Begrippenlijst Inleiding psychologische dienstverlening
Begrip Uitleg
Psychologische de psychologisch consulent faciliteert psychische en gedragsmatige
dienstverlening veranderingsprocessen gericht op het voorkomen en inperken van psychosociale
problemen en op het beschermen en bevorderen van welbevinden en gezondheid.
Mensbeeld jouw eigen visie op de mens, ervaringen, Hoe iemand in het leven staat, naar
zichzelf en de wereld kijkt, van waaruit hij/zij handelt etc, het wordt bepaald door
wetenschap of religie
Tijdsgeest Wanneer we deze kaders (religie en wetenschap) in een historisch perspectief
bekijken
Meritocratie geluk maak jezelf, je krijgt wat je verdient, je verdient wat je waard bent, je bent
verantwoordelijk voor je succes (en ook voor je falen),...
Emergentie door het samengaan van kleinere onderdelen verschijnen grotere gehelen
Biopsychosociaal model houdt rekening met de complexiteit en onderlinge wisselwerking tussen
biologische, sociale en psychologische factoren.
Primaire preventie zorgen dat er geen klachten of ziekten ontwikkelen.
Secundaire preventie vroegdetectie en vroeginterventie, bij de eerste signalen.
Tertiaire preventie proberen om impact (herval, verwikkelingen of kwaliteit van leven) van de ziekte te
beperken.
Quaternaire preventie schade voorkomen
Herstel Leven met ziekte of symptomen
Biofeedback Therapeutische techniek binnen het behaviorisme waarbij een persoon zijn
fysiologische processen zoals zijn bloeddruk kan monitoren dankzij operante
conditionering
Burn-out Kenmerkt zich door uitputting (lichamelijk en mentaal), door cynisme (negativiteit
en afstandelijkheid), verminderde zelf-effectiviteit
Veerkracht Vermogen om je aan te passen aan mentale druk en tegenslag
Medicalisering we gaan in de samenleving steeds meer ervaringen bestempelen als ziekte en deze
bestrijden met medicijnen. Er is overdiagnose doordat gezondheid uitgebreid is
door het BPS-model.
Hardwired circuit Je hebt in de hersenen snelle automatische, onbewuste circuit, het wordt vanuit
het limbisch systeem gestuurd
Softwired circuit Je hebt in de hersenen een tragere, bewuste circuit, het gaat vanuit de
(pre)frontale cortex
Limbisch systeem Verantwoordelijk voor onze basisemoties (angst, agressie)
(pre)frontale cortex Deel van de hersenen waar beredeneerde beslissingen gemaakt kunnen worden,
het helpt ons moeilijkere, inspannendere dingen te doen als we het als het goede
bestempelen
Cues wat je zintuigen waarnemen (onbewust (of subliminale cues) of bewust)
Priming hoe cues je reactie beïnvloedt (ork ork ork, soep eet je met een?)
Neuroplasticiteit hersenen passen zich aan tijdens een leerproces
Epistemologie Tak in de filosofie die zich bezig houdt met de aard, oorsprong en limieten van de
menselijke kennis.
negative capability Als dienstverlener is het belangrijk om de onzekerheden van elke ontmoeting te
, kunnen verdragen.
Empathie Onderdeel van de grondhouding van psychologisch consulent, kunnen meedenken,
voelen en spreken vanuit de ervaring van de ander
Echtheid Onderdeel van de grondhouding van psychologisch consulent, authentiek kunnen
omgaan met de eigen gevoelens en gedachten en hoe je deze op een gepaste
manier inbrengt
Aanvaarding Onderdeel van de grondhouding van psychologisch consulent, respect en
erkenning voor hoe iemand zich aandient, zonder een oordeel te velgen
Diagnostiek proces waarbij allerlei aspecten en acties in acht moeten worden genomen om tot
een geldig, betrouwbaar en effectief resultaat te komen
Confirmation bias neiging van mensen om vast te houden aan eerdere inzichten en nieuwe
informatie die eerdere info tegenspreekt te negeren
Zelfeffectiviteit persoonlijke inschatting van de mate waarin je een taak kan uitvoeren
Reverse psychology Als we stap voor stap terug redenen vanuit de ontstaansgeschiedenis
(gedragsketen) van het probleem
Intervention Mapping grondig uitgewerkt stappenplan om preventieve en gezondheidsbevorderende
Protocol (IMP) interventies op te zetten
Intermediairs Andere professionals dan de opsteller van de interventie zelf
Programma-adoptie fase in stap 5 van de IMP waarin de intermediairs o.b.v. de verkregen info de voor-
en nadelen van de nieuwe interventie afwegen en o.b. hiervan beslissen om de
interventie al dan niet te gaan gebruiken
Programma-implementatie Fase in stap 5 van de IMP waarin het goede voornemen effectief wordt omgezet in
het daadwerkelijk gebruik van de interventie
Warme overdracht Men blijft de cliënt begeleiden tot wanneer de vervolgbegeleiding is ogpestart
Tabula rasa Onbeschreven blad, gene invloed van de genen
Habituatie minder gevoelig worden van een prikkel
Sensitisatie gevoeliger worden voor een prikkel
Mere exposure effect als je iets veel ziet, ga je het toffer, beter etc vinden
Klassiek conditioneren begint bij een aanwezige reflexmatige reactie (UCS-UCR), het leerproces verloopt
vaak onbewust, automatisch en vrij snel, na de conditionering is een voorheen
neutrale stimulus geassocieerd geraakt met de eerste reactie (CS-CR)
Operant conditioneren belonen en straffen, om gedrag te veranderen ga je reageren op bepaald gedrag
nadat het zich heeft voorgedaan.
indirecte bekrachtiging Iemand beloond of gestraft zien worden, heeft ook een effect op de toeschouwer,
het effect kan even groot zijn alsof de beloning of straf aan de persoon zelf
gegeven wordt
Cognitieve psychologie, De tak die zich bezighoudt met het onderzoeken van typische deelgebieden uit de
experimentele psychologie of psychologie. Waarneming, aandacht, informatieverwerking, geheugen, slaap,
functieleer denkprocessen, probleemoplossing, intelligentie, taal, ... zijn gebieden waar de
cognitieve psychologie veel onderzoek rond doet en publiceert.
Beliefs iets is waar of vals
Values iets is moreel goed of slecht
Attitudes iets is positief of negatief
Attributions gebruiken we om alledaagse gebeurtenissen en gedragingen te verklaren en onze
sociale omgeving begrijpelijk te maken
Schema’s om sociale informatie snel te verwerken en in te delen
Bias als we systematisch afwijken van de rationaliteit of algemeen aanvaarde normen
Zelf-effectiviteit of iemand een bepaald gedrag stelt hangt af van hoe die persoon zichzelf in staat