Hoofdstuk: Intelligentie
Inleiding
Intelligentie interageert met persoonlijkheid op een complexe manier en heeft een invloed
op vele levensdomeinen. Intelligentie kan als een trek/kenmerk beschouwd worden die
relatief stabiel is.
Intelligentie en persoonlijkheid verklaren samen heel wat psychologische verschillen tussen
individuen
Waarom is intelligentie belangrijk?
In de context van leiderschap hebben intelligentie (IQ) en persoonlijkheid een beter
voorspellende kracht dan emotionele intelligentie (EQ) (Cavazotte et al, 2012). Intelligentie
en persoonlijkheid voorspellen samen ook andere carrière aspecten zoals werkexpertisen
prestatie en ondernemerssucces (Leutner & Chamarro-Premuzic, 2018)
Er is een positieve correlatie tussen IQ en een minder groot risico op sterfte (O’Toole &
Stankov, 2017), en een hoger IQ is ook een protectieve factor tegen ongewilde
verwondingen en gaat samen met betere toegang tot gezondheidsinformatie.
De relatie tussen intelligentie en gezondheid/sterfte is niet direct wellicht, maar intelligentie
beïnvloedt wellicht de verwerving van socio-economische bronnen die op hun beurt toegang
geven tot gezondheidszorg.
Intelligentie correleert met gezond gedrag, beschermt tegen cognitieve achteruitgang en
versneld biologisch verouderen. Intelligentie is een betere voorspeller voor succes in
vergelijking tot de ouderlijke socio-economische status en academische prestatie.
Intelligentie gaat samen met een beter mentale gezondheid (uitzondering: depressie)
Intelligentie correleert met schoolprestaties volgens meta-analyses (bv. Correaltie .54 met
scgoolgraden, Roth et al., 2015)
Intelligentie voorspelt de job positie (bv. Professor aan topuniversiteit en hoger inkomen,
Lubinski et al., 2006; Gensowski, 2018, Lubinski, 2016))
CONCLUSIE: intelligentie speelt een belangrijke rol in verschillende levensgebieden, zoals
fysieke en mentale gezondheid, educatie en carrière succes
Wat is intelligent zijn?
Populair uitgangspunt: sommige mensen “doen het beter” dan anderen op vlak van:
• Nemen van beslissingen
• Abstracte problemen en puzzels oplossen
• Studeren, examens
• Triviale feitjes onthouden
• Prestaties op werk, school, sport, sociaal, emotioneel,…
, Cognitief functioneren wordt dikwijls samengevat als intelligentie. Er zijn slimme mensen en
minder slimme mensen.
Definitie van intelligentie
Omdat intelligentie niet direct kan geobserveerd worden is het moeilijk te definiëren
Impliciete intelligentietheorieën: beoordelingen gebaseerd op overtuigingen van leken
Expliciete intelligentietheorieën: meer formeel afgeleide overtuigingen van experts
Top 6 essentiële componenten van intelligentie
• Abstract redeneren
• Probleem-oplossend vermogen
• Capaciteit tot verwerven van kennis
• Geheugen
• Aanpassing aan de omgeving
• Mentale snelheid
Impliciete intelligentietheorieën
Aard van intelligentie:
• Entiteit theorie – vast
• Incementele theorie – kneedbaar → kan dus toenemen
Deze is gelinkt aan latere gedragsmatige uitkomsten zoals academische prestatie en aan
emoties en zelfregulatie
Definities van intelligentie verschillen van cultuur tot cultuur. In de meeste Westerse
culturen, wordt intelligentie gerelateerd aan problemen oplossen en het verwerven van
nieuwe kennis.
In sommige Afrikaanse culturen, worden sociale vaardigheden en maturiteit van reflecteren
gezien als onderdeel van intelligentie (bv. Landelijk Kenia: rieko, iuoro, winjo, en paro,
Grigorenko et al., 2001; bv. Chewa in Zambia: diepte van begrip, Serpell & Simatende, 2016)
Doorheen landen en culturen zijn er opvallende verschillen in de standpunten die mensen
hebben over intelligentie.
Hoe meten?
• Intelligentieconcept laten tekenen (Räty et al., 2011): intelligente meisjes worden
getekend als minder matuur en minder vrouwelijk
• Vragen hun eigen IQ en dat van dierbaren te schatten (kinderen uit US zien
intelligentie als meer kneedbaar en geloven meer in hard werken dan Duitse
kinderen (Kurts-Costes et al., 2005)
• Direct vragen naar kenmerken van intelligentie (Sternberg et al., 1981): mogelijkheid
tot oplossen van praktische problemen, verbale vaardigheid en sociale intelligentie