RECHT VERKENNEN
2. WAT IS RECHT?
WAARAAN DENK JE BIJ ‘RECHT’?
REGELS
Bv.Rechten & Plichten
Je hebt recht op een leefloon (onder bepaalde voorwaarden), en je hebt dan de plicht actief
naar werk te zoeken
Bv.
= wat je moet doen (gebodsregels) bv. Respecteer je ouders
= wat je niet mag doen (verbodsregels) bv. Gij zult niet doden
Regel wordt rechtsregel
- Wanneer opgesteld / bekrachtigd door samenleving/maatschappij, ze zijn
afdwingbaar, l-kan gestrafd worden als je deze niet volgt
- Regel die geen rechtsregel is, wat hoort je te doen
Rechtregels, morele regels, regels opgelegd door geloof
DOEL RECHT = ORDENEN VAN DE SAMENLEVING
(Over)leven en handelen als mensen binnen een samenleving (een groep) veronderstelt
regels:
- over wie wat mag doen, met welke middelen
- (goederen, geld, rechten)
- over gedrag dat aanvaard wordt, en wat niet
OPGELEGD DOOR DE SAMENLEVING
Samenleven leidt tot conflicten
- Conflicten vergen oplossingen, en dus regels
- Opgelegd door samenleving via ‘wetgever’, en dus met akkoord van de
samenleving (van ons), verkozen volksvertegenwoordigers
Samenleving is continu in verandering:
- wetgeving is een dynamisch gegeven, continu verandering door veranderende
ideeën/evoluties in samenleving
- vb: homoseksuelen trouwen, euthanasie, abortus, ethische kwesties, goede
huisvader (begrip uit burgerlijk recht)
- Ook omgekeerd: iets veranderen in de wetgeving met de bedoeling om het
gedrag aan te passen, recht als instrument gebruiken
, - Recht is nooit af!
HOE BESLIST DE SAMENLEVING HIEROVER?
Samenleving beslist over juridische normen, regels
• Rechtstreekse democratie (directe democratie)
- Via het referendum, rechtstreeks stem uitbrengen via volksraadpleging, niet
altijd bindend
- Gebeurd veel minder, enkel op niveau van gemeente of steden
Vb: aanleg ondergrondse parkeerplaats
• Vertegenwoordigende democratie (indirecte democratie)
- Via vertegenwoordigers van het volk
- Wij verkiezen politiekers en zij gaan via parlementswetgeving dit maken
Regel wordt rechtsregel wanneer opgesteld / bekrachtigd door politieke autoriteit
Vb: stadsbestuur, parlement
RECHT IS AFDWINGBAAR
• In tegenstelling tot regels
• Zonder afdwinging geen recht
- Verplichtend karakter
- Gevolgen bij niet-naleving
- Structuren, instellingen & procedures
• Niet alle rechtsregels zijn even afdwingbaar
- Default-regels: bv. contract gaat voor op de ‘aanvullende’ wet, overeenkomst
tussen 2 partijen
- Aanvullend recht: rechtsregels die alleen gelden voor zover dat de partijen dit
niet voorzien hebben in het contract
SOORTEN REGELS
Verschillende categorieën van rechtsregels
- Gedragsregels, door het vastleggen van subjectieve rechten = hun
bevoegdheden om over middelen te beschikken
- Regels en structuren voor toepassing en afdwinging van die gedragsregels
- Instellingen en procedures voor wijziging van het recht en de wet, gezien het
dynamisch karakter van het Recht