samenvatting gedragswetenschappen periode 3 leerjaar 1 HBO-V Hogeschool Windesheim Zwolle

beschrijf wat wordt verstaan onder sociologie en wat de relevantie hiervan is van het vak voor verpleegkundige.

Réponse: Sociologen bestuderen: Hoe wij met elkaar samenleven in de maatschappij; welke invloed we op elkaar hebben en hoe de omgeving waarin we wonen ons beïnvloedt. Sociologen maken duidelijk dat de maatschappij waarin je leeft jou beïnvloedt, vaak zonder dat je het zelf door hebt. Sociologie: Psychologie: GDW Voorbeelden sociologische vraagstukken: Invloed sociaal milieu op gedrag [in onderwijs, zorg, gemeenschap]. Cultuur / multiculturele . Maatschappelijke ongelijkheid. Invloed van ontkerkelijking op samenleving. Sociale media, internet en individualisering. De verzorgingsstaat en gevolgen voor samenleving. Relevantie sociologie en verpleegkunde:  (Ziekte- gezondheids-)gedrag begrijpen vanuit sociale context.  Gezondheidszorgvraagstukken [mantelzorg / zorgconsumptie / etikettering / etc] idem!  Herleiden eigen opvattingen en gedrag. [bubbel!]  Inzicht in rol en positie van VPK We leven in een sociale bubbel: vrienden, werk, winkel, sportclub, facebook, reis, etc. Iedere bubbel zijn eigen waarheid! [en internet versterkt dit: The Social Dilemma]. Sociologische Kernbegrippen: Subjectieve definitie van de situatie: mensen creëren hun eigen werkelijkheid! Door hun eigen ervaringen… [voorbeelden: vluchtelingen, coronabeleid, ouderen, vaccinatie, orgaandonatie, zwaarte straffen in NL, abortus, winkels open op zondag, zwarte Piet, etc. • Collectieve definitie van de situatie = ‘aangeleerd’ = [sub-] cultuur. Ieder bubbel zijn eigen waarheid • Identiteit = zelfbeeld = looking-glass-self. Referentiekader = sociale bril. Wat vinden we normaal / wat niet? Aan wie ontlenen we referentiekader? Bovendien: selectieve waarneming.

Geef een voorbeeld [uit de zorg] van de begrippen: Vooroordeel, Stereotype en Selffulfilling prophecy. Doe dit zodanig dat duidelijk wordt dat je de begrippen echt begrijpt

Réponse: Vooroordeel: zonder ook maar iets te weten, alleen maar wat gehoord te hebben, stel je dat afdeling Chirurgie een nare afdeling is om te werken. Stereotype: chirurgen zijn allemaal harken en botterikken! Selffulfilling Prophecy: “die patiënt is een zeer onaangenaam mens” krijgt een stagiaire van een bevooroordeelde collega te horen. De stagiaire gedraagt zich direct al streng en kortaf tegen deze patiënt. De patiënt reageert hier niet vriendelijk op. De stagiaire zal denken: het klopt! Kortom: doordat je gaat handelen naar een onjuiste definitie wordt de voorspelling juist.

De digitalisering van de samenleving voltrekt zich in een snel tempo. Welke sociale en maatschappelijke problemen gaan hiermee gepaard? Zie je daarbij een relatie met het verschijnsel cultural lag?

Réponse: De gevolgen zijn talrijk en worden steeds meer zichtbaar: eenzaamheid, depressie, etc. Maar wat ook duidelijk wordt is dat schoolprestaties er onder lijden. Je ziet dat in wet en regelgeving [ook op scholen] hier nog niet op wordt geanticipeerd. Je zou dus kunnen zeggen dat de werkelijkheid een voorsprong heeft op de antwoorden die de samenleving op dit soort vraagstukken heeft. [is cultural leg]

Geef commentaar op de volgende stelling. ‘De individualisering van de samenleving heeft voor het individu vooral voordelen met zich gebracht en voor de samenleving vooral nadelen.’

Réponse: Ik vind dat individualisering hele goede kanten kan hebben omdat mensen eerder zelfstandig en verantwoordelijk worden. Mensen nemen vaker zelf initiatieven en hebben doelen die ze willen bereiken en dingen die ze willen doen in hun leven. Maar doordat iedereen steeds meer op zichzelf wordt, mist de samenleving steeds vaker een stukje empathisch vermogen. Opstaan voor een oudere in de trein is er niet meer bij in de grote steden en een praatje maken aan de kassa is voor veel mensen tijdverspilling. Dit vind ik erg jammer omdat ik zelf een sociaal persoon ben en juist door mensen om me heen me goed voel.

De meningen over hoe het verder moet met de verzorgingsstaat zijn verdeeld. Sommigen zijn van mening dat het terecht is dat het mes in allerlei voorzieningen wordt gezet en dat er een veel groter beroep wordt gedaan op de eigen verantwoordelijkheid. Anderen daarentegen vrezen voor Amerikaanse toestanden waarin de zwakkeren in de samenleving aan hun lot worden overgelaten. Welk standpunt spreekt je het meest aan? Motiveer je antwoord.

Réponse: Ik vind een verzorgingsstaat beter, omdat je dan nog de verantwoordelijkheid hebt om naar een ander om te kijken. En stel je blijft zelf alleen over dan wil je niet aan je lot over worden gelaten door de medemens. En als iedereen een beetje omkijkt naar een ander kom je al een heel eind en dat kan soms heel veel betekenen voor een alleenstaande.

welke 2 hoofdvragen bestuderen sociologen

Réponse: Hoe wij met elkaar samenleven in de maatschappij; welke invloed we op elkaar hebben en hoe de omgeving waarin we wonen ons beïnvloedt.

leg de begrippen sociologie en psychologie uit

Réponse: Psychologen kijken vooral naar het [ontstaan van het] denken, de emoties en het gedrag van individuen op wie bovenstaande thema’s betrekking hebben. Sociologen daarentegen kijken niet zozeer naar het individuele gedrag maar proberen vooral verklaringen te vinden van bijvoorbeeld de toename of afname van bovenstaande fenomenen. Een vraag die ze zich bijvoorbeeld stellen is: welke maatschappelijke ontwikkelingen hebben zich de afgelopen decennia afgespeeld die er voor gezorgd hebben dat depressie bij ouderen, eenzaamheid etc zo zijn toegenomen? Op deze wijze trachten ze tot verklaringen te komen. Zeer invloedrijke ontwikkelingen op ins gehele leven zijn : individualisering, ontkerkelijking en sociale media.

leg het begrip ´vooroordeel´ uit

Réponse: een mening laten berusten op een gebrek aan kennis, vaak gepaard met afkeer, een vooropgezette mening. zonder ook maar iets te weten, alleen maar wat gehoord te hebben, stel je dat afdeling Chirurgie een nare afdeling is om te werken.

leg het begrip ´stereotype´ uit

Réponse: stereotype betekent onder andere \'vaststaand beeld, met name van een bepaald type persoon of een bepaalde (bevolkings)groep\'. chirurgen zijn allemaal harken en botterikken!

leg het begrip ´selffulfilling prophecy´uit

Réponse: Zichzelf waarmakende voorspelling. Een \'foute\' veronderstelling wordt later werkelijkheid. die patiënt is een zeer onaangenaam mens” krijgt een stagiaire van een bevooroordeelde collega te horen. De stagiaire gedraagt zich direct al streng en kortaf tegen deze patiënt. De patiënt reageert hier niet vriendelijk op. De stagiaire zal denken: het klopt! Kortom: doordat je gaat handelen naar een onjuiste definitie wordt de voorspelling juist.

geef de vijf belangrijkste maatschappelijke ontwikkelingen t.a.v. de wijze waarop mensen zich tot elkaar verhouden: [afhankelijkheidsverhoudingen]

Réponse: individualisering: keuzevrijheid voor het individu en minder afhankelijkheid van traditionele verbanden eenzaamheid, verminderde sociale controle, opvoedingsproblemen, ervaringen van drukte en gejaagdheid informalisering: verminderd gezag van autoriteiten (zoals de dokter of dominee), opkomst netwerkorganisaties, losser worden van maatschappelijke verbanden gezagscrises, verminderde sociale controle, eisen stellende patiënten intensivering: hoge waardering van beleving en gevoel, grote behoefte aan variatie en verandering burn-out, chronische vermoeidheid, keuzestress, depressiviteit (als identiteitsprobleem), sociale exclusie van ‘afvallers’ informatisering: opkomst van de ICT (Facebook, LinkedIn enz.) en automatisering verlies van privacy, kwetsbare informatiesystemen (bijvoorbeeld elektronisch patiëntendossier), informatieoverload internationalisering; mondiale economie, migratiestromen, samenleven van mensen uit allerlei culturen, internationale cultuur nieuwe zich snel verspreidende infectieziekten, ziekten die samenhangen met migratie, ontstaan van dominante monoculturen (McDonald’s), integratieproblemen

omschrijf het proces van informalisering m.b.t. de wijze waarop mensen met elkaar interacteren

Réponse: .Met informalisering wordt bedoeld dat de omgangsvormen tussen mensen informeler en flexibeler zijn geworden.

De psychopathologische variant van de individualisering is het narcisme. Dit individualisme is in alle aspecten van het leven doorgedrongen. Deze individualistische opstelling werd mogelijk door de opkomst van de verzorgingsstaat. Het eigen belang staat voorop. Anderen moeten ook maar voor hun eigen belang opkomen. De eigen navel wordt uitgeroepen tot de kern van het universum. Deze ik-oriëntatie is in de plaats gekomen van een wij-oriëntatie. De ik-oriëntatie leidt er ook toe dat mensen zich voortdurend spiegelen aan anderen. Mensen willen er niet slechter afkomen dan een ander. Dat heeft te maken met begrippen als comparatieve referentiegroeperingen en relatieve deprivatie (zie par. 4.1.1). leg deze begrippen uit

Réponse: Comparatieve referentiegroeperingen zijn groeperingen waarmee we ons vergelijken. Tevredenheid over allerlei aspecten van het leven heeft vaak te maken met de vergelijking die we maken. Daarmee is het een relatief begrip. Relatieve deprivatie wil zeggen dat het gevoel iets te missen, relatief is, omdat het afhangt van de vergelijking die je maakt.

De samenleving kent allerlei tradities die tot functie hebben om mensen op hun plaats te houden. Individueel en collectief bewustzijn vallen in feite samen. Durkheim spreekt van mechanische solidariteit, wat houdt dit in?

Réponse: ieder kent zijn plaats en wordt op zijn plaats gehouden. Mensen zijn solidair met elkaar, omdat het zo hoort en ook niet anders kan. Voor wat hoort wat.

Die gesegmenteerde samenleving is overgegaan in een functionele samenleving. Het differentiatieproces heeft ertoe geleid dat....

Réponse: mensen zich gingen losmaken van de segmenten waartoe zij behoorden, en individuele functies en rollen gingen vervullen. Het is echter belangrijk dat mensen beseffen dat zij elkaar nodig hebben en van elkaar afhankelijk zijn. Daarom is er niet langer sprake van een mechanische, maar van een organische solidariteit, aldus Durkheim.

Geschiedenis verzorgingsstaat:

Réponse: Jaren 30: crisis. Economische depressie. Jaren 50/60Na WOII; opkomst verzorgingsstaat. De wederopbouw moest gefinancierd worden ; de lonen werden laag gehouden. Bloeiperiode; sociale voorzieningen kwamen; tegenpositie was dat de lonen laag bleven omdat er veel gefinancierd Jaren 70; verplichte scholing moest worden; collectieve afspraak. Babyboom; ondanks dit was er decennia lang weinig werkloosheid; velen die wilden werken, konden werken. Werkloosheidswet arbeidsongeschiktheidswet, ziektekostenverzekering, andere voorzieningen zoals de kinderbijslag, dit stimuleerde mensen op een gezin te hebben omdat het financieel mogelijk werd.

Voor welke 3 grote problemen was de verzorgingsstaat een oplossing?

Réponse:  Armoede  Ziekte  Analfabetisme/Laaggeletterdheid

Overheid bemoeide zich met

Réponse: ∞ Welvaart; meer voorzieningen ∞ Welzijn; meer gezondheidszorg ∞ Onderwijs; werd voor iedereen mogelijk

noem de 4 functies verzorgingsstaat.

Réponse: verzekeren verzorgen verheffen verbinden

verzekeren

Réponse: iedereen heeft een bepaalde inkomensgarantie, AOW, werkloosheidswet…