Diversiteit
2021-2022
Van Besauw, Hanne
, Theoretische beschouwing
Cultuur
Wat is cultuur?
“Cultuur is een door een gemeenschap gedeeld systeem van waarden, normen, ideeën,
attitudes, gedragingen, communicatiemiddelen en de producten ervan, die van generatie op
generatie worden overgeleverd”
Visies
Essentialistisch: cultuur is zoals een ding
- Ui = laagjes met kern en de kern is hoe iemand echt is
- Iedereen is geprogrammeerd door de cultuur
- Dus om iemand zijn waarden, normen,.. te weten moet je de kern (= persoonlijkheid)
‘kennen’
- Outsiderperspectief
o hoe kijk ik vanuit de buitenkant naar een cultuur
o als je naar een andere cultuur kijkt van buiten af (naar kleren, uiterlijk,…)
weet je niet echt hoe de cultuur er uit ziet
o dus nodig om alle laagjes te bekijken
o nadelen
▪ wij-zij denken
▪ Elke afwijkend gedrag komt door de cultuur
• Bv. “alle Nederlanders zijn gierig”
Contextualistisch: cultuur is je zuurstof, je water
- Je merkt pas hoe ontzettend je beïnvloed bent door je cultuur op
het moment dat je buiten je cultuur bent
o Bv. in ander land zijn
- Er is geen vaste kern: je wordt beïnvloed door je cultuur maar je
bent ook zelf beÏnvloeder van je cultuur
- Iedereen is gelijk
- Insiderperspectief
o Hoe ervaar ik de cultuur van binnen uit
Constructivistisch: cultuur wordt een levensvorm, referentiekader
- Direct herkenbaar, maar ook ongrijpbaar
o Wanneer je een man elke ochtend croissants ziet halen bij bakker = fransman
Gebruik en misbruik
→ alle 3 de visies zijn belangrijk
OPGELET! Op het moment dat we cultuur als oorzaak toewijzen aan verschillen, opletten dat
we daar geen misbruik van maken
,Belangrijk voor PC: transculturele dialoog ‘cultureel’ vermijden goede omgangsvormen
Ga in dialoog over cultuur; waar overeenkomsten of verschillen?
Sociaal kapitaal (Bourdieu en Putnam)
Sociaal kapitaal = alle hulpbronnen uit formele en informele netwerken, normen en sociaal
vertrouwen
- Steunfiguren
- Hulpmiddel om doel te bereiken en kansen te vergroten
- Veranderlijk (= sociale netwerken veranderen doorheen de tijd)
- Wederkerigheidsprincipe
→ Draagt bij aan hogere levenskwaliteit en maatschappijbetrokkenheid
Onderscheid soorten kapitaal
- Economisch: geld/eigendom
- Cultureel: opleiding
- Sociaal: hulpbronnen sociaal netwerk
- Symbolisch: status, erkenning, wat je draagt/hebt
- Linguïstisch: taal van het land/plek waar je woont
beheersen
→ gebruik je om doelen te bereiken
Habitus : zich goed op zijn plaats/plek voelen
- Kan veranderen over tijd
- Geschreven en ongeschreven regels
- Is verschillend overeen plekken, tijd,...
Doxa: algemene overtuigingen die worden aanvaard/ als vanzelfsprekend zijn
- Ongeschreven regels
- Continu vragen als PC is dit een mening of is dit een doxa?
- Voetbal heeft spelregels: keeper mag als enigste de bal aanraken met zijn handen,
staat in spelregels. Maar iemand bijten staat niet in de spelregels = doxa = not done
Waarom werkt het? (Nan Lin)? Of juist niet (Engbersen-artikel online)?
4 redenen; 2 schaduweffecten:
→ op canvas
Door migratie vaak vermindering van sociaal kapitaal = ontworteling
, Investeren in het opbouwen van nieuw kapitaal:
- Bonding: verbroederen met een homogene groep (= van zelfde gemeenschap)
o Bv. samen naar kerk gaan, studentenvereniging,…
- Bridging: bruggen bouwen naar andere groepen (= naar andere gemeenschappen)
o Koffieochtend organiseren met verschillende mama’s van kleuterschollen,
kleuters in wooncentrum gaan spelen
- Linken: via netwerk een brug vormen (=linken maken)
o Via kennisen toch binnen een bedrijf kunnen werken
Belangrijk voor PC: aandacht ontwikkelen of vergroten van sociaal kapitaal van cliënt om
werkloosheid en armoede te bestrijden
Wat is migratie
“ Het permanent verwisselen van vaste verblijfsplaats van individuen en/of groepen binnen
een groter geografisch gebied dan de geboortestreek”
Heeft altijd bestaan : overlevingsstrategie
- Vrijwillig:
o IK besluit om te verhuizen
o Huwelijk, gezin, goesting, behoefte aan verandering
o Er is geen druk
- Semivrijwillig:
o Gebrek aan toekomst perspectief
o Onvrede bestaande situatie
o Je hebt een KEUZE om te vertrekken, JIJ beslist
o Vanwege economische redenen, klimaat,…
- Onvrijwillig
o GEDWONGEN
o Vreest voor je leven of vrijheid
Migrant of vluchteling (filmpje op canvas)
Migrant: verlaat land voor een beter leven, studeren, vrienden, liefde, werk, gebrek aan
eten, milieurampen, oorlog (=vrijwillig)
Vluchteling: iemand die zijn land ontvlucht vanwege vrees voor leven vanwege ras, politieke
overtuiging, huidskleur, geloof (= onvrijwillig)
Migratie naar belgie : geschiedenis
‘ je moet het verleden kennen om het heden te begrijpen’
(jaartallen kennen)
‘gastarbeiders’ (uitleg in boek)
- Voor WOI
- Interbellum (= periode tussen oorlog 1 en 2)
- Na WOII: toename van andere nationaliteiten
- Jaren 60 met blijvende economische groei
o 1964: tewerkstellingsakkoord met Marokko en Turkije
- Oliecrisis in 1973
o Werving van arbeidsmigranten stopgezet door Belgische regering