Samenvatting boekhouden
ACHTERGROND EN WETTELIJK KADER
WAT IS BOEKHOUDEN?
= volgens bepaalde regels houden van aantekeningen van feiten van financiële aard die zich in de
bedrijfshuishouding voordoen.
boekhouding= een middel van informatieverschaffing- en verwerking, wat meestal wordt uitgedrukt
door de term accounting.
Huishouding = geheel van mensen en middelen die een bepaald gemeenschappelijk kenmerk
hebben. Voornaamste vormen:
Gezinshuishouding -> gezinsboekhouding (arbeidsprestatie-inkomen verwerven-
consumptiepatroon)
Bedrijfshuishouding -> bedrijfsboekhouding (verwezenlijken goederen en diensten)
Overheidshuishouding -> overheidsboekhouding (maatschappelijke organisatie)
Voorwerp van de boekhouding: aantekeningen houden van feiten van financiële aard die in
een huishouding voorkomen. Er wordt nagegaan wat er binnen een huishouding gebeurt,
maar we nemen dit slechts op voor zover dit gebeuren in geldwaarde kan worden uitgedrukt.
Het gebeuren zelf wordt veroorzaakt doordat de huishouding in relatie komt met andere
huishoudingen.
Doel van de registratie: informatieverschaffing, zowel informatie voor derden als informatie
voor de huishouding zelf.
Onderscheid:
Algemeen of financieel boekhouden: verzamelen, verwerken of verstrekken van informatie
aan derden, over de financiële toestand van de onderneming en over de door de
onderneming behaalde resultaten
Beleids- of analytisch boekhouden: verzamelen, verwerken of verstrekken van informatie
aan de onderneming zelf. Deze informatie kan tal van punten omvatten die nodig zijn om de
onderneming doelmatig te besturen. Dit omvat meestal meer dan wat de algemene
boekhouding geeft.
KORT GESCHIEDKUNDIG OVERZICHT
Pacioli
Heeft beginnen noteren hoe men de handel dreef
We gebruiken vandaag nog altijd dezelfde techniek (hij heeft het genoteerd, niet uitgevonden)
Financiele rapportering in profitsector:
Meer kleine dan grote vennootschappen
IFRS: internationaal financiële rapportering standaarden
small and medium sized enterpises
Hoe kleiner je bent, hoe minder je moet rapporteren
1 jaarrekening van kleine vennootschap is beknopter dan de grote
Grote en middelgrote hebben dezelfde boekhoudkundige verplichtingen
,Er wordt algemeen aanvaard dat er ook in de oudheid en in de middeleeuwen
vormen van boekhouden bestaan hebben. Deze vormen van registratie vloeiden
voort uit de behoefte informatie te hebben over het gebeuren, en dit voor eigen
inzicht maar ook omdat men deze registratie kon gebruiken als bewijsmiddel
tegenover derden.
Industriële revolutie: splitsing -> ondernemingen ontwikkelen verder systemen
van interne informatieverschaffing maar daarnaast ontstaat er een versterkte
vraag naar externe informatieverschaffing. De industriële revolutie maakte dat
de uitbouw van ondernemingen steeds meer gepaard ging met grote
investeringen, waardoor de koopman de behoefte had vermogensverschaffers te
vinden. Deze namen niet noodzakelijk deel aan het bestuur, waardoor er een
behoefte ontstond aan verantwoording. De koopman moest zich op geregelde
tijdstippen verantwoorden tegenover de vermogensverschaffers.
1
Hoofdstuk 1: Achtergrond en wettelijk kader
Deze natuurlijk ontstane informatieverschaffing werd in de moderne tijden nog
uitgebreid. Er kwam ook een interesse va de overheid in de
informatieverschaffing, om de kleine spaarder te beschermen.
De onderneming werd meer beschouwd als een maatschappelijk fenomeen,
waaruit een aantal verplichtingen voortvloeiden. Diverse initiatieven:
- Autoriteit voor Financiële Diensten en Markten (FSMA)
- Instituut van de Bedrijfsrevisoren (IBR) en het Instituut van de
Accountants &
Belastingconsulenten (IAB) -...
Evolutie van de informatieverstrekking -> beweging, gaande van minimale
informatieverschaffing (closed shop, alleen het hoogstnoodzakelijke wordt
gegeven) tot ruime informatieverschaffing (open shop, de onderneming
beschouwt zichzelf als een agent in het maatschappelijke verkeer en van
daaruit probeert ze aan elk van de stakeholders deze informatie te geven).
2
,WIE ZIJN DE INFORMATIE VRAGERS
Er komen veel instanties of entiteiten tussen gedurende het ondernemingsproces. Deze moeten beslissingen
nemen over hun relatie met de onderneming, en zullen daarvoor informatie vragen. Het is moeilijk om een
algemeen geldende, volledige lijst te geven van de stakeholders. Een aantal komen steeds terug:
Aandeelhouders
Hebben eigen vermogen aan de onderneming verschaft en verwachten verslag over de wijze waarop
de leiding dit heeft aangewend.
Leidinggevenden
Wensen informatie die hen toelaat het beleid van de onderneming te voeren en moeten informatie
filteren die ze moeten afleggen aan de aandeelhouders.
Schuldeisers anders dan deze wegens levering van goederen en diensten
Banken en andere instellingen die de onderneming financiële middelen geven op lange duur, wensen
informatie om het risico in te schatten dat de onderneming niet in staat is de ontvangen gelden terug
te betalen.
Schuldeisers uit levering van goederen en diensten
Klanten
Bij kortstondige relatie: gevraagde informatie is meestal prijs/kwaliteit. Langdurige relatie: informeren
over de algemene gezondheid van de onderneming, kansen op continuïteit, ...
Personeel
Deze groep krijgt informatie over de gang van zaken en vooral over de continuïteit van de
onderneming. Dit laatste hangt samen met de wens van werkzekerheid.
Overheden en andere regulerende instanties
Deze stakeholders (belastingadministratie, RSZ, ...) zullen meestal de neiging vertonen om de
boekhoudkundige registratie als basis te nemen om de door hen te vestigen aanslag te bepalen.
Concurrenten
Hebben geen onderhandelingsmacht om deze informatie te eisen.
Beleggingsvennootschappen, beursvennootschappen, wisselagenten, financiële analisten
Dezelfde behoeften als aandeelhouders met nadruk op tijdige informatie. Wensen de rapporterende
onderneming permanent te kunnen opvolgen om de juiste informatie te kunnen doorgeven aan
klanten of om beslissingen te nemen over de aandelen die ze in hun eigen portefeuille aanhouden.
Milieubewegingen, niet-gouvernementele organisaties, maatschappelijke drukkingsgroepen, ...
Volgen ondernemingen en wensen informatie over de wijze waarop de onderneming meewerkt aan
hun actiepunten.
DE JAARREKENING
= Een onderneming is verplicht om jaarlijks een rapport op te
stellen enerzijds met de opsomming van alle bezittingen en
rechten, verplichtingen en eigen middelen en anderzijds met
een overzicht van wat de onderneming het afgelopen jaar met
de geïnvesteerde middelen heeft gedaan
Balans: Onderneming zal tonen wat de bezittingen en rechten zijn van de onderneming, naast haar
verplichtingen en eigen middelen. Het is een weergave van het totale vermogen van de onderneming op de dag
waarop het boekjaar wordt afgesloten.
resultatenrekening: Overzicht van alle opbrengsten en kosten die de onderneming het afgelopen jaar heeft
gemaakt. De belangrijkste uitkomst is het resultaat van het boekjaar, de winst of het verlies. Balans en
resultatenrekening zijn met elkaar verbonden, gezien de onderneming bij het opmaken van de balans al
3
, rekening houdt met de toewijzing van het resultaat van het boekjaar.
toelichting: Detailinformatie over de verschillende elementen van de balans en de resultatenrekening. Ook
rechten en verplichtingen die niet in de balans voorkomen, worden weergegeven.
Jaarrekening: minstens 1 keer per jaar. Voor elementen van de balans worden 2 opeenvolgende boekjaren
getoond, de lezer heeft dan een goed beeld van de begintoestand en de eindtoestand. Beginbalans stemt
overeen met de eindbalans van het vorige boekjaar.
Rubrieken = elementen of categorieën van de balans. De transacties en bedragen geregistreerd in de
boekhouding zullen toelaten om op een gemakkelijke manier de jaarrekening op het einde van het boekjaar op
te stellen.
Een onderneming kan enkel rapporteren oer economische feiten die in geldeenheden kunnen worden
uitgedrukt. Er zijn ook kwalitatieve factoren die van belang zijn voor de toekomst van de onderneming die niet
op een objectieve manier kunnen worden bepaald.
Sinds 1995: sociale balans toegevoegd aan de jaarrekening, waarin info wordt gegeven over de tewerkstelling,
loongegevens per geslacht, personeelsverloop en de opleidingsinitiatieven binnen de onderneming. Ingevoerd
toen daling van de werkloosheid een belangrijke doelstelling van de overheid was.
www.nbb.be alleen de niet beursgenoteerde ondernemingen en moet beperkt aansprakelijk zijn kan je
daarin vinden.
Geconsolideerde jaarrekening
voor het niveau van de groep
Statutaire jaarrekening
niet voor de groep maar elk individueel
=> 9 basismodellen van de jaarrekening
WETGEVING ROND BOEKHOUDING EN DE JAARREKENING NAAR BELGISCH RECHT
Het wetboek van economisch recht (WER)
welke ondernemingen een boekhouding moeten woeren en de wijze waarop
Het KB van 21 oktober 2018 ter uitvoering van de artikelen III.82-III.95 WER op de boekhouding van de
onderneming
Welke ondernemingen een vereenvoudigde boekhouding mogen voeren
Het wetboek van vennootschappen en verenigingen (WVV)
bepalingen in verband met haarrekening, het jaarverslag, en openbaarmaking
Het KB van 29 april 2019 tot uitvoering van het wetboek van vennootschappen en vereningen
algemene principes en waarderingsregels vastleggen
DE ONDERNEMING
Het WER bepaalt duidelijk het begrip onderneming
Een onderneming is
Iedere natuurlijke persoon die een
beroepsactiviteit uitoefent als zelfstandige
4