2VZOM: geriatrische zorg-chronische zorg: pathologie-farmacologie:
Neurodegeneratieve aandoeningen:
Ziekte van Parkinson
- Wat?
• Chronische aandoening vh centraal zenuwstelsel
• Gekenmerkt door progressief verlies van dopaminevormende zenuwcellen
- Oorzaak:
• Dopaminetekort
- Symptomen:
• Vooral gevolg van verstoord evenwicht tussen de neurotransmittors
acetylcholine en dopamine.
• Eerste symptomen treden meestal op tussen 50-60 jaar
• Hoofdtekens:
▪ Tremor (beven): rusttremor
▪ Verhoogde spierspanning: voorovergebogen houding
▪ Bewegingsarmoede en bewegingsvertraging: moeilijkheden om
gewilde beweging in te zetten of uit te voeren, stappen met kleine
pasjes, ‘maskergelaat’
▪ Verlies houdingsreflex: onstabiele houding
• Bijkomende tekens: zweten, verhoogde speekselafscheiding, vertraagd
slikken, etc.
- Diagnose: meestal obv zichtbare klachten
, - Behandeling:
• Medicatie:
▪ Levodopa: na enkele jaren afgenomen werkzaamheid en optreden
van bijwerkingen (oa onwillekeurige en ongecontroleerde
bewegingen)
▪ Dopamine-agonisten: stimuleren dopamine-receptoren
▪ MAO-B inhibitoren: remmen afbraak dopamine
• Elektrische stimulatie van bepaalde diepe hersenkernen
• Kinesitherapie
• Logopedie
• Psychosociale ondersteuning
- Parkinsonisme: ziektebeeld waarbij meerdere tot alle symptomen van de ziekte van
Parkinson aanwezig zijn. Kan gevolg zijn van: encefalitis, geneesmiddelen die de
werking van dopamine blokkeren, hersenaandoeningen (hersentumor, CVA°),
herhaald hoofdletsel (boksen), intoxicatie (bv: CO vergifitiging).
- Essentiële tremor:
• Wat? Actietremor
• Oorzaak = niet altijd gekend, kan erfelijk zijn
• Symptomen = tremor vooral thv handen en hoofd
• Diagnose = uitsluiten andere oorzaken tremor
• Behandeling = bèta-blokkers en eventueel diepe hersenstimulatie
Multiple sclerose
- Wat? Chronische inflammatoire aandoening vd hersenen en het ruggenmerg leidt
tot demyelinisatie
- Oorzaak?
- Symptomen: eerste symptomen treden meestal op tussen de 20-40 jaar:
• Spierzwakte en/of parethesieën thv 1 of meerdere ledematen (meestal de
onderste ledematen).
• Aantasting nervus opticus. Dit zorgt voor gedeeltelijk of totaal gezichtsverlies,
meestal thv 1 oog.
• Diplopie (dubbelzien)
• Blaasfunctiestoornissen
Evolutie is wisselend en voorspelbaar. Meest voorkomende vorm wordt
gekenmerkt door een afwisseling van opstoten en herstelperiodes.
- Diagose: berust op voortdurende observatie. Onderzoek cerebrospinaal vocht, NMR
hersenen.
, - Behandeling:
• Medicatie: verminderen van frequentie en ernst van opstoten door interferon
en eventueel immunomodulatoren; corticosteroïden bij opstoten.
• Kinesitherapie
• Logopedie
• Psychosociale ondersteuning
Ziekte van Huntington
- Wat: autosomaal dominant erfelijke aftakelingsziekte van de hersenen.
- Symptomen:
• Lichamelijke aftakeling: ongecontroleerde en onwillekeurige spiebewegingen.
• Psychische aftakeling: karakterstoornissen, gedragsveranderingen
• Mentale achteruitgang: geheugenstoornissen
- Evolutie:
• 1ste stadium: patiënt lijft zelfstandig
• 2de stadium: patiënt wordt afhankelijk van omgeving
• 3de stadium: volledig verlies van autonomie
- Diagnose: genetische test
- Behandeling:
• Geen genezende behandeling
• Ondersteunende behandeling: medicatie, logopedie, kinesitherapie,
ergotherapie, psychotherapie, relaxatietherapie
, Amyotrofe laterale sclerose (ALS):
- Wat: neuromusculaire aandoening gekenmerkt door progressieve aftakeling van
motorische zenuwcellen in het ruggenmerg en in de hersenen.
- Oorzaak: 5% erfelijk, 95% is onbekend.
- Symptomen:
• Progressieve spierzwakte en verlammingsverschijnselen thv armen en benen,
slik-, spraak- en ademhalingsstoornissen
• Geen aantasting van gevoel, geheugen en intellect.
- Vormen:
• Bij 25% begint de aantasting thv hersenstam (bulbaire vorm).
• Bij 75% begint de aantasting thv de motorische zenuwcellen van het
ruggenmerg.
- Diagnose: EMG
- Prognose: overlijden meestal binnen de 1 tot 5 jaar als gevolg van
ademhalingsproblemen.
- Behandeling: geen genezende, wel afremmende behandeling (riluzol)