Bijzondere thema’s en projecten: samenvatting
Gastles 1: outreachend werken.
Outreachend werken (= koepelterm):
Waarom outreach?
Moeten op straat/ buiten komen.
Niet bereikte groepen gaan bereiken.
De relatie werkt!
Kans op positief traject hangt af of het klikt met cliënt of niet.
Outreachend werken biedt meer kans om relatie te versterken omdat je mee
in hun leefomgeving staat. Bv: Bij hen thuis, cliënt ontvangt en bepaalt dus zo
regels.
Je doet moeite om cliënt te leren kennen, niet enkel alleen met problemen
bezig zijn. Bv: Mee boodschappen gaan doen.
Probleembesef?
Outreachend werken = inspelen op het onverwachte.
Je hebt geen controle over hoe het gesprek gaat verlopen. Bv: Diepgaand
gesprek en ineens komt buurvrouw binnen en zet zich erbij. ⇒ Speel hier op
in.
Snel omgaan met acute situaties.
Vinger aan de pols.
Krijt beter beeld over mensen en hun leefomgeving (wijken, sociale
omgeving,...).
Info, preventie, hulp en toeleiding werkt beter te plaatse.
Bv: Treinroute meedoen ipv enkel uitleggen.
Verbindend werken met buurt.
(Omdat we moeten).
(Hebben geen meldingsplicht → Beroepsgeheim + vertrouwensrelatie is noodzakelijk
op beroep uit te voeren).
Definitie outreachend werken: “Outreachend werken is een werkwijze, die uitgaat van een
actieve benaderingen gericht is op het bevorderen van welzijn. De werker vertrekt vanuit
de participatieve basishouding en richt zich op kwetsbare doelgroepen die niet of
ontoereikend bereikt worden door het huidige dienst-, hulp-en zorgverleningsaanbod. Dit
door zich te begeven in hun leefwereld met erkenning van de daar geldende waarden en
normen. Met outreachend werken streeft men naar een wederzijdse afstemming tussen de
doelgroep, hun netwerk, het maatschappelijk aanbod en de ruimere samenleving.” (Dewaele,
De Maeyer & Beelen, 2012).
Actieve benadering:
3 vormen:
Openbare ruimte.
Huisbezoek.
Cliënt bevindt zich in andere voorziening. Bv: Gevangenis.
Actief contact leggen met mensen (als individu of als groep).
Geen afwachtende houding.
Zelf stap zetten naar doelgroep ⇒ Wij gaan naar cliënt. .
Los van het feit of deze al dan niet een ‘hulpvraag’ stelt.
,Bevorderen van welzijn:
Iedereen heeft recht op welzijn.
Sociale grondrechten helpen realiseren.
Bevorderen van de kwaliteit van leven van mensen.
Vanuit een emancipatorisch proces, waarbij het inzetten op sterktes van een
persoon en diens omgeving centraal staat.
Participatieve basishouding:
Centraal: Basishouding van werker, zowel voor wat het werken met doelgroep betreft
als voor werken met andere organisaties en partners.
Houding gekenmerkt door: Echtheid, betrokkenheid, gelijkwaardigheid, openheid,
onvoorwaardelijkheid, positieve ingesteldheid, professionele nabijheid,
betrouwbaarheid en respect.
Kwetsbare doelgroepen:
Outreachend werken richt zich op mensen die maatschappelijk kwetsbaar zijn en
vaak verbinding missen met ruimere maatschappij en niet zelden sociaal uitgesloten
worden, wat leidt tot isolement en meervoudige, complexe behoeften op
verschillende levensgebieden. Bv: Armoede, verstandelijke beperking,...
Alles is afgestemd o.b.v de middenklasse. ⇒ Gedraag je je anders dan wordt je
uitgesloten = maatschappelijke kwetsbaarheid.
Niet of ontoereikend bereikt:
Doelgroepen die niet bereikt worden:
Mensen die geen contact hebben met het bestaande dienst-, hulp-en
zorgverleningsaanbod.
Het outreachend werken is vooral een manier om in contact te komen met de
doelgroep en nadien na te gaan wat gedaan kan worden, welke ondersteuning
eventueel gewenst is.
Doelgroepen die ontoereikend bereikt worden:
Wel verschillende contacten (geweest) met bestaande organisaties.
Maar waarbij er sprake is van gefragmenteerde of eenzijdig stopgezette
ondersteuning, een tekort aan expertise of een ontoereikend aanbod.
Outreachend werken kan ervoor zorgen dat de huidige dienst-, hulp-en zorgverlening
gestroomlijnd wordt (door middel van netwerken en coördinatie) om de ondersteuning
te optimaliseren en af te stemmen.
In hun leefwereld:
Werker verlaat vertrouwde omgeving van eigen organisatie en gaat naar hen.
Creatie van ruimte om elkaar beter leren kennen, betere kennis van leefwereld,
grenzen van hulpverlening te doorbreken en opbouwen van diepere
vertrouwensband.
,Erkenning van de daar geldende waarden en normen:
Respect en openheid voor de daar geldende normen en waarden.
Impliceert vaak flexibiliteit en creativiteit van de werker om zich hieraan aan te
passen.
In bepaalde gevallen kunnen de gehanteerde waarden en normen botsen met de
eigen waarden en normen en dient de outreach werker duidelijk een onderscheid te
maken tussen het respecteren en goedkeuren van bepaalde waarden en normen.
Bv: Woonkamer van iemand anders binnenstappen kan botsen met eigen waarden
en normen MAAR we gaan deze wel erkennen en niet veroordelen. ⇒ Erkennen van
situatie om deze beter te leren kennen zodat je hier later, na goede vertrouwensband,
over discussiëren (kern outreachend werken).
Erkennen is niet goedkeuren.
Wederzijdse afstemming:
Outreachend werken heeft als kenmerk dat men streeft naar (het herstellen van)
verbinding tussen doelgroep, professionele netwerk, natuurlijke netwerk en ruimere
omgeving.
Waardoor mensen weer het gevoel hebben ergens bij te horen.
Werker fungeert als verbindingsschakel tussen leefwereld van doelgroep,
organisaties en ruimere maatschappij.
Als outreach werker zal men dus zowel contact tussen doelgroep en bestaande
organisaties herstellen of bevorderen, maar ook vaak tussen organisaties onderling
om te streven naar overeenkomstige belangen gebaseerd op noden van doelgroep.
OOK samenleving veranderen richting mensen waarmee we werken.
Bv: Jeugdwerker die op straat met jongeren werkt. Je probeert jongeren de weg te
wijzen naar jeugdhuis. Tegelijkertijd ga je jeugdwerk proberen open te stellen voor
deze jongeren.
Vormen van outreach:
Vindplaatsgericht jeugdwerk.
Mobiele teams van de Geestelijke gezondheidszorg:
A- Team: Bieden psychische hulp aan huis (kortdurend).
B-Team: Crisisteams die langdurige zorg bieden.
Buurtwerkers.
Buurtstewards (werken met Roma).
Werken obv doorverwijzing.
Op straat, thuis, in kraakpanden,...
OCMW outreachers naar dak-en thuislozen.
Teams van Kind en Gezin die huisbezoeken doen.
Kort: Die 1 of aantal keer op bezoek komen.
Lang: Langdurige zorg aan huis.
Preventieve woonzorg.
Straathoekwerk.
…
, Straathoekwerk (= vorm van outreach werken):
Definitie en doelstellingen straathoekwerk:
Straathoekwerk is een actieve, positieve, relationele, onvoorwaardelijke en
politiserende (ook met beleid bezig) werkvorm van aanwezig zijn, gericht op realisatie
van kwaliteitsvol leven van gasten en groepen in meest kwetsbare posities.
Doelgroep van straathoekwerk zijn degene die zich in meest kwetsbare positie
bevinden of er dreigen in terecht te komen.
Kenmerkend is dat deze door omgeving en maatschappelijke voorzieningen niet
(goed) bereikt worden.
Straathoekwerkers gaan niet op zoek naar problemen, maar naar mensen. Niet enkel
problemen kan je bij hen kwijt, maar ook positieve verhalen.
Doelstellingen:
1. Aanwezig zijn in leefwereld en contact krijgen met gasten.
2. Relatie aangaan met gasten.
3. Zicht krijgen op gasten en leefwereld.
4. Realiseren van kwaliteitsvol leven door:
Ondersteunend te werken met gasten.
Communicatie met samenleving te verbeteren
Politiserend te werken.
Outreach versus straathoekwerk:
Outreach is een methode:
Kan ingezet worden binnen verschillende werkingen.
Doelstellingen kunnen verschillen.
Outreach past zich aan aan de organisatie.
Straathoekwerk is een methodiek of een werkvorm:
Heeft eigen doelstellingen.
Heeft een deontologie.
Straathoekwerk is overal hetzelfde los van de organisatie.
Harm reduction:
Definitie:
“Harm reduction is de filosofische en praktische ontwikkeling van strategieën die
erop gericht zijn om de gevolgen van situationeel druggebruik zo veilig mogelijk te
maken (Bv: Iemand die heroïne spuit, propere spuiten aanbieden). Zowel voor de
gebruiker als voor de omgeving”.
⇒ Belgische overheid weigert hierin geld te steken omdat het drugsgebruik aanspoort
en goedgekeurd volgens hen. Het staat afkicken in de weg.
MAAR Bv: autogordel zorgt er niet voor dat u veilig rijdt, dat u niet drinkt tijdens het
rijden,... autogordel is schadebeperkend en is dus harm reduction. ⇒ Belgische
overheid investeert hier wel in.
Bv: Zonnebril beschermt tegen zon, maar vermijdt in de zon lopen niet.
Je behoudt relatie, beperkt schade en denkt na over lange termijn.
Zorgwekkende aanbodvermijder is GEEN zorgwekkende zorgvermijder:
Iemand vermijd aanbod omdat hij dit geen goed aanbod vind, vermijdt dus geen
zorg.
Ze vinden dat hulpverlening niet veel te bieden hebben voor hen.
Schuld niet leggen bij cliënt, maar bij hulpverlening.