Resume
Samenvatting Inleiding tot het recht
- Cours
- Inleiding tot het recht
- Établissement
- Inleiding Tot Het Recht
Volledige samenvatting met voorbeelden en exacte cijfers en data (samenstelling parlement/ regering)
[Montrer plus]
Aperçu du contenu
Inleiding tot het rechtWat is recht?
Recht is mensenwerk
Recht als maatschappelijk fenomeen
Afspraken op grote schaal worden “recht” als ze gemaakt worden door de
personen/instanties die door de samenleving werden aangeduid als de personen/instanties
die recht mogen maken. Bovendien zullen ze gekenmerkt worden door “afdwingbaarheid”.
Een rechtsregel dient om nageleefd te worden. Wie dat niet doet, kan gedwongen worden om
de afspraken te respecteren en na te leven, desnoods via bestraffing of sanctionering.
Hoe ontstaat recht?
Complexe samenleving afspraken nood aan afdwingbaarheid ontstaan van het recht
“Recht is zo oud als de mensheid”
Regels:
Normenstelsel
• Rechtsregels zijn gedragsregels, maar …
• … niet alle gedragsregels zijn rechtsregels.
• Godsdienst, moraal, ethiek, etiquette, huishoudelijke reglementen …
Algemeenheid als criterium
• Telkens opnieuw toepasbaar in vergelijkbare situatie
• Voorbeeld : art. 1382 BW
• Eventueel te interpreteren
• Recht is geen exacte wetenschap
• Recht is erg taalgevoelig
Afdwingbaar:
Zonder afdwingbaarheid geen recht:
• Dwingen iets te doen
• Verbieden iets te doen
• Straffen – sanctioneren
Overheidsmonopolie “justitie” & politie
• Verbod op zogenaamde “eigenrichting”
Steeds vaker: alternatieve weg via bemiddeling
Basisbegrippen:
Democratie
o Het volk
Referendum (bevraging bvb. brexit)
o Representatieve democratie
Verkiezingen (het volk kiest een vertegenwoordiger voor het parlement)
o Parlementaire democratie
Wat is de rol van een parlement ?
Hoe kan een parlement er uit zien ?
o Meerderheid – minderheid – respect (vanaf dat je een meerderheid in het parlement
achter je krijgt kan je besluiten vormen, maar respect voor minderheid!)
1
, De rechtsstaat
o The rule of law (het recht is de aansturende kracht, trekt grenzen)
Niemand staat boven de wet:
Tussen burgers
Ook de overheid
o Scheiding der machten
o Grondrechten
o Onafhankelijke rechters
Scheiding der machten (idee: taken verdelen binnen de staat, vermeiden dat alle macht bij 1
prs zit, geen willekeur)
o Macht in de staat
Niet in één persoon/instelling centraliseren
Over verschillende personen/instellingen spreiden
o Historische evolutie naar spreiding, 3 aspecten aan de uitoefening van de macht:
Wetgevende functie: de regels maken (parlement)
Uitvoerende functie: het dagelijks bestuur – toepassing van de wetgeving mogelijk
maken (regering)
Rechtsprekende functie: conflicten beslechten – wetgeving correct toepassen
(rechtbanken)
o 3 machten toevertrouwd aan verschillende instellingen
Grondwet
Parlement – regering – rechtbanken
o Wederzijdse controle
Vermeiden van conflict tss de spelers, mechanismen waar iedere macht elkaar
controleren bvb. parlement vs. staat
Monarchie – republiek
o Elke staat heeft een staatshoofd
Dictatuur – afgedwongen
Republiek – verkozen (president)
Voor een beperkte periode
Door de bevolking (VS) <-> door het parlement (Duitsland)
Monarchie – erfopvolging
o Rol staatshoofd zeer verschillend, o.a.
Centrum van machtsuitoefening (vb- president Frankrijk)
Symbolische functie (vb- president Duitsland)
Parlement – regering (instellingen waar mensen functie hebben ih systeem rechtsregels)
o Volksvertegenwoordiging (vergadering van volksvertegenwoordigers)
o Dubbele functie
Politiek = Regering controleren (scheiding der machten) (regering= groep mensen
die dagelijks het land bestuurd)
Vertrouwensstemming
Begroting goedkeuren (=budget staat, investeringen)
Vragen/ interpellaties (=ministers ih parlement ondervragen)
Onderzoekscommissies (=ernstige gebeurtenissen analyseren)
Wetgevend = wetten opstellen en goedkeuren
o Hoe samengesteld
2
, Monocameraal: beslissingen in kamer(parlement)
Bicameraal: beslissingen in 2 kamers (parlement) bv. Brittanie: the house of lords
and house of commons, bv. Belgie: Federale (het land op zich) + deelstaten
o Hoe is bevolking vertegenwoordigd:
Representatief stelsel: uitslag vd verkiezingen realistisch weerspiegeld, krijgen zoveel
zetels als stemmen
Via meerderheidsstelsel: per verkiezingsdistrict 1 zetel vrijgeven, zetel wordt
ingenomen door de verkozen persoon in dat district, grootste partijen nemen dan
veel partijen in het parlement omdat ze meer verkozen vertegenwoordigers hadden
in de districten
o Regering:
Wetten uitvoeren uitvoeringsbesluiten
Beleid = politiek onder toezicht van het parlement
Concrete maatregelen
Begroting opstellen
Openbare dienstverlening
Orde handhaven
Regering moet kunnen steunen op meerderheid in het parlement
Federalisme – confederalisme
o Hoe wordt binnen de grenzen van een staat de macht uitgeoefend? Één centrale
overheid?
Natiestaat of eenheidsstaat (vb Frankrijk, Nederland, …)
o Verdeeld tussen centrale overheid en deelstaten?
Bevoegdheden verdelen: toegewezen vs residuaire (rest) bevoegdheden
Federalisme: deelstaten krijgen bevoegdheden van centrale overheid (vb USA,
Duitsland, België, …)
Confederalisme: (deel)staten geven bevoegdheden aan centrale overheid (vbn?
Meestal tijdelijk … bv Servië-Montenegro tss 2003-2006 – USA tss 1781-1789)
De Europese Unie
o = Europese samenwerking via de oprichting van een supranationaal (boven die landen
heen) beslissingsniveau
o Verschillende verdragen, o.a.
Verdrag van Rome 1957 oprichting Europese Economische Gemeenschap
Verdrag van Maastricht 1992 oprichting Europese Unie
Verdrag van Lissabon 2007 : huidige structuren en afspraken mbt de werking en
bevoegdheden van de EU
3
, Bronnen van het recht
De hiërarchie van de bronnen
1. Wetgeving:
o Niet zelfde als recht maar een bron van recht
o Geschreven dwingende regels
o Opgesteld door daartoe bevoegde overheid
o Een begrip met meerdere lagen (elk kan wetgeving maken)
Omdat “de overheid” een meer-lagig begrip is
o Nationaal – lokaal – internationaal
Binnen deze niveau’s wetgevende en uitvoerende regels
o Omdat er verschillende soorten wetgeving bestaan
Verdragen – grondwet – wet – decreet – ordonnantie – besluiten
o Voor iedereen toegankelijk (en geacht te kennen!):
Gepubliceerd in Belgisch Staatsblad
o (enkel wetten van deelstaten en fed regering)
Verzameld in
o Papieren wetboek/codex
o Digitale databanken, bijvoorbeeld Justel
2. Rechtspraak
o = Wetgeving is algemeen vs. Rechtspraak is het resultaat van een rechtszaak,
vonnis/uitspraak door rechter op individuele basis binnen de rechtbank. (uitspraken
van alle rechtbanken in alle rechtszaken)
o Kan de wet nooit veranderen maar wel een belangrijke toevoeging!
o Toeging van details aan wetten die niet duidelijk of afwezig zijn
Rechtbanken
o Uitspraak dus enkel van toepassing op bij rechtszaak betrokken partijen=
interpretatie, rechter gaat op zoek naar de bedoeling van de wetgever
indien er geen specifieke wet is voor de “daad”
Groot gezag hoogste rechtbanken
o Hof van Cassatie bewaakt de correcte toepassing van het recht door de
lagere rechtbanken (altijd gepubliceerd)
o Vaste rechtspraak
o Stimulans toekomstige wetgeving
Openbaar karakter (maar niet zo systematisch)
o Ontstaat publiekelijk
o (Gedeeltelijke) publicatie via websites, gespecialiseerde tijdschriften, …
Precedent: voorbeeldzaak voor andere rechters
3. Rechtsleer (de literatuur over recht)
Alles wat over recht geschreven werd/wordt:
o Handboeken
o (Gespecialiseerde) Tijdschriften
o Overzichten rechtspraak
Impact op ontstaan/evolutie van het recht: bv. Kritiek door rechtsprofessoren
Impact op rechtspraak
Om recht vlotter te kennen/ begrijpen
4
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur Studyeesy. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €5,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
Peut-on faire confiance à Stuvia ?
4.6 étoiles sur Google & Trustpilot (+1000 avis)
80364 résumés ont été vendus ces 30 derniers jours
Fondée en 2010, la référence pour acheter des résumés depuis déjà 14 ans