Juridische aspecten samenvatting boek
Hoofdstuk 9 – Arbobescherming
Veiligheid, gezondheid en welzijn zijn begrippen die een belangrijke rol spelen in de Nederlandse
onderneming. De arbeidsomstandighedenwet en de arbeidstijdenwet zijn wetten die verplichtingen
aan de werkgever opleggen die aansluiten op de arbodienst, het opstellen van stukken en het voeren
van een verzuimbeleid. De arbeidsbescherming is een volwaardig onderdeel van het sociaal recht
(arbeidsrecht) geworden.
9.1 – Opkomst wetgeving
Na het kinderwetje van Samuel van Houten in 1874 kwam in 1895 de veiligheidswet en in 18889 de
arbeidswet. Deze wetten werden nog ingrijpend gewijzigd in 1934 en 1919. Dit alles is op dit moment
verleden tijd. De veiligheidswet is vervangen door de arbeidsomstandighedenwet (Arbowet), de
arbeidswet door de arbeidstijdenwet (ATW). Beide wetten hebben een ruim bereik.
9.2 – Arbowet
De Arbowet is gebaseerd op betrokkenheid van de werkgever, maar ook van de werknemer. Ze
moeten beide actief voeren van het arbeidsomstandighedenbeleid. Toezicht op en handhaving van
de Arbowet zijn in handen gelegd van de inspectie SZW.
De Arbowet gaat uit van doelvoorschriften die de werkgever voor zijn werknemers moet bereiken.
Deze wet bestond eerst uit middelvoorschriften en schreef de werkgever dus concreet voor wat hij
precies moest doen. Inmiddels heeft de werkgever meer vrijheid. Hij kan zelf de weg uitstippelen die
hij wil volgen om het in de wet neergelegde doel te bereiken. De werkgever is in dit kader verplicht
samen met zijn OR of werknemers een Arbo catalogus voor zijn onderneming op te stellen. In deze
Arbo catalogus moet worden uiteengezet wat de middelen zijn om de arbeidsrisico’s te verminderen
en te voorkomen. Aan de doelvoorschriften wordt dus via de in de Arbo catalogus beschreven
middelen invulling gegeven. Arbocatalogi worden eveneens op bedrijfstakniveau door werkgevers en
vakbonden vastgesteld.
9.2.1 – Verplichtingen van de werkgever
Art. 3 van de wet bepaalt dat de werkgever een zo goed mogelijk arbeidsomstandighedenbeleid
voert, mede gelet op de stand van de wetenschap en de professionele dienstverlening. Dit houdt
onder meer in dat de werkgever de arbeid zodanig organiseert dat daarvan geen nadelige invloed
uitgaat op de veiligheid en de gezondheid van de werknemer. Deze opdracht aan de werkgevers
vertaalt zich onder meer op de volgende wijze:
- Op grond van art. 5 Arbowet is iedere werkgever verplicht een zogenoemde risico-
inventarisatie en -evaluatie (RI&E) op schrift te stellen. Heeft de onderneming minder dan
veertig uur per week personeel in dienst volstaat een Checklist Gezondheidsrisico’s een
verkorte versie van de RI&E.
De RI&E moet onder meer ingaan op de gevaren van de werktuigen, machines toestellen en
andere hulpmiddelen bij de arbeid, de stoffen of preparaten waarmee wordt gewerkt en de
inrichting van de arbeidsplaats. Voor de opstelling moet je overleg plegen met de OR of bij
het ontbreken daarvan met de belanghebbende werknemers (art. 12 lid 2 en 3 Arbowet)
Vervolgens is hij ook verplicht zich bij het opstellen van de RI&E te laten bijstaan door een
deskundigen.. De OR heeft een instemmingsrecht alvorens de ondernemer een contract met
deze deskundigen sluit (art. 13 Arbowet). Dan kan onder meer een gecertificeerde
arbodienst zijn. Een arbodienst moet ten minste een arbeidsgeneeskundige, een
, veiligheidsdeskundige, een arbeid- en organisatiedeskundige en een arbeidshygiënist in
dienst hebben.
- Onderdeel van de RI&E is het plan van aanpak. In dit plan van aanpak moet staan welke
maatregelen de werkgever zal nemen in verband met de bestaande risico’s in de
onderneming en de samenhang daartussen.
- Krachtens art. 4 Arbowet moet een werkgever binnen het algemeen ondernemingsbeleid
een beleid voeren met betrekking tot het ziekteverzuim van zijn werknemers. Hij moet zich
laten bijstaan door een bedrijfsarts, werkzaam bij een arbodienst (of een zelf georganiseerd
arbodienstverlening). De ondernemer moet vooraf instemming geven aan de Or of met de
belanghebbende werknemers overleg voeren. De werkgever is verplicht gedurende
maximaal 104 weken 70% van het loon aan de werknemer door te betalen, indien deze
wegens ziekte ongeschikt is om te werken. Dit feit zal voor de werkgever als voldoende
prikkel werken om een verantwoord ziekteverzuimbeleid in zijn onderneming te voeren.
- Op verzoek van de werknemer moet de werkgever hem in de gelegenheid stellen periodiek
een arbeidsgezondheidskundig onderzoek te ondergaan (art. 18 Arbowet)
Van de werkgever wordt veel verwacht op het terrein van de arbeidsomstandigheden in zijn
onderneming. Een groot deel van de verplichtingen zijn vastgelegd in de Arborichtlijnen van de
Europese Unie. Alle lidstaten hebben derhalve de inhoud van deze richtlijnen in nationale
regelgeving moeten omzetten. In Nederland kennen we dientengevolge niet alleen maar de
Arbowet, maar ook het daarop gebaseerde Arbobesluit en een Arboregeling. Deze laatste bevat
vaak minutieuze voorschriften die de werkgever bij bijvoorbeeld het werken met beeldschermen
in acht moet nemen.
9.2.2 – Verplichtingen van de werknemer
Ook de werknemers hebben hun verantwoordelijkheid voor wat betreft een veilig en gezond
werkklimaat in de onderneming. Dat blijkt al uit het feit dat de uitvoering van het arbobeleid is
opgedragen aan werkgever en werknemer gezamenlijk (art. 12 lid 1 Arbowet) en uit het feit dat de
OR en de personeelsvertegenwoordiging de eerstaangewezen organen zijn waarmee de werkgever in
overleg treedt. De personeelsvertegenwoordiging en de OR bezitten instemmingsrecht als de
ondernemer een regeling wil treffen op het gebeid van de veiligheid, de gezondheid of het welzijn in
verband met de arbeid (art. 27 lid 1 sub e WOR). De noodzaak dat ook de werknemer zich voor het
arbobeleid inzet blijkt tevens uit art. 11 Arbowet waarin staat dat de werknemer verplicht is in zijn
doen en laten op de arbeidsplaats, overeenkomstig zijn opleiding en de door de werkgever gegeven
instructies, naar vermogen zorg te dragen voor zijn eigen veiligheid en gezondheid en die van de
andere betrokkenen personen.
9.2.3 – Inspectie SZW
De Inspectie SZW is als toezichthouder belast met de handhaving van de Arbowet. Dat gebeurt
allereerst door het afleggen van inspectiebezoeken, op eigen initiatief of op verzoek van anderen.
Jaarlijks worden vele bedrijfsbezoeken afgelegd. Deze bezoeken leiden nogal eens tot de
constatering dat de werkgever een overtreding heeft begaan. Meestal wordt de zaak dan door
middel van overleg geregeld. Regelmatig wordt bovendien een waarschuwing gegeven. De Inspectie
SZW heeft op grond van de Arbowet nog meer sanctiemogelijkheden:
- Ze kunnen naleving van de wet eisen (art. 27 Arbowet)
- Ze kunnen opdracht geven tot stillegging van het werk (art. 28 Arbowet)
- Bij ernstig gevaar heeft de werknemer het recht zijn werk te onderbreken (art. 29 Arbowet)
De inspectie moet zo spoedig mogelijk worden ingelicht, zodat zij eventueel kan overeen tot
de bevoegdheden van art. 27 en 28 Arbowet
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur sophietip. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €2,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.