Inleiding
Psychologie is een gedragswetenschap & bestudeert het gedrag op niveau van het INDIVIDU
(individuele factoren)
Biologen kijken naar lichaamsprocessen, sociologen naar maatschappelijke invloeden.
Psychologie = “de leer van de geest”
Functieleer = studie van menselijke functies (denken, waarnemen, geheugen, motivatie,
emoties, fantaseren, etc.)
Algemene Psychologie: bestuderen van algemene processen en niet van het afwijkende.
1.1
Definitie van de psychologie: De wetenschappelijke studie van het gedrag en de mentale
activiteiten van een individu.
Psychologie is een menswetenschap, dat is geen exacte wetenschap maar toch een
wetenschap. Exacte wetenschap is 100% zeker, je kan het voorspellen.
Mentale activiteiten zijn een deel v/h gedrag. Dit moest dus niet per se vermeldt worden in
de definitie.
1.2
NIET KENNEN
1.3
(intuïtieve/voorwetenschappelijke) Psychologie: zo oud als de mens zelf
Afvragen hoe we ons moeten gedragen -> uitgroeien van bepaalde inzichten
Oudheid: filosofie hield zich bezig met psychologische kwesties
Middeleeuwen: weinig filosofie (dus weinig psychologische thema’s) omdat God en de Bijbel
het antwoord was op alles !! En als je bovendien alles in vraag stelt, stel je God in vraag en
dat is Godslastering.
16e eeuw, 17e eeuw (verlichting) -> HUMANISME (de mens staat centraal, dit wil niet
zeggen dat God niet meer belangrijk is)
Boekdrukkunst maakte kennis toegankelijker
DE EERSTE VOORLOPER VAN PSYCHOLOGIE WAS FILOSOFIE
Rationalisme: René Descartes (hij stelde het denken/ratio centraal, enige manier
om tot kennis te komen)
Res cogitans (het denkende deel) – res extensa (de materie, het lichamelijke deel)
DIT IS HET CARTESIAANS DUALISME
Enkel materie kon onderzocht worden, de geest niet want die is immaterieel en dus
empirisch ontoegankelijk + het is “vrij” en je kan er geen vaste wetmatigheden in
ontdekken. Bovendien overbodig om geest zintuigelijk te waarnemen, dat is beter via
het denken zelf.
Methodische twijfel : We moeten twijfelen als methode gebruiken. Twijfelen over
alles en helemaal van 0 beginnen zodat we opzoek kunnen gaan naar 1 zekerheid,
, hieruit nieuwe zekerheid opbouwen en zo een nieuw denken creëren, een nieuw en
universeel geldig kennissysteem.
Zijn eerste zekerheid die hij vond was dat hij bestaat, omdat hij namelijk denkt. “Je
pense donc je suis.”(“cogito ergo sum”) Zelfs al was hij niet aan het denken, dan
vergist hij zich dus en iets wat niet bestaat kan zich niet vergissen, dus bestaat hij
wel. Zijn volgende zekerheid was ik besta dus ben ik mens. Ik ben misschien een wolk
die denkt maar ik noem mezelf in men nieuwe filosofie mens. Het verschil tussen een
mens en een dier is dat een dier maar uit 1 iets bestaat namelijk lichaam. Een mens is
2 dingen, lichaam en geest. God heeft ons gemaakt naar zijn zelfbeeld maar dat kan
dus niet dat een dier gemaakt is naar hoe hij er uitziet dus wij moeten iets hebben
dat zij niet hebben namelijk “het denken”. (Nu weten we wel dat ze wel kunnen
denken)
Empirisme: John Locke, Francis Bacon, John Stuart Mill
(Empirie betekent ondervinding) Zintuigelijke waarneming is hier van belang.
Bewustzijn stond hier centraal, die is wel toegankelijk door observatie in
tegenstelling tot de geest.
Kennis is macht
Denken vertroebelt de waarneming. Je moet de dingen waarnemen,
experimenteren en niet zoals Descartes je luiken en ogen sluiten.
Tabula Rasa [uitspraak van John Locke: De mens wordt geboren als een Tabula Rasa
(= een blanco blad)] Dit betekent dat de mens die geboren wordt nog niets weet en
blanco geboren wordt. Enkel door ervaring, opvoeding, leerproces wordt hij wie hij
is. Voor hen speelden alleen ervaring een rol, overerving en genetica dus niet.
Het enige waar je zeker van kan zijn is wat je kan waarnemen. Ze observeren gewoon
en noteren dit maar ze denken er niet over na waarom bijvoorbeeld iets gebeurd.
Mill zei dat je alles experimenteel moest kunnen toetsen.
EEN ANDERE VOOLOPER VAN PSYCHOLOGIE WAS DE NATUURWETENSCHAPPEN
Nieuwe ontdekkingen -> nieuwe vragen
1. Hoe komt kennis tot stand en is die betrouwbaar?
2. vragen die men vroeger nooit aan dacht en buiten hun wereld liggen.
Psychofysica: (= fysica/natuurkunde van de geest. Het menselijk gedrag in
formules/wetten plaatsten zodat het een exacte wetenschap zou worden, wat niet
gelukt is btw) o.a. Wet van Weber (zie verder, Hfdst 3)
1879 Ontstaan Psychologie (enigste exacte jaartal dat je moet kennen!)
Wilhelm Wundt (vader v/d psychologie)
Datum van eerste laboratorium voor wetenschappelijke psychologie (in Leipzig)
-> experimentele methode (via gecontroleerde omstandigheden dingen onderzoeken)
