Samenvatting Theorie Algemene Taalwetenschap 1

Leg uit: taalregister Gebruik volgende kernwoorden: field, tenor, mode

Réponse: Sprekers maken lexicale en grammaticale keuzes afhankelijk van de communicatiecontext. Deze wordt beïnvloed door enkele factoren, namelijk - Field: het onderwerp - Tenor: de relatie van de gesprekspartners t.o.v. elkaar - Mode: het gebruikte medium of kanaal

Leg uit: verschil tussen stijl en taalregister

Réponse: Taalregister is het resultaat van de combinatie van factoren die bepalen hoe men communiceert in context. Stijl slaat enkel op het formaliteitsniveau. Mensen die elkaar met \'u\' aanspreken houden een formeler gespreken dan wie tutoyeert. De stijl wordt bepaald door de context en is dus een onderdeel van het register.

Leg uit: speech community

Réponse: Een speech community is een groep mensen die dezelfde taal of talen spreken. Culturele en sociale samenhang zijn eveneens belangrijk bij het bepalen van een speech community.

Leg uit: dialect en dialect continuums, standaard dialect, accent Wat heeft een isoglosse hiermee te maken?

Réponse: Ver verspreide talen zijn nooit volledig homogeen: uitspraak, lexicon en grammatica kunnen verschillen. Er zijn dus dialectische varianten. Varianten met distinctieve eigen kenmerken worden dialecten genoemd. Wanneer aangrenzende regio’s verschillende dialecten hebben, maar elkaar perfect kunnen begrijpen, spreken we van dialect continuums. De term accent slaat op de fonetische en fonologische verschillen. Het standaard dialect is de dialectische variant die wordt gezien als meest correct. Een isoglosse is een lijn op een landkaart om de grenzen aan te duiden van regio’s waar een bepaald kenmerk te vinden is.

Leg uit: speech accomodation

Réponse: Men past de manier van spreken aan aan de persoon waarmee ze spreken en neemt kenmerken van de ander over. Dit fenomeen heet speech accomodation. Weigering tot accommodatie zorgt voor een grotere of kleinere afstand tussen de sprekers.

Leg uit: geheime talen of anti-talen

Réponse: Professionele registers sluiten niet-leden uit, aangezien die niet alles kunnen begrijpen. Soms dient een register specifiek om in het geheim boodschappen over te brengen. In dit geval spreken we van geheime talen of anti-talen. Een geheime taal kan gecreëerd worden door grammaticale, semantische of syntactische veranderingen van een bestaande taal.

Leg uit: domeinen (context: meertalige gemeenschappen)

Réponse: Een speech community bestaat niet altijd uit sprekers van slechts één taal. Wanneer er meer dan één taal gesproken wordt, spreken we van tweetaligheid of meertaligheid. De meeste Aboriginal speech communities in Australië waren (en zijn nog steeds) tweetalig. Sprekers moeten dus kiezen welke taal ze gebruiken en die keuze heeft dan ook een betekenis. De clusters van factoren die de keuze bepalen heten domeinen.

Leg uit: diglossia

Réponse: De variant die op school aangeleerd wordt is de high variety, voornamelijk gebruikt in formele contexten. De low variety is de informelere variant. Dit fenomeen heet diglossia.

Leg uit: code-switching

Réponse: Binnen een gesprek kan er veranderd worden van taal. Dit noemen we code-switching. In de meeste tweetalige situaties bezit de spreker een repertoire van één of meerdere lokale kleinere talen die samenhangen met lokale etnische groepen én een algemenere taal, een nationale taal. Het kiezen voor een lokale taal duidt op solidariteit, de keuze voor de nationale taal wijst eerder op afstand. De keuze van taal kan een strategische zet zijn om een doel makkelijker te bereiken.

Leg uit: language shift Gebruik volgende kernwoorden: bedreiging/obsolescence, dode taal, gradual shift, sudden death

Réponse: Talen en sociolinguïstische patronen veranderen constant. Wanneer een taal of variant opvallend minder of meer gebruikt wordt, of wanneer er duidelijke gewoonteveranderingen binnen de taal ontstaan, spreken we van language shift. Zo kan de hoofdtaal vervangen worden door een andere taal en wanneer dit toepasbaar is op een volledige speech community spreken we van bedreiging of obsolescence. Een taal die niet meer gesproken wordt, is een dode taal. Language shift kan verschillende generaties lang duren, gradual shift. Een veelvoorkomend fenomeen is het versimpelen van de grammatica en het lexicon. Als een taal binnen één generatie verdwijnt, spreken we van sudden death.