie van
socialistische mutualiteiten blijkt dat covid harder inslaat bij lage-socio-economische status. Reden:
mensen wonen in slechtere omstandigheden met meer mensen idcht op elkaar, vaker geïsoleerd,
zwakkere netwerken dus ook minder geinformeerd over covid.
Het overschakkelen naar thuis onderwijs hield weinig rekening met armoede, het hebben van een
PC/ begeleiding, ….
Ook bij de verdeling van de vaccins speelt ongelijkheid. Mensen met macht en geld slagen er in om
voor te steken.
2.3. Zijn bubbels ook netwerken ?
Geert molenberghs: ‘onze statistische rolmodellen hebben niet doorgerekend wat het effect zou zijn
van een vergroting van de bubbel naar 15 personen.’ De reden hiervoor:’ elke week nauw contact
met 15 personen is gelijk aan geen beperking. Het komt overeen met 100% sociaal contact.’
2.4. Blijf in uw kot: belang sociale contacten, interactie en communicatie
De block scoorde iedereen die ziek was, thuis te blijven. Dit lokte veel reacties uit: kot, dit leidt
eerder naar studenten waarbij dit vaak overbevolkt, ongezond en zonder uitloop is. Voor vele een
plek waar vrienden worden uitgenodigd, voor anderen een afgesloten ruimte die tot nog meer
afzondering en isolatie leidt.
In de woonzorgcentra’s was dit goed te zien, mensen stierven van eenzaamhied. Een virtueel bezoek
kon voor deze mensen niet het zelfde zijn als echt bezoek, knuffelen. Ze zorgverleners hadden ook
meer werk waardoor er minder gebabeld werd en naar buiten konden ze niet.
2.5. Over het belang van draagvlak: twijfelaars en antivaxers
In het begin werd er met de maatregelen gelachen want men dacht dat corona een gewone griep
was dit lag aan het gebrek van allternatieve feiten en fake news. We zitten met de zichzelf
waarmakende voorspelling of self-fullfilling prophecy = als mensen situaties als werkelijke definiëren,
dan worden die ook werkelijk in hun gevolgen zoals het fake news rond corona.
2.6. Het verzet: omwille van aanslag op vrijheid of gebrek solidariteir?
Bij verzet ging aandacht vooral naar beperkingen die middenklassen treffen. Geprotesteerd tegen
inperken vrijheid, deze gaan buiten bereik van gedepriveerde groepen in samenleving:
reisbeperkingen, verbod naar 2e woning te gaan, sluiten horeca, …
In welke mate gaat het hier over nieuwe fase van populisme? Meade: ‘ het gewone volg tegen de
elite’ dit zou al een langere tijd bezig zijn, de sluimerende gevoelens van onbehagen worden
versterkt door coronapandemie.
Verzet gebeurt in naam van ‘ de vrijheid’. Wanneer de grens van aantal bedden op intensieve bereikt
werd, dreigden covid patiënten en gewone patiënten elkaars concurent te worden. Wie moet
voorang krijgen? Er was sprake van afremmen transfer hopelozen gevallen uit WZC nr ziekenhuis,
slecteren obv gedrag . een basisbeginsel van beschaafde medische zorg wankelde op haar voetstuk:
de patiënt is nooit verantwoordelijk.
, Vraag naar solidariteit en vooral welke soort? Hier wordt relatie koude en warme solidariteit op
scherp gesteld. Koude is geld schenken warme is een gratis dienst doen.
Dit was te zien bij de reges volgen, de regels volgen was moeilijker dan s’avonds om 20u klappen
voor de zorgverleners.
2.7. Risicosamenleving VS verzorgingsstaat?
Verzorgingsstaat betreft geheel van sociale beschermingsstelsels en publieke voorzieningen dat tot
volle bloei kwam in jaren na WOII. Recente term risico maatschappij verwijst naar huidige
technologische ontwikkelingen onbeheersde risico’s mmet zich mee brengen die niet beperkt izjn tot
specifieke bevolkingsgroepen, maar gehele bevolking treffen.
Vraag is of pandemie hier ook deel van uitmaakt? Na decenia afbouw van overheid door
neoliberalisme wordt naar die overheid gekeken voor oplossingen. Neemt bestrijding pandemie in
handen en ook roer omgeworpen in keuze tussen besprakingen en investeringen als leidraad voor
haar beleid. Dit leidt to verschuiving in economosch paradigma, wr elementen van keynesianisme
opnieuw centraal komen te staan.
2.8. Toenemende globalisering VS heroplevend nationalisme?
Pandemie werd mede gedragen door toenemende globalisering. Is het dan verbazingwekend dat
nationalisme de kop opsteekt. Gemak waarmee corona verspreid heeft te maken met uitbreiding
contacten via toerisme en via vliegtuigreizen in algemeen.
Meest opvallende uiting van toenemende nationalisme was Donald Trump die corona eriketeerde als
china virus (racisme). Dit is zoals de spaanse griep die na WOI uitbrak, te wijten aan de kranten die
alarm sloegen in Spanje.
Sluiten van grenzen past in deze context. Men kon een gemeenschappelijk beleid uit stippen, door
harmoniseren van nationale maatregelen. EU deed inspanning bij aankopen vaccins.
Verdeling vacins: EU onenigheid omdat bepaalde landen menen benaadeeld te worden. De
verdeelsleutel zoals vastgelegd in raamovereenkomst die commicie farmaceuten heeft gesloten, zou
niet worden nageleefd. Minder kapitaalkrachtige landen staan achter in lange wachtrijen, waarop
china en rusland inspelen. VS gaf patent vacins tijdelijk vrij, zodat op grote schaal goedkoper kunnen
geproduceerd en gedistributeerd konden worden in ontwikkelingslanden.
3. Een stap verder: een sociologische blik doet beter begrijpen
Coronacrisis heeft aantal problemen scherper voor voetlichtgebracht. Die problemen zijn niet nieuw.
Bv. Hoe komt het dat 1/3 huwelijken op een echtscheiding uitloopt? Meestal hebben we een
angwoord vanuit ons gezond verstand. Als we verklaring bedenken, houden we het bij persoonlijke
kenmerken en drijfveren.
Laat het zoeken van dat soort antwoorden op vraag naar wrm van sociale verschijnselen en
ontdekken van algemene regels dat gene zijn waar sociologie naar streeft. Legt zicht neer bij ‘what
you see, is wat you get’.
3.1. Echtscheiding