Microbiologie
• Microbiologie = de wetenschap van de micro-organismen; meer specifiek vooral de
bacteriën, eencellige schimmels (= gisten), (soms ook) schimmels (bv. paddenstoelen) en
virussen
• Microbiologen houden zich bezig met de studie van dergelijke MO. Daarbij ligt het accent
vooral op de studie van de biochemie (= wat hebben de MO nodig om te kunnen groeien?)
en de ecologie (= hoe leven MO samen met hun omgeving?)
• Ziekteverwekkende MO worden vanouds vooral bestudeerd in de medische (en veterinaire)
microbiologie
Micro-organismen Grootte
Fungi (= schimmels) 2-300 µm
5-10 µm (gist)
Bacteriën 0,3-10 µm
Virussen 0,01-0,25 µm
Protozoa (= eencelligen, vaak beweeglijke
eukaryoten, die zelfstandig leven of op andere
levensvormen parasiteren)
Algen (= diverse groep organismen)
Menselijke cel: 15 µm
Schimmels
• Fungi is een verzamelnaam voor schimmels
• Eukaryoten (= schimmels hebben cellen met een kern)
• Eencelligen: gisten; gebruikt voor voedselproductie (bier en brood)
• Meercelligen: paddenstoelen/zwammen (met het blote oog te zien)
• Saprofyt = schimmel die zijn celmateriaal opbouwt door het afbreken van organische stoffen
uit andere dode organismen/plantaardig materiaal (= biologisch recycleproces)
• Hyfen = schimmeldraden die bestaan uit cellen; gescheiden door celwanden met poriën voor
uitwisseling van cytoplasma
• Symbiose = een samenlevingsverband dat voor minstens één organisme gunstig/
noodzakelijk is
o Parasitisme/parasiet = samenlevingsverband waarbij een organisme zich ten koste
van een ander organisme in stand houdt/samenleving uit balans (vaak zijn schimmels
te zien op loofbomen (bv. iep of kastanje)
o Commensalisme/commensaal = samenlevingsverband waarbij het ene organisme
voordeel heeft en het andere organisme geen voordeel of nadeel ondervindt
o Mutualisme = samenlevingsverband waarbij beide organismen voordeel hebben van
de interactie (bij schimmels: mineralen in ruil voor suikers)
• Schimmels zijn ongevoelig voor antibiotica (= penicilline)
Schimmel in de mond: Candida (albicans)
• Schimmel die vrijwel bij iedereen aanwezig is als onschadelijke commensaal (in mond, darm,
vagina en op de huid); vormt een evenwicht met bacteriën
• Kinderen bouwen een natuurlijke weerstand op tegen deze schimmel (antischimmelwerking
van speeksel)
, • Bij verminderde weerstand (bv. bij ziekte, langdurig antibiotica gebruik, roken of diabetes)
kan de schimmel de overhand krijgen op bacteriën en ontstaat er een opportunistische
infectie
• Infectie = de schimmel krijgt de overhand op bacteriën en het evenwicht is verstoord
• Candidiasis = schimmelinfectie door schimmels van het geslacht Candida
• Candidiasis veroorzaakt spruw bij baby’s (= witte plekjes in de mond; witte tong/ binnenkant
van de wangen en/of mondhoeken)
Schimmels van het geslacht Penicillium
• Penicillium is een geslacht van een schimmelsoort die belangrijk is voor de natuurlijke
omgeving en voor de voedsel- en medicijnproductie
• Sommige soorten penicillium worden gebruikt in kaas
• De penicillium schimmels maken het antibiotica penicilline aan; deze schimmelsoort door de
aanmaak van penicilline de groei van bacteriën stoppen en sommige bacteriën doden en op
deze manier infecties bestrijden.
o Voorbeelden penicillium: P. notatum, P. rubens, P. chrysogenum
o Penicillium ontdekt door Alexander Fleming
Prokaryoten (o.a. bacteriën) Eukaryoten (o.a. schimmels)
• Kern en andere celorganellen zonder membranen • Kern
• 1 chromosoom • ≥ 2 chromosomen
• Plasmide (= klein cirkelvormige stukje DNA buiten het • ER, Golgi-apparaat,
chromosomaal DNA) mitochondriën en lysosomen
o Kan onafhankelijk van het chromosomale DNA • Geen kapsel
repliceren • Ribosomen (80S)
o Kan van de ene bacterie doorgegeven worden • Ongevoelig voor antibiotica
aan de andere bacterie
o Eigenschappen die de ene bacterie een
voordeel geeft boven de andere (bv.
antibiotica resistentie)
• Celwand
• Slijmerig kapsel (= een laag van polysachariden
rondom de celwand)
• Ribosomen (70S)
• Flagellen (= zweepstaart; zorgt voor beweging) en pili
(= uitsteeksels; zorgt voor kolonievorming/
aanhechting)
• Gevoelig voor antibiotica
• Meeste bacteriën veroorzaken geen ziekte
Virus
Virussen kunnen niet op zichzelf overleven en hebben een levende gastheer nodig om zich te
vermenigvuldigen. Virussen kunnen daarom niet onderverdeeld worden in de groepen prokaryoten
of eukaryoten.
, Verschillende vormen van bacteriën
Spirocheten
• Beweeglijk, spiraalvormig, heel dun
• Bv. Borrelia burgdorferi: veroorzaakt de
ziekte van Lyme (= tekenbeet)
Bacillen/staafjes; grampositief en gramnegatief
• Gramnegatieve bacteriën bv.
Legionella: veroorzaakt de
veteranenziekte (= ernstige longziekte)
• Grampositieve soorten: veroorzaken
lepra en tuberculose
Kokken; grampositief en gramnegatief
• Gramnegatieve soorten: veroorzaken
gonorroe en meningitis
• Grampositieve soorten: veroorzaken
verschillende infecties
Bacteriën: gramkleuring (van peptidoglycan in de celwand) met kristalviolet
• Peptidoglycan (mureïne) in de celwand
o Kristalviolet wordt niet uitgespeld: Grampositief
o Kristalviolet wordt uitgespoeld: gramnegatief
Grampositieve bacteriën Gramnegatieve bacteriën
Grampositief Gramnegatief
• Dikke celwand: 30-200 moleculen dik • Dunne celwand: 1-3 moleculen dik
• 40-80% van het drooggewicht • 5-10% van het drooggewicht
• Celwand is omgeven door een
buitenmembraan (bevat LPS)
• Lipopolysacharide (LPS = toxische stof
door de Lipid A-uisteeksels van LPS) is
uniek voor gramnegatieve bacteriën
Gramkleuring: paars Gramkleuring: roze
• De celwand is dik en neemt de • De celwand is dun: de kleur kan volledig
kristalviolet op. De kleur kan niet weggespoeld worden en de bacterie
volledig worden weggespoeld wordt zacht en roze
, Endotoxine (= celwandbestanddelen van gramnegatieve bacteriën/Lipide A) LPS
• Lipopolysacharide (LPS)
o Lipide A: toxische effecten
o Antigen O: varieert sterk tussen verschillende bacteriestammen
▪ Pathogeenherkenning door het immuunsysteem
Toxinen
• = schadelijke stoffen voor het menselijk lichaam: kunnen leiden tot koorts, shock en dood
• Endotoxinen (= toxinen die aan een ander molecuul vast zitten)
o Buitenkant membraan van gramnegatieve bacteriën (LPS)
o Veel van nodig om schade te veroorzaken
• Exotoxinen
o Worden actief geproduceerd en uitgescheiden door gramnegatieve en -positieve
bacteriën
o Weinig van nodig om schade te veroorzaken
Groei van bacteriën
• Binary fission/ binaire splitsing = splitsen van bacteriën
o Simpele a-sexuele reproductie; veel voorkomend bij prokaryoten
▪ Hoeft alleen maar eigen DNA te repliceren
▪ Gebruikt 1 simpel filament (microtubulus) om de chromosomen te verdelen
▪ Vgl. mitose: samenvoegen van DNA (sexuele reproductie), meerdere
chromosomen, complexe mitotische spoel en doorlopen van vele stadia
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur MondzorgkundeHB. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €6,59. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
