lOMoARcPSD|2872682
Events in juridisch perspectief
Hoofdstuk 1 Inleiding
1.1 Wat is recht?
Is het geheel van normatieve regels die door de overheid zijn opgelegd met als doel de orde
te handhaven en waarvan de naleving afdwingbaar is.
1.1.1 Een regel
RECHT IS SYSTEEM VAN NORMATIEVE REGELS
Normatieve regels= gedragsregels
Gebodsregels= Geeft aan wat je moet doen in een bepaalde situatie
Vb. Na een bevalling moet je naar het gemeentehuis gaan om je kind aan te geven(15dagen)
Verbodsregels= Geeft aan wat je NIET mag doen in een bepaalde situatie.
VB. Verboden te stelen, verkrachten, iemand te doden,..
Dit soort regels zijn erg dwingend en je mag er niet van afwijken.
Technische regels= contracten (vormvereisten)
Vb Huwelijkscontract daar zjjn technische regels aan verbonden om een plichtig contract te krijgen, een
testament is pas geldig als het volledig handgeschreven is.
Verschil tussen imperatieve regels en suppletieve regels
Imperatieve regels (dwingend recht)
= Een rechtsregels die je absoluut moet volgen zoals ze er staan, geen enkele afwijking of
uitzondering is toegelaten.
Vb. Een broer mag niet trouwen met zijn zus. Seks onder 16 jaar is verboden, stelen
Suppletieve regels (aanvullende recht)
= Staan ook in wetboeken en moeten wij volgen maar ze laten afwijkingen en uitzonderingen
toe. (niet absoluut, dagelijkse leven)
Vb. Koopcontract of huwelijken pakket kant en klaren regels maar we kunnen afwijken met een
huwelijkscontract. (Hier zitten ook imperatieve regels in.)
Erfenis, als de laatste ouder sterft wordt de erfenis verdeelt onder de kinderen tenzij het anders staat in het
testament.
1.1.2 Een rechtsregel
Een gewone regel wordt een rechtsregel wanneer die wordt opgelegd door de overheid
Afdwingbaarheid: als men zich niet aan de rechtsregels houdt wordt men gesanctioneerd
door de overheid. Hun mogen als enige geweld gebruiken.
Uitzondering: zelfverdediging of als je vrouw of kind wordt aangevallen.
Gedragsregels: bij godsdienst bv geen abortus=>rechtsregels: bij niet volgen wordt
gesanctioneerd met bv; gevangenisstraf
Legaliteitsprincipe= Zolang er geen regel is mag het. Vb. 30j geleden mocht je roken in
café.
, lOMoARcPSD|2872682
1.2 Waarom is er recht?
De aard van de mens leidt tot conflicten.
Doordat de meeste zaken in een beperkte hoeveelheid aanwezig zijn ontstaan er conflicten.
Recht is als systeem om geweld en conflicten in te perken.
geen recht = permanente oorlog waarin iedereen tegen iedereen zou strijden om alles.
1.3 Waar is het recht?
1.3.1 Inleiding
Recht is overal maar komt pas aan de pas als het fout gaat.
Vb. Je koopt een broodje en er zit een stuk glas in en heb je een maagperforatie. Recht=> schadevergoeding.
Ook: Relatie ouders-kind, contract kdg
Recht neemt steeds meer toe. (juridische samenleving)
Samenleving evolueert dus logisch=> juridisering van de samenleving; nieuwe regels nodig
Vb. GAS-boetes, inhaalexamens geregeld, internet
Ze veranderen constant. Het is dus een dynamisch gegeven.
Vb. Homohuwelijk, adoptie, naamkeuze voor kinderen.
1.3.2 De bronnen van het recht
1.3.2.1 De wetgeving
= Geheel van rechtsregels die door een overheid wordt uitgevaardigd.
Vb. Wetten decreten, besluiten, reglementen…
= wordt gepubliceerd in het Belgische staatsblad.
3 soorten machten:
- wetgevende macht(parlement): wet is federaal en decreet is gewest= regels komen
hier vandaag. (komt uit de Belgische staatsblad)
- uitvoerende macht (regering): zij maken besluiten als de koning dit tekent= een
koninklijk besluit= komt in Belgisch staatsblad. Zij schrijven handleiding rond wet.
- rechterlijke macht: rechtbanken, rechters=conflicten oplossen (conclusie van
rechter=vonnis)
In parlement wet of decreet goedgekeurd=> regering kijkt hoe we die wet gaan toepassen
(praktische kant van de zaak)
Vb. Hoe een wet wordt aangeduid:
1.3.2.2 De rechtspraak
, lOMoARcPSD|2872682
= Geheel van vonnissen en arresten.
= Manier waarop rechters de wetgeving interpreteren en toepassen op een zaak.
=elektronische publicatie/in juridische tijdschriften
Basisprincipe= rechter is baas in eigen rechtbank (appreciatiebevoegdheid): moet dus
geen bevelen aannemen van wie dan ook: wel baseren op het boek
Hierdoor is hoger beroep ontstaan. (Proces eerste keer gevoerd= 1 ste aanleg) Zo kun je een
proces opnieuw laten doen als je het niet akkoord bent dus naar een hogere beroep gaan=>
dubbele aanleg. Dit zal dan bij een andere rechter zijn.
Hof van Cassatie= eindcontrole=kijkt of er een fout is gemaakt tijdens het proces, is dit zo =
proces opnieuw 3de keer
• MAAR: GEEN PRECEDENTENRECHT! = bv in Amerika= kijken of er ooit zo een zaak
geweest was en dan volgen wat die rechter heeft gedaan
• WEL: PRAKTISCH BELANG IN DE VORM VAN “VASTE RECHTSPRAAK”
1.3.2.3 Rechtsleer of doctrine
= Geheel van boeken, artikels geschreven door juristen.
Dit is belangrijk voor het recht beter te leren kennen.
Zo kun je tijdens een zaak een paper lezen van een bepaalde prof over het onderwerp. Hier
kun je dan bepaalde informatie zoeken. Bv juristenkrant= leesvriendelijk voor niet-juristen
1.4 Hoe kan het recht worden ingedeeld
Traditioneel op basis van vier grondbegrippen:
Privaat recht >< Publiek recht => ingedeeld volgend inhoud
Nationaal recht >< Internationaal recht => ingedeeld volgend het territorium
Privaat recht:
= Privézaken tussen de ene burger en de andere. Overheid komt daar niet tussen.
Vb. Contracten, trouwen, kinderen, buren ruzie, koppels, echtscheiding …
Publiek recht
= publieke belangen, overheid houdt zich er wel mee bezig.
Vb. relatie tussen burger en overheid, alles wat te maken heeft met strafrecht bv politie, moord
Nationaal recht:
= rechtsregels die binnen een land van kracht zijn, hangt van land tot land af
bv regels in België, wetgeving op euthanasie, GAS-boetes
Internationaal recht:
= echtsregels dat op internationaal vlak worden doorgevoerd
bv Europese unie als ze een regels opleggen moeten de 28 landen die volgen = overkoepelend
1.4.1 Volgend de inhoud
1.4.1.1 Privaatrecht
, lOMoARcPSD|2872682
= Regelt de relaties tussen burgers/ personen.
= Gebaseerd op de burgerlijke subjectieve rechten1. Rechten die je als persoon hebt.
Vb. Recht op te trouwen, recht om iets te kopen, recht om een lening af te sluiten, …
= In principe = aanvullend recht
1.4.1.1.1 Het burgerlijk recht
= Regelt meest essentiële relaties tussen burgers.
“gemeen recht”=algemene regels voor het dagelijks leven
Vb. Huwelijke, de afstamming, erfenissen, contractuele aansprakelijkheid, …
Terug te vinden in het Burgerlijk Wetboek (1804).
Vb. Artikel 1382 ‘ Elke daad van de mens, waardoor aan andere schade wordt veroorzaakt,
verplicht degene door wiens schuld de schade is ontstaan, deze te vergoeden.’ =>
foutaansprakelijkheid/ onrechtmatige daad
Rechtscolleges burgerlijk recht:
A. Het Vredegerecht
• Samenstelling:
– Alleen zetelende rechter, bijgestaan door griffier
• Kenmerken:
– Kleinste burgerlijke rechtbank
• Bevoegdheden:
– Burgerlijke geschillen < 5000 euro
– Ongeacht bedrag en exclusief voor huurgeschillen, geesteszieken (collocatie):
die probleem zorgen voor zichzelf of omgeving=>opnemen
• Beroep: enkel indien vordering > 1860 euro
B. Burgerlijke Rechtbank
• Samenstelling:
- 1 beroepsmagistraat (rechter)
• Bevoegdheid:
1ste aanleg:
=discussies tussen burgers op alle gebied!; alles behalve zaken die men uitdrukkelijk aan
andere rechtbanken gegeven heeft bv vredegerecht huur
bv: terugbetaling van leningen tussen burgers, contracten, aansprakelijkheid enz
2e aanleg: beroepsrechter voor vonnissen vredegerecht vanaf 1860 EUR
C. Familie en jeugd RB
FAMILIERECHTBANK
1
regels die we normaal gezien volgen, maar we kunnen daarvan afwijken