Thema 6: Mictie
Het verzamelen van gegevens mbt urinewegstelsel
Subjectieve obeservaties mbt urinewegstelsel
Het uiten van klachten verloopt soms moeizaam
Gevoel van eigenwaarde bedreigd wanneer men zijn
onafhankelijkheid verliest mbt plassen
Praten over urineren
=taboe
=deel van het strikt persoonlijke (privé)
Nauw verband
urinewegen-voortplantingsorganen
ligt soms moeilijk, het betreft de intieme zone van de patiënt
delicaat onderwerp
acties in die zone: ongemak zowel voor P als V
Aangepast contact:
o Rekening houdend met
§ Datgene wat de patiënt vertelt (men praat er
niet of met tegenzin over)
§ Beleving
o Respect voor schaamtegevoel (hoe?)
o Empathisch
o Privacy respecteren
o Soms aanmoedigen tot verwoording van het
probleem
• Als ZO op toiletstoel zit: dijen bedekken + deur en
gordijnen dicht!!
• Als ZO op bedpan zit: ZO bedekken
Mogelijke subjectieve klachten mbt het urinewegstelsel
Enkele klachten
• Pijn bij plassen, pijn uitstralend naar schaamstreek,
knagende pijn, toenemende buikpijn, …
• Motorische onrust
• Aandrang
• Constante mictiedrang
, • Hittegevoel, t.h.v. de blaas,
• Branderig gevoel bij plassen
(mogelijk nà katheterisatie, endoscopie van de blaas)
Dysurie
= Pijnlijke en moeilijke mictie; met ‘moeilijk’ kan worden
bedoeld:
o Vermindering van de kracht van de urinestraal
o Moeizame mictiestart
o Nadruppelen
o Plotse onderbreking van de urinestraal
o Mictie in 2 tijden
Oorzaken:
o Blaasinfectie
o Obstructie
o Spierafwijkingen in de blaas, ureters, urethra
o Psychogene factoren
Belangrijke observatiepunten in geval van pijn (zie ook hfst
betr pijn)
o Bij begin of eind van de lozing?
o Soort pijn? Lokalisatie van de pijn?
o Branderig gevoel bij plassen?
o Uitzicht urine? Diurese? ….
Objectieve observaties mbt urine zelf
Hoeveelheid: UD en diurese
Normaal (=referentiepunt)
Hoeveelheid:
= volume in ml, l (liefst géén “CC” gebruiken)
Debiet
= volume per tijdseenheid (bijv. 1 liter/24 uur)
Diurese
= volume per 24 uur (normaal 1,5 l/24 u)
= afhankelijk van factoren:
• Geslacht, leeftijd
• Dag of nacht:
• Normaal : 1liter overdag en ½ liter/nacht
• Bij opzittende, passieve mensen:
in de loop van de dag: vocht uitzakken in de
benen;
, in de loop van de nacht wordt dit vocht terug
opgenomen in de circulatie;
vandaar dat kan geklaagd worden van veel
plassen ’s nachts: dagurine ½ l, de nachturine:
1 l.
• Opgenomen hoeveelheid vocht + afgifte van vocht
via de huid (sterke transpiratie), de longen en de
darmen (diarree).
• Inname van thee, alcohol, eiwitrijke voeding
• Braken en diarree doet de diurese een daling
Afwijkend
Polyurie
=vermeerdering van de urineproductie
• > 1500 ml / 24 uur
• Bij grote vochtinname, perfusietoediening, diabetes
m.n. hyperglycemie(!!), geneesmiddelen (diuretica)
Oligurie (belangrijke stoornis)
Onmiddellijk rapporteren
= verminderde diurese
• < 500 ml/ 24 uur
• Een urinedebiet
< 0,5 ml/kg lichaamsgewicht/uur
• Oorzaken: uitdroging, gestoorde nierdoorbloeding, …
Anurie
Onmiddellijk rapporteren
= Geen urineproductie meer
• < 100 ml/ 24 u.
• Oorzaken: ernstige beschadiging van de nieren of het
volledig afsluiten van afvoerwegen van de urine
• Levensbedreigende situatie: patiënt kan verdrinken
in eigen vocht!!
• Therapie = dialyse
Urineretentie of blaasretentie
= Een ophoping van urine in de blaas omdat men niet meer kan
plassen of slechts kleine beetjes plast=abnormaal
2 soorten (acuut en chronisch)
Gevaar:
• Overloopincontinentie (zie PPpres training E)
• Blaasinfectie
Symptomen (afh van de soort)
• Pijnlijke spanning