Samenvatting Hoofdstuk 2 schatkist aarde van BuiteNLand 3 vwo over onder andere delfstoffen en de geologische tijdperken. Zelf een 8,4 gehaald voor de toets.
Samenvatting Aardrijkskunde H2
2.1 Het gezicht van de aarde verandert
Bij het ontstaan van de aarde was de hele planeet gloeiend heet. Langzaam koelde de aarde
af en zo werden de aardkern, aardmantel en aardkorst gevormd. Door de vulkanische
activiteit kwam er waterdamp en CO2 in de atmosfeer. Een groot deel van de waterdamp
condenseerde tot water, dat zich nu in de oceanen bevindt. De omstandigheden werden
langzaam geschikt voor levende organismen. 3 miljard jaar geleden ontstonden bacteriën die
CO2 opnamen en zuurstof afgaven. Die zuurstof creëerde een paar miljard jaar later
mogelijkheden voor complexere levensvormen.
Na de bacteriën ontstonden weekdieren, schelpdieren, vissen, landplanten, reptielen en
zoogdieren. Op basis van deze evolutie hebben wetenschappers de geologische tijdschaal
gemaakt. Die tijdschaal heeft vier hoofdperioden.
1 Precambrium. De aarde bevroor meerdere malen en continenten verschenen. Er was
alleen leven onder water. Het landoppervlak was kaal. Aan het eind van het precambrium
ontstonden de eerste levensvormen op het aardoppervlak.
2 Paleozoïcum. De continenten bewogen uit elkaar, maar tijdens deze periode voegden ze
zich weer samen tot het supercontinent Pangea.
3 Mesozoïcum. De planten- en dierenwereld veranderde. Dit was de tijd van de dinosauriërs.
Ook valt Pangea uit elkaar en ontstaan de huidige continenten.
4 Kenozoïcum. Dit is de jongste periode en begint na het uitsterven van de dinosauriërs. Het
leven zoals wij dat nu kennen ontstaat met aan het einde de mens.
Er zijn 5 massa-extincties, de oorzaken daarvoor zijn divers en nog niet duidelijk. Men denkt
dat het zo’n 440 miljoen jaar geleden kouder werd en dat grote delen van continenten met
landijs werden bedekt en de zeespiegel daalde. De hoeveelheid CO2 nam af waardoor de
voedselketens verstoord raakte. Bij de laatste massa-extinctie die zo’n 65 miljoen jaar
geleden plaats vond, gaat men ervan uit dat een grote meteorietinslag ervoor zorgde dat er
stof in de atmosfeer terecht kwam, waar zonnestralen niet doorheen konden. Waardoor er
te weinig licht was voor plantengroei. Dat zorgde voor het massaal uitsterven van het leven
op aarde. Na deze ramp is het aantal soorten weer sterk toegenomen.
, 2.2 Het dagboek van de aarde
Door gesteenten te bestuderen en fossielen die daarin zaten te onderzoeken weet men veel
over de geschiedenis van de continenten en het leven op aarde. Een fossiel is een versteend
overblijfsel van een skelet of een afdruk van een dier of plant. Elk levend wezen kan
gefossiliseerd worden als het maar snel wordt begraven onder modder of zand, voor het kan
wegrotten of uit elkaar vallen.
Gesteenten en fossielen geven veel informatie over de omstandigheden en het klimaat van
vroeger. Als er bijvoorbeeld een fossiel van een mammoet word gevonden op de boden van
de Noordzee, dan weet je dat er in het verleden land was op de plek van de Noordzee en dat
er een kouder klimaat heerste dan nu. En als je in de grond een laag kalksteen tegen komt,
dan weet je dat daar vroeger kalkskeletjes van zeedieren naar de bodem gezakt zijn en dat
daar een zee heeft gelegen. Als je in dat kalksteen een skelet van een ammoniet tegenkomt,
dan weet je dat de zee daar tussen 250 miljoen en 60 miljoen jaar heeft gelegen.
Ammonieten zijn gidsfossielen en leefden een korte tijd in een groot gebied. Hoe korter een
soort leefde, hoe preciezer en gesteentelaag gedateerd kan worden.
Er zijn drie soorten gesteenten
1. Sedimentgesteente
Dit soort gesteente ontstaat doordat er laagjes zand of klei over elkaar heen zijn afgezet. De
onderste laag is het oudst en de bovenste laag is het jongst. Vervolgens zijn de lagen
weggezakt, samengeperst en weer omhooggekomen. Dit proces duurt miljoenen jaren
2. Stollingsgesteente
Dit zijn gesteenten die zijn gevormd door vulkanische activiteit. Graniet wordt gevormd door
de stolling van magma en basalt wordt gevormd door de stolling van lava.
3. Metamorf gesteente
Het gesteente wordt door hoge druk en/of temperatuur veranderd. Marmer ontstaat
bijvoorbeeld als kalksteen door hoge druk van bovenliggende lagen verandert.
Als je naar lagen sedimentgesteente kijkt, dan weet je niet wanneer deze gevormd zijn. Maar
je weet wel in welke volgorde. Dat noemen we relatieve ouderdom, de ouderdom ten
opzichte van elkaar.
Sinds de ontdekking van de radioactiviteit is men in staat om te om vast te stellen hoe oud
een gesteente is. In sommige gesteenten zitten kleine hoeveelheden radioactieve elementen
zoals uranium. Radioactief materiaal valt in een vast tempo uiteen, waardoor je kunt
terugtellen hoe oud het gesteente is. Dit word absolute ouderdom genoemd.
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur laura10s. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €2,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
