Kunstboek (kunstgeschiedenis en kunstbeschouwing havo vwo). Hoofdstuk 6, paragraaf 1 tot en met 15. Let op: voor dit hoofdstuk missen de laatste paragrafen!
Na de Tweede Wereldoorlog is er sprake van wederopbouw. In 1951 wordt het verdrag van Parijs getekend,
waarna vrede en welvaart heerst. Toch zijn er spanningen tussen Oost- en West-Duitsland. Ook heerst de
Koude Oorlog (1945-1991) tussen de westerse, kapitalistische landen en het Oosten, de communistische
landen. Na de ‘gewapende vrede’ vormen veel Europese landen de EU.
Het westerse luxe leven
Veel Europese kunstenaars zijn door het strenge cultuurbeleid van Hitler niet meer veilig in Europa. Ze
vertrekken daarom naar Amerika, hierdoor loopt Amerika voorop in de ontwikkeling van beeldende kunst.
Popart, waarin het verheelijken van de consumptiemaatschappij centraal staat, komt hieruit voort.
(Kunstenaar: Richard Hamilton, collage)
Grenzen vervagen
West-Europa wordt steeds welvarender, waardoor meer mensen luxeartikelen kunnen veroorloven. Het
communistische Oost-Europa blijft achter. Door middel van media kan er meer reclame worden gemaakt voor
nieuwe producten. De muziekindustrie krijgt een boost van de massamedia, artiesten kunnen zich nu sneller
laten horen over de wereld: het begin van de popmuziek. Ook zetten de jongeren zich af tegen de oudere
generaties, waardoor subculturen of jeugdculturen ontstaan.
Massacultuur
De hippies zetten zich af tegen de geldende normen en waarden en omarmen vrede en liefde. De Beatles zijn
erg bekend onder de hippies. In de jaren zestig is het nieuw om de grens tussen popmuziek en klassieke muziek
te vervagen. Ook platenhoezen zien er anders uit, zo drukt de band songteksten op de hoes af, waardoor het
lijkt dat het om literatuur gaat. De Beatles laten zien dat kunst en de massacultuur samengaan.
Beeldende kunst na de Tweede Wereldoorlog
Kenmerken van het postmodernisme:
Raakvlakken tussen stromingen, want grenzen vervagen.
Citeren van bestaande kunstwerken + teruggrijpen op oude (bouw)stijlen.
Experimenteren met nieuwe technieken en materialen (lichaam kan worden ingezet).
Fotografie en videokunst wordt als kunst erkend: nieuwe media.
Door de komst van de computer kunnen beelden makkelijk bewerkt en gepresenteerd worden.
Digitale kunst is veranderlijk en dynamisch.
Kunstenaars zijn meer betrokken bij de samenleving en proberen veranderingen teweeg te brengen.
6.2 – Postmodernisti sch denken
Filosofie
Bij het postmodernisme staat het idee van het ontbreken van ‘de waarheid’ of ‘de werkelijkheid’ centraal.
Volgens de postmodernisten zijn de ‘grote verhalen’ verleden tijd en er bestaan alleen individuele waarheden.
Het idee dat een tekst of beeld een vaststaande betekenis heeft, wordt losgelaten. Het is dus irrelevant wat
een kunstenaar met zijn kunstwerk bedoelt: ‘De auteur is dood’ (Roland Barthes). Ook de identiteit van de
postmoderne mens wordt voortdurend aangepast.
(Kunstenaar: Cindy Sherman, foto’s identiteit)
‘Less is a bore’
Waar de modernisten hard proberen vernieuwende kunst te maken, beschouwen de postmodernisten deze
missie als onnodig en onmogelijk.
Postmodernisten combineren verschillende stijlen uit het verleden met elkaar: eclecticisme. Kenmerken
architectuur postmodernisme:
Oplevingen klassieke oudheid.
I.p.v. ‘less is more’ en ‘form follows function’ (modernisme) zijn de uitgangspunten ‘less is a bore’ en ‘form
follows fun’.
Uitvergrote classicistische bouwelementen (zuilen en timpanen).
Kleur en decoratie keren terug.
Combineren van oud en nieuw + combineren van populaire en elitecultuur.
Grens tussen kunst en kitsch vervaagt.
Er zijn in postmodernistische kunst vaak meerdere associaties. Het is vaak niet helemaal duidelijk waar aan
gerefereerd wordt. Zo ontstaat intertekstualiteit: alle kunst die ooit gemaakt is, staat met elkaar in verbinding.
6.3 – Abstract expressionisme (1946-1960)
Geslaagde kleurvlakken
Nadat het schilderij Wie is er bang voor rood, geel en blauw III werd beschadigd had de restaurateur met een
verfroller over het schilderij geschilderd. De magie van het schilderij is verdwenen omdat de schilder geen
rekening had gehouden met de hanteringswijze van de verf. De gelaagdheid was daardoor helemaal
verdwenen en het was nu monochroom strak. (Kunstenaar: Barnett Newman)
Abstract expressionisme: twee richtingen
Het is voor colorfield painting typerend als het kijken naar een schilderij tot een meditatieve toestand en
bezinning leidt. Action painting is de andere stroming binnen het abstract expressionisme, hierbij wordt niet
subtiel geschilderd maar het gebeurt met grof geweld en door veel aan het toeval over te laten. Beide
stromingen breken met de tradities en conventies binnen schilderkunst. Abstract expressionisme is de eerste
stroming waarin Amerika voorloopt op Europa.
In actie
Kenmerken Jackson Pollock:
De verf wordt gesmeten en gespat op het doek;
Verfsporen heten ‘drippings’
Overall-compositie, want de verf wordt gelijkmatig over het doek verdeeld;
Alles is even belangrijk
Volgorde van de kleuren is af te lezen;
De actie is het belangrijkste uitganspunt (bij alle action painters).
Willen de Kooning en zijn vrouwen
Kenmerken van Willen de Kooning:
Laat het figuratieve niet helemaal los;
Hij wil een ‘nieuwe wereld’ creëren;
Hij denkt na voordat hij de volgende stap zet, in tegendeel tot Pollock.
6.4 – Cobra (1948-1951)
Kenmerken Cobra (Kunstenaar: Karel Appel):
Gebruik van vrolijke, felle kleuren;
Olieverf wordt pasteus aangebracht;
Perspectief, lichtval en diepte ontbreekt;
Gebruik van dikke, zwarte contouren;
Niet binnen de lijnen opgevuld;
Er is geen hiërarchie: overall-compositie;
Geen onderscheid tussen voor- en achtergrond.
Vrijheid, spontaniteit en eerlijkheid
Bij de tentoonstelling ‘Kunst is Vrijheid’ ziet Karel Appel, met een paar collega-kunstenaars, dat de werken toch
worden beheerst door allerlei regels binnen kunsten en spontaniteit. Karel Appel, Asger Jorn en Constant
Nieuwenhuys besluiten een groep te stichten: Cobra (Kopenhagen, Brussel en Amsterdam). Cobra neemt
spontaniteit en vrijheid als belangrijkste uitganspunten. Ze willen vanuit het onderbewuste schilderen. Het
verschilt echter wel met het surrealisme, aangezien ze geen vooropgezet plan met veel fantasie hebben.
Kindertekeningen vormen een inspiratiebron.
Oerkunst
In volkskunst als die van de indianen en van Afrikaanse stammen herkent Cobra de eerlijkheid en oprechtheid
die ze zoeken. Afrikaanse spijkerbeelden vormen zo een grote inspiratie voor Karel Appel. (Kunstenaar: Karel
Appel, staande figuur)
Constant en het einde van Cobra
Pagina 2 van 7
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur mirte5. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €4,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.