TAB 3.6 Franken lage urinewegen samenvatting
Wat is urologie?
Heelkundige discipline die zich bezig houdt met het urogenitaal stelsel:
Nieren
Ureters
Blaas
Prostaat
Urethra
Scrotum
Penis
De blaas
Anatomie
Normale capaciteit van 400-500cc
Leeg achter het os pubis
Gevuld gaande soms tot aan de navel
Blaaswand opgebouwd uit verschillende lagen
o Beschermende suikerlaag (GAG-laag)
o Transitioneelcel epitheellaag (7 rijen van cellen)
o Lamina propria
o Submocosa
o Detrusor spier
o Adventitia
Trigonum= driehoek tussen beide uretermonden en urethra
Acute cystitis bij de vrouw:
Kliniek
o Suprapubische onderbuikspijn
o Strangiurie / mictalgie
o Pollakisurie
o Hematurie
o Geen koorts
Bijkomende onderzoeken
o Urine analyse en kweek
Onderzoek
Teststrookje op urine (WBC, RBC, Nitriet)
Microscopisch onderzoek op gecentrifugeerde urine (sediment)
Urine kweken in kweekbodem + antibiogram
Afname
Midstream onderzoek
Labia ontsmetten met HAC
1ste deel in de WC plassen
Middenste deel in het potje plassen
Zo onmogelijk éénmalige sondage
Behandeling
o Veel drinken
o Analgesie
o Cranberry? Niet aangewezen.
o Antibiotica
Monuril: éénmalige inname (werkt 3 dagen)
Furadantine 100mg: 3x/d gedurende 5-7 dagen
Andere antibiotica (ciproxine,…) liefst bewaren voor gecompliceerde
urineweginfecties (pyelonefritis,…)
1
,Recidiverende cystitis:
Oppuntstelling
o Doorgedreven anamnese
o Klinisch onderzoek
o Plaskalender: factor OAB, vochtinname?
o Uroflowmetrie: dysfunctionele mictie?
o Echo blaas: post-mictioneel residu?
o Cystoscopie: blaaslithiase, polyposis, …
o Beeldvorming: urolithiasis, hydronefrose?
Echografie nieren
RX abdomen
CT scan hoge urinewegen
o Renogram: reflux nefropathie, nierschade?
o Cystografie: refluxnefropathie?
Preventieve maatregelen
o VEEL DRINKEN = 2 liter/d
o Bij stoelgang: afvegen van voor naar achter
o Voor en na seksueel contact gaan plassen
o Juiste plashouding
o Geen ophoudgedrag
o Cranberries?
o D-mannose?
o Bij post-menopauze : hormonale therapie
o Eenmalig furadantine na betrekkingen
o Chronische desinfectie
o Vaccinatie tegen Ecoli: Uro vaxom
Verschillende types incontinentie:
Stress-incontinentie
Urgentie-incontinentie
Overloops-incontinentie
Incontinentie agv anatomische afwijking
Definities:
Urgentie
Plotse drang
Kan niet uitgesteld worden
Urgentie-incontinentie
Ongewild urineverlies met of voorafgegaan door urgentie
Pollakisurie
>8x/dag
Nycturie
>1x/nacht
Polyurie
Overmatige urineproductie
Totaal urinevolume over 24u/gewicht > 40ml/kg
+- >3l/dag
Nachtelijke polyurie
Nachtelijk volume/ totaal urinevolume over 24u > 33%
2
, Stress-incontinentie
Insufficiëntie van de externe sfincter / zwakke bekkenbodem / hypermobiele urethra
Meestal bij multipare vrouwen op oudere leeftijd
Soms iatrogeen (radicale prostatectomie,…)
Urineverlies bij verhoging van de abdominale druk:
o Hoesten, niezen, lachen, iets zwaar optillen,…
Q-tip test
Behandeling
o Eerste lijn
Bekkenbodemkinesitherapie
Biofeedback
o Tweede lijn
Bandje onder de urethra: TVT, TVT-O, TOT sling
Male sling bij de man
o Derde lijn
Urethrale kunstfincter
Pompje in scrotum of grote schaamlip
Overactieve blaas (OAB)
ICS definitie
Plotse, onweerstaanbare drang om te plassen met of zonder aandrangsincontinentie
Dit gaat vaak samen met toegenomen mictiefrequentie overdag en nachtelijke mictie (nycturie)
Geen tekenen van infectie of andere pathologie
Oorzaken OAB- theoriën:
Myogeen (origine in spier)
Urethrogeen (origine in urethra)
Urotheliogeen (origine in slijmvlies/urotheel)
Secundair aan obstructieve mictie
Neurogeen (origine in zenuwstelsel)
o Parkinson, Alzheimer, spinaal, MS, CVA, …
Anatomisch
o Infectie, irritatie, blaaspolyposis, obstructie, blaasstenen, …
o Lage uitrekbaarheid na radiotherapie, TBC, IC, …
Diagnostiek:
Anamnese
Lichamelijk onderzoek
Urine-onderzoek
Plaskalender
Endoscopie
Urodynamica
Beeldvorming
Belang plaskalender:
Mictiefrequentie
Vochtinname
Ernst incontinentie
Functionele blaascapaciteit
Follow-up voor evaluatie therapie
3