Hoofdstuk 3
Biologische evolutie
Evolutie
- Variatie op niveau van fenotype (zichtbare & meetbare fysische en chemische
karakteristieken van een organisme)
- Op een hoog taxonomisch niveau verschillen in fenotype gemakkelijk
functioneel te interpreteren in context van habitat & levenswijze dier (ecologische
niche)
- Vb. Voorpootmorfologie zoogdieren
- = Wel opgebouwd uit homologe componenten (eenzelfde voorouderlijke oorsprong)
vorm verschilt wel sterk
- Armen van primaten geschikt als grijpapparaat om in een complex arboreaal
habitat te leven
- Voorpoot katachtige = krachtig + klauwen grijpen van prooidieren + te
immobiliseren
- Flipper dolfijn & walvissen: onder water als propulsie en stabilisatieorgaan
- Vleugel vleermuis luchtruim kiezen
Probleemstelling
- Diversiteit door grote variatie aan vormen (fenotypische variatie) binnen clades
- Op hoog-taxonomisch niveau = opvallende variatie (vaak functioneel gemakkelijk
interpreteerbaar)
- Op lager taxonomisch niveau (familie, genus, soort) interpretatie van fenotypische
variatie moeilijker
- Gekeken naar Mendeliaanse (discrete variatie vertonen vb. oogkleur, kleurvormen,
vachttypes) en/of kwantitatieve kenmerken (kenmerken met continue variatie vb.
pootlengte, bekdikte)
- Klassiek voorbeeld: Darwinvinken op Galapagos-eilanden
- 14 nauwverwante soorten voorkomen op 1 of meerdere van verschillende eilanden
- Verschil in bekgrootte
- Gerelateerd aan dieet (zaadkrakers: grote zware bekken: insecteneters: lange smalle
bekken)
- In dergelijke gevallen genotypische (eigenschappen geërfd van ouder(s))
frequentiedistributie identiek aan deze van fenotype
- Dergelijke veranderingen van frequentiedistributies over opeenvolgende generaties
van een populatie representeren (micro)-evolutie (als resultaat van selectiedruk)
- = Proces van adaptie door natuurlijke selectie (of van adaptieve evolutie)
- In populatie genetische variatie voor een kenmerk? Resultaat: fenotypische variatie
- Enkel als deze variatie ook wordt gereflecteerd in differentiële prestatie in een
ecologisch relevant kenmerk
- Vb. Loopsnelheid
(hoeft niet geval te zijn: kortpoters zouden kleine staplengte compenseren met
vermogen om hogere stapfrequentie te realiseren (resultaat: variabee in biologische
fitness)
Adaptieketen:
, Genetische basis Pootlengte Loopsnelheid Overleving en
voor pootlengte reproductiesucces
Variatie in genen Variatie in design Variatie in prestatie Variatie in fitness
= Fenotypische variatie ook genotypische variatie representeert
= verschuiving frequentiedistributie van genotypen in populaties
= micro-evolutie (onder invloed van selectieve druk)
= adaptieve evolutie
- Selectiedruk? Dan geven enkele individuen met hoogste fitness genen door aan
volgende generatie
- Herhaling van generatie na generatie
- Frequentiedistributie voor kenmerk geleidelijk over generaties heen veranderen
- In veronderstelling: na verloop van tijd: fenotype zodanig veranderd is dat om een of
andere reden voortplanting met fenotype van oorspronkelijk populatie =
onmogelijk = ontstaan nieuwe soorten
- Vb. met langpoters vs. Korte poten = fictief voorbeeld
- Soortvorming staat los van evolutie
- Proces van adapatie door natuurlijke selecteren = geen nieuwe kenmerken creëren
- Kenmerken uit aanwezige genotypische varianten SELECTEREN & daardoor
fenotypes als het ware “editeren” over generaties heen
Illustratie verschillende types van selectie / verandering in frequentiedistributie
(pagina 3-4 H3)
- Directionele selectie (voorgaande voorbeeld)
- Disruptieve selectie (fitness van intermediaire individuen laag) vb. populatie
langpoters & kortpoters ontstaan die op termijn eventueel reproductief geïsoleerd
kunnen geraken)
- Stabiliserende selectie (intermediaire individuen = precies hoogste fitness :
genetische variatie in populatie wordt kleiner)
- Proces van evolutieve adaptie door natuurlijke selectie antwoord op vragen “wat is
functionele betekenis van geobserveerde variatie?” & “hoe is deze ontstaan?” op
macro-evolutionair niveau (evolutieve veranderingen op hoger taxonomisch niveau,
op geologische tijdsschaal ook micro-evolutionair niveau (verandering binnen
populaties)
Voorbeeld: (ook antwoord;)
o Populatie muizen afgesloten leefgebied
o Binnen populatie: normale biologische variatie in pootlengte (=kwantitatief kenmerk)
o Resulteert in typisch klokvormige frequentiedistributie (normaalverdeling) van
kenmerk
o Meerderheid individuen poten met gemiddelde lengte; kleiner # kleinere of langere
poten
o Langere poten: grotere stappen sprintsnelheid van individuen met lange poten
hoger zal zijn dan degene met kortere poten
o Wanneer in dergelijke populatie: predator komt (vb. via migratie) individuen met
langste poten meer kans op ontsnapping & overleving
o Resultaat: na verloop van tijd: (binnen 1 generatie) : individuen met kortere poten
volledig verdwenen uit populatie (gemakkelijker gegrepen door predator)
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur ankevp262. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €2,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.