PREHISTORIE architectuurgeschiedenis (4 miljoen v.C. – 3000 v.C.)
-geen geschreven bronnen, wel materiële bronnen (stenen, rotsschilderingen…)
-paleolithicum ( +/- 2,5 miljoen v.C. – 40000 v.C.)
-mesolithicum (+/- 40000 v.C. – 10000 v.C.)
-neolithicum (+/-10000 v.C. – 3000 v.C.)
-Reyner Banham
-een gebouw is heel vaak onder invloed van de beschikbare grondstoffen en technologieën
die op dat moment aanwezig waren
-eerste mensen: nomaden, geen vaste woonplaats, verbleven in schuilplaatsen met
natuurlijke beschutting: grotten, kuilen, rotswanden, nissen…
-bij de vroegste mens zien we domesticatie van het vuur: gecontroleerd (haard, warmte),
ongecontroleerd (woningbranden)
-stadelgrot: in het jaar 37 is er een ivoren beeld gevonden van de Leeuwman +/- 32000 jaar
oud
-muurschildering toont aan dat de mens met de weinige
middelen die hij had toch bepaalde ruimtes te markeren,
betekenis te geven en zijn eigen wereldbeeld daar vast te leggen
-muurschildering in de grot van lascaux (Frankrijk): 10000 en
20000 jaar oud pas in 190 ontdekt; 10tallen meters diep dus zeer
moeilijk bereikbaar; muurschilderingen in speciale, moeilijk
bereikbare plekken → architectuur ook weerspiegeling van
maatschappij, wereldbeeld, hierdoor ontstond er hiërarchie
(=een bepaalde volgorde van belangrijk naar minder belangrijk)
-veel dieren werden afgebeeld op muurschilderingen
-archeologische vondsten van tijdelijke prehistorische nederzettingen
1
,-fossielen van voetafdrukken, stenen werktuigen, restanten van kampen of van prehistorische
kampvuren
-tekeningen van reconstructies van mogelijke zelfgemaakte tijdelijke onderkomens met takken en
twijgen, dierenhuiden, beenderen, stenen
- neolithicum (+/-10000 v.C. – 3000 v.C.)
-periode waarin de mens de overgang maakte van rondtrekkend bestaan naar een vaste
verblijfplaats → bouwen van constructies die de bedoeling hebben om veel langer te blijven staan
-via de grondplannen van overblijfselen zien we muren en palen en hierin zien we structuren die niet
toevallig snel gebouwd zijn, we zien dat er een vaste typologie is
-technologie gebaseerd op materialen en technologieën die zij beheersten om deze materialen te
bewerken
-we zien grotere structuren om huisdieren te behouden
-je ziet betere technologieën
-er ontstaan specialisaties, handel
→ vele veranderingen komen door de klimaatveranderingen, makkelijker voeding kweken, mens
wordt beter gevoed dus hersencapaciteit wordt beter dus meer technologieën
-er ontstaan steden we zien de belangrijkste nederzettingen in Midden-Oosten; meerdere namen
voor +/- zelfde regio: Levant, Tweestromengebied (rivieren Tigris en Eufraat), Mesopotamië
-JERICHO
-archeologen hebben in overblijfselen een
hele structuur gevonden met
stadsomwalling, sporen van stadspoorten
-vroegste sporen van Jericho komen van
10000 v.C.
-we zien bij Jericho de eerste voorlopers
van mummificatie, de gepleisterde
schedels, respect voor voorouders, dood
belangrijk en gelinkt aan goden, dood
krijgt speciale plaats in maatschappij, deze
schedels kregen speciale plek in huis of
begraven in huis (deze plek werd dan
specifiek gemarkeerd)
-opgravingen huizen hier zie je typische typologie
2
,-CATALHÜYÜK
-compacte
manier voor
alles neer te
zetten (publieke
ruimtes, huizen,
marktpleinen…)
-dit systeem is
zeer efficiënt
om dicht bijeen
te wonen, alles tegen elkaar gebouwd
-mensen verplaatsen zich via de daken en niet via straten deze zijn met trappen met elkaar
verbonden
-huizen werden gebouwd met houten lemen bouwblokken: voordeel relatief makkelijk te vinden en
in blokken te maken, makkelijk laten drogen aan de zon, relatief stevig
-niet zo hoge huizen omdat leem niet super stevig is vergeleken met steen als je te hoog bouwt gaan
onderste leemblokken uiteen zakken
-MUURSCHILDERING van een
stadsplattegrond
-we herkennen de vierkantige
structuur van woningen, ‘’grijs
beest’’ is een vulkaan
-één van de oudste
grondplannen die
teruggevonden is
HEDENDAAGS PROJECT
-het is een ontwerp voor een stad daterend uit
2005 voor een nieuw administratieve hoofdstad
in Zuid-Korea
-ze hebben een gelijkaardige schakeling/raster
gebruikt van allemaal muren met kleine opening,
je ziet geen straten maar een aaneenschakeling
van pleinen, via de openingen kan je je
verplaatsen, de zwarte lijnen zijn de gebouwen
3
, -MEGALITHISCHE CULTUUR (algemeen verspreid rond 1000 v.C.)
-The long man of Wilmington: reusachtige krijttekening, soort ‘krijgers’
op heuvelflanken
-mega = groot lithis = steen -→ een cultuur met grote stenen
-Stonehenge (Zuid-England),
2300 v.C.
-ze hebben stenen rechtop
gezet, ze hebben deze in een
perfecte cirkel gezet en
horizontale stenen opgelegd
(balken) architraafbouw = 2
verticale stenen met horizontale
steen erop, centraal bouwen ze
2 de halve cirkel met altaar in de midden
-waarschijnlijk is dit iets religieus, plek midden in het landschap die zeer belangrijk is, vat krijgen op
oncontroleerbare natuur vat krijgen op de goden die deze natuur regelen
-zomersolstitium= langste dag van het jaar
-oriëntatie op basis van de zon
-Menhirveld in Carnac (Bretagne, Frankrijk) 5000 v.C.
-indrukwekkend veld vol met verticale grote stenen
-we zien vanuit de lucht dat de Menhir op een
bepaalde manier gezet zijn in kilometers lange rijen
-theorie is dat het een soort kalender is dat je door
de stand van de zon kan zien wanneer je kan
beginnen zaaien of wanneer het zal vorsten… (niet
zeker van, geen geschreven bronnen!!!)
4
