Muziek didactiek
Hoofdstuk 1: Muziek in de basisschool
1.1 Jij en muziek
1. Motivatie uit eigen ervaring
2. Eigen schoolervaring
3. Muziekschool concerten
4. Eigen beginsituatie
5. Wat moet je nog weten om muziek te kunnen geven?
1.2 Het belang van muziek voor de ontwikkeling van kinderen
1. Muzikale goede ontwikkeling = muzikaal beter functioneren
2. Stimulering van bepaalde hersenfuncties
3. Zo breed mogelijk ontwikkeling voor situeren van hersenen
4. Vooral tijdens vroege ontwikkeling van hersenen
5. Ontwikkeling op allerlei gebieden
6. Ook op muzikaal vlak ontwikkeling
1.3 Wat gebeurt er op de basisschool
1.3.1 Zingen
Op school geen liederen aanleren die kinderen al kennen uit vrije tijd
Buitenschoolrepertoire
Schoolrepertoire
Liederen op niveau van de doelgroep
1.3.2 Luisteren
Ontwikkelen van muzikaal gehoor door te luisteren naar muzikale bouwstenen:
Ritme
Melodie
Harmonie
Vorm
Klankkleur
Klanksterkte
1.3.3 Muziek maken
Ontwikkelen van muzikaal geheugen door muziekstukken te herkennen en onthouden
Met instrumenten en materialen omgaan met klankeigenschappen:
Ritme
Melodie
Harmonie
Vorm
Klankkleur
Klanksterkte
Spelen met klankeigenschappen door koppelingen te maken met muzikale tegenstellingen:
Luid – stil
Hoog – laag
Kort – lang
…
,Stompt out loud
Blikjesdrum: met eenvoudige materialen muziek laten maken
Van experimenteren met klankbronnen en instrumenten naar spelen van instrumentale stukken,
ritmebegeleiding, verklanken van verhalen,…
1.3.4 Muziek lezen en noteren – muziek ontwerpen
Traditionele notatie
Grafische notatie
Muziek ontwerpen = componeren
Omgaan met klankeigenschappen:
Hard en zacht, hoog en laag, kort en lang,…
Creatief denken stimuleren
1.3.5 Bewegen op muziek
Bewegen op muzikale impulsen:
In de maat
Vlug – traag
Korte stappen – lange stappen
Bewegen – niet bewegen
Liederen uitbeelden
Dansen op muziek
1.4 Wat is muziek?
1.4.1 Klank
Klakduur: maat, ritme, tempo
Klankhoogte: hoog, laag
Klanksterkte: hard, zacht
Klankkleur: instrumenten, stem
1.4.2 Vorm
Vormprincipe: herhaling
Vormtechniek: echo
Compositievorm: canon
1.4.3 Betekenis
Uitbeelden: geluiden, karakters, gebeurtenissen, stemmingen
Eigen betekenisgeving: associatie, fantasieën
Verschillende functies: dansen, marcheren,…
1.4.4 KVB-model
Klank, vorm en betekenis vormen de definitie van muziek:
Muziek is in vorm gezette klank die betekenis heeft voor mensen
Muzikale inhouden:
Ritme (vlug, traag) -> melodie (hoog-laag) -> vorm (aba) -> harmonie (meerstemmigheid) ->
klankkleur (scherp-dof) -> klanksterkte (luid-stil)
Opvoeden tot muziek:
Het ontwikkelen van de zin voor melodie, vorm, klakkleur en meerstemmigheid
Opvoeden met muziek:
Muziek in de hele opvoeding integreren
, 1.4.5 Opvoeden met en tot muziek
Met het kind als uitgangspunt en het lied als centrum
wisselen in de Muzikale Opvoeding op de basisschool
een aantal gevarieerde activiteiten elkaar af in een
speelse sfeer.
De kinderen luisteren, spelen, bewegen, zingen,
klappen ritmes, spreken, spelen op instrumenten,
improviseren, tekenen, lezen, noteren.
Die activiteiten verwijzen naar bepaalde inhouden op
gebied van melodie, ritme, vorm, klankkleur,
meerstemmigheid en dynamiek.
Volgend schema is als draaischijf bedoeld. Eén activiteit
kan verwijzen naar verschillende inhouden en één
bepaalde inhoud kan door verschillende activiteiten
beleefd worden.
De bedoeling van dit alles is de kinderen op te voeden tot
muziek en met muziek.
Opvoeden tot muziek betekent het ontwikkelen van de zin voor melodie, ritme, vorm, klank-
kleur en meerstemmigheid.
Opvoeden met muziek betekent dat we de muziek in de hele opvoeding integreren. Via de
muziek vormen we het kind cognitief, affectief, sociaal, motorisch en conatief.
1.4.6 Muzikale omgangsvormen in de klas
Alle muzikale omgangsvormen:
muziek maken,
muziek beluisteren,
muziek lezen en noteren,
bewegen op muziek,
vocaal en instrumentaal musiceren,
nadenken en praten over muziek.
Tips:
Zorg voor voldoende afwisseling
Zingen combineren met instrumentaal musiceren.
Zorg voor muzikaal verhaal, een klankspel.
1.5 Jij als leraar
Muzikale omgangsvormen hanteren
Met kinderen liederen zingen en aanleren
Muziek uit verschillende culturen laten beluisteren
Muziek maken met kinderen
Muziek laten ontwerpen