Innoveren en inventief handelen:
Verpleegkundige als reflector
Filosofie
Ruimte voor niet-pragmatisch en niet direct utilitair denken.
Utilitaire en pragmatische vragen zijn belangrijk in de zorgverlening: het
oplossen van praktische problemen en richten op het nut
Pragmatisch denken: denken om iets te bereiken, in functie van praktisch
gebruik
Het zijn niet de enigste soort vragen: filosofische vragen dringen zich ook op
= vragen rond de zin en betekenis van het leven
Deze kunnen niet worden beantwoord met een eenduidig antwoord maar
hebben tijd en ruimte nodig
Filosofische vragen:
Vertrekken vanuit een fundamentele aandacht voor het andere en het zelf
Omhelst de diversiteit aan mogelijke antwoorden: er is geen juist of fout
antwoord
Omhelst de openheid waar verschillen naast elkaar kunnen bestaan
In de gezondheidszorg is er een roep naar meer ethiek:
Ethisch handelen, het goede doen: de vrucht van het afwegen van
argumenten voor en tegen een ethisch standpunt, maar is ingebed in een
bepaalde grondhouding:
o Zelf oordelen
o Zelf onderzoeken
o Niet zomaar te volgen wat de maatschappij voorhoudt
Dit is een houding die gedachtenloosheid schuwt
,Inleiding in de wijsbegeerte
Wat is filosofie?
Filos: liefde
Sofos: wijsheid
Filosofie: liefde voor de wijsheid
Wat is filosofie nu eigenlijk? Dit is voor de filosoof de moeilijkste vraag
Filosofie kan inhoudelijk over van alles gaan:
Taalfilosofie
Sportfilosofie
Muziekfilosofie,…
Niet alles is filosofie:
Hetgeen je op café doet is zelden filosoferen
Wiskunde is geen filosofie
Er is geen definitie van filosofie voorhanden op basis van een specifieke inhoud
die hem moet toelaten een onderscheidt te maken tussen wat filosofie is en wat
niet
Tegenover anderen wetenschappen vb. fysica waarbij ze wetten
bestuderen
In de bepaling van wat filosofie is: treft men altijd volgende vervelende clausule
aan
Overigens is de bepaling van wat filosofie is, zelf een der eerste wijsgierige
problemen, zij is verschillend voor de verschillende tijden der geschiedenis
en voor ieder wijsgerig systeem
= paradoxale situatie: filosofen die sukkelen met hun eigen identiteit
Het opstellen van een gemeenschappelijke verklaring voor wat filosofie is,
is niet de voornaamste bekommernis
Eenzelfde begeerte houdt hen allen in de greep
Naar uitzien = achterhalen waarnaar filosofen begerig zijn
o Naar wat = verschillende antwoorden
Filosoferen
Vertrekt vanuit een bepaalde begeerte (begeerte naar wijsheid, niet naar
kennis)
Gaat op een bepaalde manier om met verwondering
Besluit
“Het materieel object van de wijsbegeerte is de totaliteit van al wat is. Het
formeel object, de wijze waarop de wijsbegeerte hiermee omgaat, zou je dan
kunnen typeren vanuit de verwondering.”
, Een inleiding
Historische inleiding
Van Socrates tot Etienne Vermeersch
Het is een inleiding in de “afgewerkte” filosofie:
Geeft aanleiding tot kennis
Gaat ervan uit dat we niet zelf moeten filosoferen, maar kennis moeten
krijgen van andermans gedachtengoed
Interessant, maar maakt niet noodzakelijk begerig naar wijsheid
Begerig maken: geïnteresseerd maken, vonkje laten overspringen
Begerig maken = pathetisch maken voor
In de leefwereld, de monde vecu, heersen altijd meerdere filosofieën
We worden hier door beïnvloed
Vaak denken we hier niet over na
Inleiding in de filosofie als wakker schudden uit sluimer van gevestigde meningen
Zelf vragen gaan stelen rond de meningen waar we meestal van uitgaan in
onze leefwereld
Is dit geen onbegonnen zaak om iemand te interesseren voor iets waar hij
vroeger buiten stond/geen benul van had?
= inleiden in filosofie moet anders gaan
Inleiding in filosofie
Er is een meer vruchtbare methode om in te leiden in de wijsbegeerte: uitgaan
van de voorstelling dat men altijd reeds in een filosofie zit (zoals iemand die in
de nesten zit)
Voor men het weet leeft en denkt men vanuit een ongewis aantal visies,
meningen, opinies, gedachten, overtuigingen omtrent het leven, de mens, de
wereld, de maatschappij, God,…
In “le monde vecu” de leefwereld: heerst er altijd wel een filosofie, als kinderen
van deze tijd kunnen we niets anders dan deze beïnvloeding ondergaan, naar
schikken is iets anders, maar we kunnen er niet aan ontkomen