Thomas more
Bouwtechnologie 1
samenvatting
Jordy Goemaes
22-12-2018
, 22.12.2018
Inhoud
1.1Duurzaam ................................................................................................................................................................ 2
1.2 Maken ..................................................................................................................................................................... 5
1.3 Blijft staan ............................................................................................................................................................... 5
1.4 Bescherming tegen het klimaat .............................................................................................................................. 5
1.5 Kunnen interpreteren ............................................................................................................................................. 6
1.6 Kunnen communiceren .......................................................................................................................................... 6
Hoofdstuk 2: bouwmethodiek en bouwmethoden. ...................................................................................................... 7
Hoofdstuk 3: bouwdelen/elementen: comfort. .......................................................................................................... 10
3.1 Hoofdonderdelen ................................................................................................................................................. 10
3.2 Veiligheid .............................................................................................................................................................. 11
3.2.1 Constructieve veiligheid .................................................................................................................................... 12
3.2.2 Gebruiksveiligheid ............................................................................................................................................. 21
3.2.3 Brandveiligheid .................................................................................................................................................. 22
3.2.4 Sociale veiligheid ............................................................................................................................................... 27
3.3 Bruikbaarheid ....................................................................................................................................................... 29
3.3.1 Toegankelijkheid................................................................................................................................................ 29
3.3.2 Verblijfsruimtes ................................................................................................................................................. 30
3.3.3 Vervorming ........................................................................................................................................................ 30
3.4 Energiezuinigheid ................................................................................................................................................. 31
3.4.1 Thermische isolatie............................................................................................................................................ 31
3.4.2 Energieprestatie ................................................................................................................................................ 32
3.4.3 binnenklimaat .................................................................................................................................................... 33
3.5 Gezondheid........................................................................................................................................................... 34
3.5.1 Geluidshinder .................................................................................................................................................... 34
3.5.2 Vochtoverlast..................................................................................................................................................... 35
3.5.3 Aanvoer/afvoer van water ................................................................................................................................ 38
3.5.4 Luchtverversing ................................................................................................................................................. 38
3.5.5 Ongedierte ......................................................................................................................................................... 39
3.5.6 daglichttoetreding ............................................................................................................................................. 40
Jordy Goemaes 2018-2019
Toegepaste arschitectuur
, 22.12.2018
Hoofdstuk 4: bouwdelen/elementen: constructie en materialen ............................................................................... 41
4.1 Funderingen.......................................................................................................................................................... 41
4.1.1 inleiding ............................................................................................................................................................. 41
4.1.2 Funderingen op staal (zolen/plaat) ................................................................................................................... 41
4.1.3 dieptefundering ................................................................................................................................................. 42
4.1.4 gewapend beton................................................................................................................................................ 42
4.2 Kelderwanden....................................................................................................................................................... 59
4.2.1 wanden (gietbouw/stapelbouw) ....................................................................................................................... 59
4.2.2 Betonblokken..................................................................................................................................................... 59
4.2.3 mortel ................................................................................................................................................................ 59
4.3 Dragende/niet-dragende wanden ........................................................................................................................ 61
4.3.1 wanden .............................................................................................................................................................. 61
4.3.2 keramische producten ....................................................................................................................................... 67
4.3.3 Thermische isolatie............................................................................................................................................ 72
4.3.4 glas ..................................................................................................................................................................... 74
4.4 Vloeren, balken en kolommen ............................................................................................................................. 79
4.4.1 Vloeren, balken en kolommen in beton ............................................................................................................ 79
4.4.2 Vloeren en balken in hout ................................................................................................................................. 84
4.4.3 Combinatie beton - staal ................................................................................................................................... 85
4.5 Trappen................................................................................................................................................................. 86
4.6 Hellende daken ..................................................................................................................................................... 87
4.6.1 Opbouw, typologie en vorm .............................................................................................................................. 87
4.6.2 Hout ................................................................................................................................................................... 90
4.6.3 Pannen ............................................................................................................................................................... 95
Jordy Goemaes 2018-2019
Toegepaste arschitectuur
, 22.12.2018
Jordy Goemaes 2018-2019
Toegepaste arschitectuur
1
, 22.12.2018
Hoofdstuk 1: Inleiding
Duurzaam bouwen is op een duurzame manier iets maken dat blijft staan en dat de gebruikers beschermt tegen
het klimaat.
Om dit te verwezenlijken moet ik kunnen interpreteren en met het bouwteam en de toekomstige gebruikers
kunnen communiceren.
1.1Duurzaam
Duurzaam=minimaliseren van de impact op het milieu gedurende de hele levenscyclus van het gebouw.
Milieu-impact= -grondstoffen schaarste
-pollutie grond, water, lucht
-klimaatveranderingen (co²)
-biodiversiteit (50% tegen 2100)
Levenscyclus: ontginning, fabricage, constructie, gebruik en onderhoud, renovatie, afbraak, afval,
hergebruik en recyclage
Duurzaam bouwen= grote uitdaging
Door
• sterk groeiende wereldbevolking
• hele wereld sociaaleconomisch op het zelfde peil van westerse bevolking te brengen
Oplossing door internationaal en samenhangend beleid op lange termijn
Durable= duurzaam uit perspectief van het materiaal
Sustainable= duurzaam voor de wereld
Jordy Goemaes 2018-2019
Toegepaste arschitectuur
2
, 22.12.2018
Impact op het milieu: I=P.A.T
Impact = Population . Affluence . Technologie
Technologie: max factor 20, gemiddeld factor 10.
• Product verbetering: factor 2
o Verlaging energiegebruik
o Ander materiaal
o Zuiniger in materiaalverbruik
• Product innovatie: factor 5
o Overgang wegwerp naar herbruikbaar
o Nieuwe technologie
• Innovatie in functie vervulling: factor 10
o Nieuw concept: PC verbonden met centrale server
o Huren van auto’s en fietsen
• Systeem innovatie: factor 20
o Plastics van planten
o Vleesvervangers
Broeikasgasgassen (wereld 2004) afkomstig van:
• Gebouwen 8% (directe uitstoot)
• Energiebevoorrading 26%
• Transport 13%
• Industrie 19%
• Bosbouw 17%
• Afval, afvalwater 3%
• Landbouw 14%
Gebouwen:
• Materialen en energie om te bouwen en af te breken
• Energie en comfort te verbeteren, aanvoer water, afvoer afval goed voor 40% van de wereldwijde
energievraag, verbruik van grondstoffen en CO² emissie
• Goed voor 12% van wereldwijde waterverbruik (excl. Waterverbruik tijdens de bouwfase)
Jordy Goemaes 2018-2019
Toegepaste arschitectuur
3
, 22.12.2018
Duurzaam ontwerpen
• Passieve tools
o verwarming door zonnewinsten
o afkoeling door massa, zonwering, oriëntatie, groen
o site issues: landschaps-design, plaatsing gebouw, clusters
o gebouwschil: materiaalkeuze, isolatie, geventileerde gevels
o compact bouwen, zonering, compartimentering
o goede daglichttoetreding - gecontroleerde ventilatie
o recuperatie van energie uit verluchting en warm water
• Actieve tools
o energiezuinige verlichting en apparaten
o optimale regeling van pompen en ventilatoren
o lage temperatuur verwarmingssystemen
o hoog rendement verwarmingssystemen
o energie uit wind, zon (PV, zonneboiler)
o omgeving (warmtepomp: uit lucht of grond)
o water en afvalmanagement
• Enkele regels
o Efficiënt gebruik van grondstoffen
o Minimaliseer gebruik van eindige bronnen
o Alternatieve energie (zon, wind, water, biobrandstof)
o Minimaliseer pollutie en afval
o Hergebruik water
o Hergebruik warmte bij verluchting
o Ontwerp voor demontage
o Hergebruik of recyclage van materiaal
o Ontwerp voor aangepast hergebruik van gebouw
Jordy Goemaes 2018-2019
Toegepaste arschitectuur
4
, 22.12.2018
• Tools
o LCA analyse:
▪ Doel en scoop
▪ Inventaris van de input (materialen, energie en water) en output (emissie)
▪ Schatting van milieu-impact
▪ Interpretatie
1.2 Maken
• Ter plaatsen maken: gieten van beton, metselen van bakstenen, …
• Vooraf in de fabriek gemaakt (prefab): houten spanten, stalen liggers, bakstenen, …
1.3 Blijft staan
Het gebouw moet onder invloed van krachten (vooral van eigen gewicht en nuttige belastingen) veilig en
bruikbaar zijn,
Veilig: mag niet breken of instabiel worden.
Bruikbaar: geen te grote doorbuigingen of trillingen
Krachten ten gevolgen van:
• Eigengewicht: van de bouwelementen
• Vaste nuttige belastingen: afwerking, muren
• Veranderlijke nuttige belastingen: opgelegde belastingen (personen of meubels),
verplaatsbare wanden, klimaatbelasting (wind, sneeuw, …)
Onder invloed van deze krachten ontstaan er Spanningen (kracht per oppervlakte-eenheid) en
vervormingen.
Veilig: de optredende spanning moet kleiner zijn dan de sterkte (spanning bij breuk) en de elementen
mogen niet te slank zijn.
Bruikbaar: de optredende doorbuiging of trillingsfrequentie moet kleiner blijven dan een bepaalde
waarde
1.4 Bescherming tegen het klimaat
Het gebouw dient voldoende weerstand te bieden tegen de klimaatomstandigheden:
• Voldoende warmte of koelte tijdens alle seizoenen
• Beschutting tegen vochtindringingen t.g.v. regen en sneeuw
• Beschutting tegen wind, bliksem, …
Jordy Goemaes 2018-2019
Toegepaste arschitectuur
5
, 22.12.2018
1.5 Kunnen interpreteren
• Je moet de vakterminologie beheersen
• Je moet inzicht hebben in principes
• Je moet verbanden kunnen leggen tussen verschillende delen van de inhoud
• Je moet met behulp van de vorige drie in staat zijn om grafieken, tabellen en figuren te
interpreteren
Niet enkel zuiver technisch, maar dit wil ook zeggen dat;
• Je je moet kunnen inleven in het ontwerp
• Je moet verbanden zien tussen de technische uitvoering en de conceptuele ideeën van de
ontwerper
• Je moet esthetische aspecten van het ontwerp zien
• Je moet kunnen begrijpen welke gebruiksvorming/welke beleving de ontwerper wil
overbrengen op de toekomstige gebruikers
1.6 Kunnen communiceren
• Je moet de vakterminologie beheersen
• Je moet inzicht hebben in principes
• Je moet verbanden kunnen leggen tussen verschillende delen van de inhoud
• Je moet met behulp van de vorige drie in staat zijn op zowel mondeling als schriftelijk te
kunnen communiceren
• Je moet de esthetica en de beleving kunnen uitleggen
• Je moet de grens tussen ‘de zorg voor de esthetische en belevings-aspecten’ en ‘de
technische haalbaarheid ervan’ moeten kunnen opzoeken en verdedigen
Jordy Goemaes 2018-2019
Toegepaste arschitectuur
6
, 22.12.2018
Hoofdstuk 2: bouwmethodiek en bouwmethoden.
Grote verscheidenheid in gebouwen door:
• Functie (en menselijk welbevinden)
• Architectonische stijl, vorm, materialen
• Constructie (locatie/land/cultuur)
• Duurzaamheids- en economische aspecten
• Renovaties (wijzigende functies – energetische renovatie)
• Natuurlijke omstandigheden (klimaat / terrein)
• Wettelijke voorschriften
• Beschikbaarheid van materialen, technieken, personeel
Utilitaire functie
• Ruimtelijk (deelruimten met oppervlakte, hoogte, vorm)
• Scheidend (wind, vocht, geluid, licht, warmte, inkijk, brand, stank, stof, inbrekers, gronddruk, waterdruk,
ook omgekeerd vb. zoo, opslagplaats gevaarlijke stoffen, gevangenis, …)
• Verbindend (deuren, ramen, trappen, liften, leidingschachten)
• Conditionerend (installaties)
• Dragend (weerstand tegen belastingen, waterafvoer,…)
Gebouwen
• Woningbouw: verblijf dag en nacht, privacy, kleine wooneenheden, dragende wanden, kleine
overspanningen.
• Utiliteitsbouw: verblijf dag (behalve bv. Rusthuis), grote eenheden, kolommen-balken-skelet, grote
overspanningen.
Bij een mix van beide: soms complex (bv. Wooneenheden boven parking of boven winkelcentrum.)
Gebouwen
• Woningbouw 50%
• Utiliteitsbouw 30%
o Privaat (handel en industrie)
o Publiek (maatschappelijke instellingen)
• Verbouw, renovatie en restauratie 20%
Jordy Goemaes 2018-2019
Toegepaste arschitectuur
7
