Met deze samenvatting ben je helemaal klaar voor je toets maatschappijleer over de rechtsstaat in 4vwo. In deze samenvatting worden begrippen uitgelegd en zijn belangrijke 'toetstips' vermeld.
Maatschappijleer samenvatting rechtsstaat
- Paragraaf 1 Idee en oorsprong van de rechtsstaat
Waarom is het goed dat we een rechtsstaat hebben?
Totalitaire staat = staat dringt door tot in persoonlijk leven en bepaalt wat mensen
mogen lezen en zijn, waar ze wonen en werken en waarheen ze reizen (wantrouwen
en achterdocht)
Politiestaat = burgers leven in angst dat geheime dienst bespioneert of dat
landgenoten en verklikken of verraden
Rechtsstaat = staat waarin burgers met grondrechten worden beschermd tegen
machtsmisbruik en willekeur van de overheid (er is vertrouwen en wederkerigheid)
Sociale rechtsstaat = wetten en voorzieningen om welvaart en welzijn te
bevorderen
Rechtszekerheid = wanneer burgers en staat te goeder trouw de wetten naleven
Sociaal contract = contract waarin mensen (vroeger) afspraken maken om in
natuurlijke vrijheid en gelijkheid te kunnen leven
(Eerste hoofdstuk zit weinig over in de toets.)
- Paragraaf 2 Grondwet en grondrechten
Wat zijn de grenzen van onze vrijheid?
Preambule = hierin staat beschreven welke idealen de samenleving koestert,
historische fouten, identiteit, hoe realiseren (voor amerikaanse, franse, duitse
grondwet)
Staatsregeling van de Bataafse Republiek = voorloper van grondwet
Constitutionele monarchie = een koninkrijk met een grondwet
Censuskiesrecht = kiesrecht voor mannelijke burgers die een bepaald bedrag
belasting betaalden
Nachtwakersstaat = staat die zich voornamelijk inzet voor veiligheid van burgers en
noodzakelijke voorwaarden realiseert voor economische groei (negentiende eeuw)
Verticale werking = grondrechten kunnen door burgers worden uitgeoefend
tegenover de staat
Horizontale werking = als burgers zich tegenover elkaar op hun grondrechten
beroepen
Grondrechten = o.a. vrijheid van meningsuiting, vrijheid van drukpers,
godsdienstvrijheid
, Grondwet
● Begrensd macht van staat en garandeert vrijheden burgers
● Legt fundamentele rechten van burgers vast
● Geeft aan hoe belangrijkste organen van staat in grote lijn zijn georganiseerd
● Drukt eenheid van natie uit. Binnen het staatsverband vormen alle burgers,
ondanks verschillen, een eenheid
Wetten veranderen constant (met bron uitleggen dat iets eerst nog niet strafbaar
was en nu wel)
- Paragraaf 3 Legaliteitsbeginsel
Waartoe dient het legaliteitsbeginsel?
Geprivatiseerd = als een bedrijf in handen komt van een private onderneming
Horizontale relaties = tussen burgers onderling (privaatrecht)
Verticale relaties = tussen burgers en de overheid (publiekrecht)
Legaliteitsbeginsel = iemands vrijheid kan alleen ingeperkt worden als de
rechtmatigheid van die beperking is vastgelegd in wetten en regels die door het
parlement zijn aangenomen, toen bijvoorbeeld internetcriminaliteit nog niet in de wet
stond als verboden kon iemand hier nog niet voor voor de rechter gesleept worden
Kwaliteitseisen aan wetten
● Wetten moeten algemeen zijn, dat wil zeggen dat ze voor iedereen moeten
gelden
● Wetten moeten openbaar en begrijpelijk zijn, zodat iedereen de wet kan
kennen
● Wetten mogen geen onmogelijke eisen stellen waaraan burgers niet kunnen
voldoen
● Wetten mogen niet met terugwerkende kracht worden toegepast, want dan
zouden burgers het vertrouwen in het recht verliezen
● Wetten mogen niet onderling tegenstrijdig zijn
● Wetten mogen niet te vaak worden veranderd, want dat tast de
rechtszekerheid aan
● De toepassing van wetten moet redelijk, billijk en zorgvuldig zijn. Voor een
lichte verkeersovertreding mag bijvoorbeeld geen gevangenisstraf worden
opgelegd. Dat zou onredelijk en onbillijk zijn.
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur femkegommers. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €2,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
