Media: publiek en effecten
SAMENVATTING: media publiek en effecten 2020-2021 1
,Algemene cursusinformatie
o Inhoud:
• Publiek: leeftijd, geslacht, etnische achtergrond, familie, klasse & mediagebruik
• Effecten: criminaliteit, seksualiteit, gezondheid, schoolprestaties, stereotypering
o Leerdoeleinden:
• Kennis van theorieën en empirische gegevens ivm mediapubliek en -effecten ,
eigen mediagebruik en dat van anderen kritisch analyseren
o Vaardigheden: bijkomende wetenschappelijke informatie opzoeken en kritisch
beoordelen
o Attitudes: open houding ten opzichte van mediagebruik van anderen, kritische
houding t.a.v. media-effectrapporteringen
Onderwijsvorm: hoorcolleges dinsdag van 9.30 tot (ten laatste) 12.30 uur, onder code
rood: online (Blackboard Collaborate), bij versoepelingen in M005 (met rotatie groepen)
o Studiemateriaal: lesnotities + reader (Universitas!)+ discussieteksten BB
o Evaluatievorm
• Individuele mini-paper (6 blz.) over mediagebruik van persoon + verklaring: 5
punten. (26/3– 16 uur)
• Individuele mini-paper (8 blz.) over gerapporteerd media-effect: 5 punten. (21/5
– 16 uur)
• Schriftelijk (semester)examen: 10 punten.
o Om te kunnen slagen: drie onderdelen moeten zijn afgelegd!
Eerste tussentijdse opdracht
o 1. Beschrijf het mediagebruik van een persoon zo gedetailleerd mogelijk (soorten
media, hoeveelheid, inhoudsvoorkeuren, enzovoort)
o 2. Schets de sociale kenmerken van die persoon (geslacht, leeftijd, sociale klasse,
gezinssituatie, etnische achtergrond)
o 3. Verklaar het mediagebruik op basis van:
• Lesnotities
• Reader
• Bijkomend wetenschappelijk materiaal (boeken, wetenschappelijke artikels, ….)
o Voorbeelden van interessante databanken:
• WoS
• Ingenta
• Blackwell
• Ebscohost
• Swetswise
• Communication and Mass media complete
• Communication Abstracts
o Opgelet: zoek enkel “scholarly (peer reviewed) articles”!!!!!
SAMENVATTING: media publiek en effecten 2020-2021 2
, o Voorbeelden van interessante tijdschriften Communicatiewetenschappen:
• Journal of Communication
• European Journal of Communication
• Communication Research
• Communication Theory
• Communications
• New Media & Society
o Aantal bladzijden tekst (= zonder bibliografie): 6 , Times New Roman, lettertype 12,
interlinie 1.5.
o Referenties en bibliografie: APA-stijl
o Deadline: 26 maart 2021, 16 uur (online versie op BB)
o Uitgebreide richtlijnen: zie studiewijzer!
SAMENVATTING: media publiek en effecten 2020-2021 3
,Algemene inleiding op publieksdeel
Basisuitgangspunten (cfr. teksten in reader)
1. mediagebruik is (deels) selectief
Mediagebruik deels selectief: zelf bewust voor een stuk media selecteren, ook media-inhouden
selecteren en daaraan blootstellen.
Tot stand komen van het publiekà 2 visies hoe dat tot stand komt:
Actieve visie op het publiek (in deze cursus): mensen voor stuk bewust bepaalde media-inhouden
selecteren en bewust vermijden.
Structurele visie op tot stand komen publiek: beklemtoont factoren in onze omgeving die ervoor
zorgen dat we blootgesteld worden aan media-inhouden zonder dat we in eerste instantie zelf naar op
zoek waren (programmeringsstrategie of sociale context die ertoe leidt dat je naar bepaalde
programma’s kijkt/leidt tot bepaald mediagebruik).
Bovenstaande tabel geeft aan dat mensen verschillende keuzes maken: welk soort medium kiezen (tv,
web, kranten) en daarbinnen kiezen voor bepaalde zender/programma enz… Selectieve perceptie.
“Selective exposure” benaderingen
o Uses and gratifications
o Affectgebaseerde theorieën
o Persoonlijkheidsfactoren
o Sociologische factoren
• Wij gebruiken U&G als “overkoepelend” perspectief, waarbij ook andere theorieën
aansluiten
SELECTIVE EXPOSURE benaderingen= Selectieve blootstellingsbenaderingen.
Verschillende benaderingen: U&G van de jaren ’70.
Affectgebaseerde theorie= hoe emoties ons kunnen leiden tot bepaald mediagebruik. Bekend theorie:
Mood management theorie; suggereert dat mensen media gebruiken om hun emoties te reguleren.
SAMENVATTING: media publiek en effecten 2020-2021 4
,Persoonlijkheidsfactoren: Big 5 in psychologie. Ben je introvert of extravert? Persoonlijkheid dat
samenhangt met bepaald soort mediagebruik.
Sociologische factoren: geslacht, sociale klasse,… sturen ons onbewust in het mediagebruik en voor
media-inhouden.
Uses and gratifications
U&G: Mensen gebruiken media en de voldoeningen die daaruit vloeien. Mensen bevinden
zich in een sociale context. Die contextuele elementen leiden tot bepaalde behoeftes.
Die behoeftes leiden tot bepaalde verwachtingen hoe die vervult moeten worden door
gebruik te maken van bv media. Verwachtingen leiden tot mediaselectie, media exposure, die
leidt tot voldoeningen/bevredingen van die noden.
Basisuitgangspunten:
2. media worden gebruikt om behoeften te bevredigen
Media kunnen helpen om bepaalde noden te bevredigen.
SAMENVATTING: media publiek en effecten 2020-2021 5
, Affectgerelateerde behoeften
o Emotie = “…biologically endowed processes that permit extremely quick appraisals of
situations and equally rapid preparedness to act…”.
o Gevoel = bewust ervaren emotie
o Mood = langerdurend, niet gerelateerd aan een specifieke situatie
o Affect= overkoepelende term
o Benaderingen bij studie emotie:
• Dimensies (cfr. SAM), bv. opwinding (arousal), richting (valence), dominantie
(dominance)
• Concrete emoties: blijdschap, angst, kwaadheid, afkeer, verdriet (=
basisemoties)
Emoties zijn biologische elementen die in ons zetten en die ons snel laten situatie beoordelen en ons
snel aanzetten tot actie (bv.: angst à vluchtgedrag). Emotie vaak gebonden aan concrete situaties en
concrete stimuli en helpen om snel reactie te gaan stellen.
Mood= gemoedtoestand, vaak niet gelinkt aan iets concreets. Je weet vaak niet goed waar het
vandaan komt.
Affect: soort overkoepelende term wanneer het te maken heeft met vormen van affecten (affectieve:
emoties, mood zijn vormen van affecten).
Richting emotie: positieve of negatieve emotie, wat is graad van arousal, graad van dominantie.
Self-Assessment Manikin (SEM—scale en Positive and Negative Affect Scale (PANAS)
Mensen moeten aantonen of ze positieve of negatieve emotie ervaren.
SAMENVATTING: media publiek en effecten 2020-2021 6
