SAMENVATTING
SOCIALE WETGEVING
GEDOCEERD DOOR EVELIEN TIMBERMONT
2021-2022
,INHOUDSTAFEL
Algemene info opleidingsonderdeel
Module 1: Introductie
1.1 Algemene Arbeidsrechtelijke Beschouwingen
1.2 Arbeidsmarktrecht
Module 2: Individueel arbeidsrecht
2.1 Arbeidsovereenkomst: begripsomschrijving
2.2 Aanwerving
2.3 Sluiten van de arbeidsovereenkomst
2.4 Soorten arbeidsovereenkomst en bijzondere types
2.5 Specifieke bedingen
2.6 Rechten en plichten van partijen
2.7 Aansprakelijkheid
2.8 Schorsing van de uitvoering van de arbeidsovereenkomst
2.9 Beëindiging van de arbeidsovereenkomst en bijzondere ontslagbescherming
Module 3: Collectief arbeidsrecht
3.1 Begripsomschrijving
3.2 Vrijheid van vakvereniging
3.3 Sociale gesprekspartners
3.4 Collectieve conflicten
Module 4: Socialezekerheidsrecht
4.1 Begripsomschrijving
4.2 Arbeidsongevallen en beroepsziekten
4.3 Ziekteverzekering
4.4 Werkloosheidsverzekering en faillissementsverzekering
Voorbereiding examen
,ALGEMENE INFORMATIE OPLEIDINGSONDERDEEL
Het sociaal recht maakt deel uit van het algemeen
recht. Men kan het sociaal recht onderverdelen in twee
takken. Aan de éne kant het arbeidsrecht en aan de
andere kant het socialezekerheidsrecht.
Het arbeidsrecht kan ook onder twee verschillende takken worden verdeeld,
individuele arbeidsverhoudingen, hier verwijzen we naar arbeidsverhoudingen tussen
werkgevers en werknemers en collectieve verhoudingen, hier gaat het om de
collectiviteiten (vakbonden).
Het sociaalzekerheidsrecht heeft te maken met vb: kinderbijslag, pensioen enz. Ook
hier vindt men een sub-domein, namelijk de sociale bijstandsregeling. Dat is een soort
vangnet waaronder we voornamelijk de werkloosheidsuitkeringen kunnen
terugvinden.
, MODULE 1: INTRODUCTIE
1.1 Algemene Arbeidsrechtelijke Beschouwingen
Historiek
Voor de 19de eeuw was er nog weinig sprake van arbeidsrecht, dit omdat arbeid zich
niet vrij op de markt werd aangeboden, je had een gebondenheid aan personen
(slavernij), je kon niet zomaar vrij je arbeid gaan aanbieden. Men kon ook een
gebondenheid aan grond (feodaliteit) hebben of nog een gebondenheid aan een
bepaalde gilde. Daardoor kon je, je arbeid niet vrij gaan aanbieden op de markt.
In de 19de eeuw kwam er een eerste verandering, startschot voor de organisatie van
het arbeidsrecht alhoewel er nog geen regels waren. Men kon arbeid vrij op de markt
aanbieden. Je kon tewerkgesteld worden, je ging als werknemer naar een werkgever
en de overheid stond aan de kant toe te kijken. Er was sprake van een ‘laissez faire’ /
laissez-passer - beleid, hiermee bedoelen we dat de overheid niet tussen kwam, hij
had zoiets van werkgever en werknemer moeten het maar bekijken, er was een
aanbod en een vraag op de markt, beide zullen elkaar wel vinden en beide zullen
dan ook in alle vrijheid contractuele afspraken maken. Langs de andere kant trad de
overheid repressief ten aanzien van de werknemer op, er was namelijk een
samenspanningsverbod*, dit is een verbod op groeperen van hun krachten en
manifesteren, de frustraties die ze hadden konden ze niet onderdrukken. Dit verbod
zorgde ervoor dat men niet aan collectieve actie kon doen (te staken). Ook was er
sprake van een werkmansboekje 1 , dit werd ingesteld als mogelijkheid om als
werkgever broodroof te gaan plegen, met andere woorden kon de werkgever het
loon van zijn werknemer inhouden omwille van één of andere houding die de
werknemer had, de werkgever niet aanstond. Vb volgens de werkgever kwam de
werknemer te laat op werk en dus gaat hij zijn loon inhouden. De werkrechtersraden*
(voorloper van arbeidsgerechten zoals wij ze kennen) gaf de mogelijkheid aan de
werkgever om de werknemer strafrechtelijk te gaan beteugelen. Rechters gingen dit
dan doen op initiatief van de werkgevers.
* via deze voorbeelden ging de overheid repressief optreden.
In 1886 kwam er een kantelpunt. Er breken opstanden uit door de werknemers die
misnoegd waren over de manier waarop ze behandeld werden door de werkgever.
Ze worden opstanden, in die mate zelfs dat er in de literatuur van quasi burgeroorlog
spraken is. Het is niet te vergelijken met de stakingen die wij vandaag kennen, die zijn
heel vreedzaam.
1 via deze voorbeelden ging de overheid repressief optreden
