Welzijns-en gezondheidszorg
Begrippen
Organisatie Samenwerkingsverband tussen 2 of meerdere
personen, instanties, diensten of
zorgvoorzieningen
Formele structuur nodig: taken,
verantwoordelijkheden, bevoegdheden
Gezondheid Toestand van volledig lichamelijke, geestelijke
en maatschappelijke welzijn en niet slechts
afwezigheid van een ziekte (WHO)
Ziekte
Welzijn Toestand van voldoening en tevredenheid die
ontstaat wanneer iemand tot ontplooiing van
zijn bestaan komt in verschillende facetten van
het leven
- Individueel vlak (onderdak, kledij)
- Relationeel vlak (familie, vrienden)
- Maatschappelijk vlak (werk)
Welzijns-en gezondheidszorg Welzijnszorg: zorg aan groepen/ individuen die
een verhoogde kwetsbaarheid vertonen m.b.t.
sociaal welbevinden
Gezondheidszorg: handelingen die helpen om
ziekte of lichamelijke of psychische beperking te
voorkomen of te genezen en de verzorging van
mensen met langdurige of ongeneeslijke
gezondheidsproblemen
Organisatorische structuren om dit te
ondersteunen zijn ziekenhuizen, WZC…
Gezondheidsbeleid Beleid die ernaar streeft om gezondheid te
realiseren (herwinnen-bevorderen-in stand
houden)
Welzijnsbeleid Beleid dat gericht is het toestand van
welbevinden te realiseren. Ultieme doel elk
mens zich goed kan voelen in zijn vel
Ordeningssystemen
Doelgerichte indeling
Curatief
o Genezen/verzorgen van ziekte/aandoening staat centraal
o Zowel acute als chronische lichamelijke aandoeningen
Preventief
, niveau doel voorbeelden
Primaire preventie Voorkomen vaccinatie
Secundaire preventie Vroegtijdig opsporen Screening borstkanker
Tertiaire preventie Voorkomen van verdere ontwikkeling Bijwonen rugschool bij intense
rugproblemen
Quaternaire preventie Kwaliteit van leven Mondverzorging bij palliatieve
verbeteren/behouden patiënt
Quintaire preventie Begeleiding van persoon die mee Begeleiding van ouders van
instaat voor ondersteuning persoon kind met trisomie 21
met niet-omkeerbare aandoening
Revalidatie
o Bij acute problematiek, chronische ziekte, psychosociale revalidatie
Palliatief
o Doel welzijn en comfort van mensen die niet langer geholpen kunnen worden met
curatieve zorg
Sociaal
o Voorkomen van of omgaan met gevolgen van gezondheidsveranderende
gebeurtenissen
Vb ouderenzorg, moeder- en kindzorg, ziekenfondsen, arbeidsgeneeskunde…
Verticale indeling
= verdeling in echelons of lijnen
Echelonnering: zorg zo goed organiseren dat de laagdrempelige eerstelijnszorg de ingangspoort
vormt tot het gezondheidssysteem en dat zorgontvangers van daaruit door kunnen gewezen worden
naar hoger
Echelons Wat Voorbeelden
Nulde lijn Niet professionele hulp in Zelfzorg, mantelzorg,
vertrouwd milieu zelfhulpgroepen,
vrijwilligerswerk
Eerste lijn Rechtstreeks toegankelijke hulp en Huisarts, tandarts,
zorg vroedvrouwen,
thuisverpleegkundige, ergo-
en kinesitherapeuten
Tweede lijn Zorg- en hulpverleners die na Psycholoog, psychiater,
verwijzing kunnen worden algemene ziekenhuizen
geconsulteerd
Derde lijn Opname vanuit verwijzing eerste of Psychiatrische ziekenhuizen,
tweede lijn of spoedopname psychiatrische
verzorgingstehuizen
Vierde lijn Zorgontvangers kunnen er enkel Beschut wonen
naartoe na verwijzing of
intakegesprek, soms met lange
wachtlijsten, opname is residentieel
of langdurig van aard
,Horizontale indeling
Soort Wat Voorbeeld
intramuraal Zorg binnen een Ziekenhuizen, woon- en
zorgvoorziening + sprake van zorgcentra, vluchthuis
opname
extramuraal Zorg buiten muren van Consultatie bij huisarts,
zorgvoorziening + geen sprake gesprek OCMW, gezinszorg,
van opname thuiszorg, mutualiteit
semimuraal Deels binnen en deels buiten Nierdialysepatiënten die 3x/
muren van zorgvoorziening week aan kunstnier moeten
Verblijf niet langer dan 24 uur, liggen, dagcentrum
enkel ‘s nachts of overdag
transmuraal ‘over de muren heen’ Peritoneale dialyse, palliatieve
specialistische zorg bij zorg, chemotherapie… die
zorgvrager thuis thuis gebeurt.
Categoriale indeling
= indeling in doelgroepen
Voorbeelden: Integrale jeugdzorg, gezinshulp, ouderenzorg, kansengroepenbeleid, voorziening
voor personen met een beperking, voorziening voor personen met een psychische stoornis,
voorziening voor ondersteuning van palliatieve zorgvragers…
Indeling naar soort hulpverlening
Soort Wat Voorbeeld
Zelfzorg Personen kunnen voldoen aan Zelf kunnen voeden, wassen,
eigen basisbehoeften, ADL naar toilet gaan, huishouden…
Mantelzorg Niet-professionele hulp die Dit kan een partner, ouder,
gegeven wordt aan kind, familielid, buurman, een
zorgbehoevende persoon uit de vriend… zijn. Het gaat om hulp
omgeving bij activiteiten die de persoon
zelf niet meer kan.
Vrijwilligerswerk 4 componenten: Als vrijwilliger in WZC, Het
Geheel van activiteiten Rode Kruis…
dat op vrijwillige basis
worden uitgevoerd
Zonder financiële
vergoeding
In georganiseerd
verband
Met maatschappelijk
doel en voor anderen
(zowel groepen als
individuen)
Zelfhulpgroepen Verenigingen waarin mensen Zelfhulpgroepen voor fysieke
met een gemeenschappelijk ziektes (Vb. diabetes),
‘probleem’ samenkomen om operatieve ingrepen (Vb.
‘beter’ te worden stoma), psychosociale
problemen (Vb. fobie),
handicap (Vb. blindheid)…
, Vlaams patiëntenplatform Enkele Vlaamse zelfhulpgroepen VZW, onafhankelijke
en patiëntenverenigingen koepelorganisatie van een 115-
verenigen zich in het Vlaams tal patiëntenverenigingen uit
Patiëntenplatform Vlaanderen, die streeft naar
toegankelijke zorg op maat van
patiënt en omgeving
Indeling naargelang status van initiatiefnemer
Soort Wat Voorbeeld
Openbare of publieke sector Staat onder toezicht van de Alles wat openbaar is
overheid: federaal, gewesten,
gemeenschappen, provincies
of lokale besturen
Private sector Privépersonen die Kloosterorden en vzw’s
voorzieningen en diensten
oprichten en beheren
Indeling conventioneel/niet-conventioneel
Federaal kenniscentrum gezondheidszorg (zie website)
CAM-indeling (niet-conventioneel)
o Complementary and alternative medicine
Complementaire therapie
o Niet-medische behandelingen als aanvulling op medische standaardbehandelingen
(Vb. Vitamines, voedingssupplementen, relaxatie..)
Economische indeling
Primaire sector Secundaire sector Tertiaire sector Quartaire sector
Oerproducten: Industriële bedrijven: Commerciële Niet-Commerciële
Landbouw Natuurlijke goederen dienstverlening: sector = Social profit:
Veeteelt goederen met Bedrijven die met de Overheidsdiensten en
Jacht behulp van machines verkoop van diensten gesubsidieerde sector
Bosbouw en menselijke arbeid winst willen maken zoals GZHzorg,
Olie Vb. horeca, banken, brandweer, sociaal
kapper… werk…
Bruto binnenlands product (BBP)
Indicator voor productieniveau van een land
Optelsom van alle in het lang geproduceerde en vermarkte goederen en diensten
Meetinstrument voor levensstandaard en koopkracht
Variatie jaar na jaar economische groei
LET OP!: enkel financiële aspect (NIET veiligheid, vrijheid, huisvesting etc…)
De ‘Your Better Life Index’ (YBLI)
Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (Oeso) ligt aan de grondslag
Maakt het mogelijk het welzijn van de burgers ‘te meten’