Ergotherapie verstandelijke beperking – volwassenen en ouderen
Theorielessen:
- Gezamenlijke start via teams
- Thema inleiden (via teams wordt niet opgenomen)
- Theorie in korte panoptolessen per thema
- Beantwoorden van vragen en bespreking van oefeningen via teams
Handboek (de basis):
- 1. Hulpverlening aan mensen VB
- 3. Ondersteunen van de cliënt
- 5. Volwassenen met een VB
- 7. Ouderen met een VB
De lessen: verdiepend
Achtergrondinfo/lezen bij het boek = gewoon eens lezen, maar worden gaan vragen over gesteld,
niet te studeren
Hoofdstuk 1: Hulpverlening aan mensen met Verstandelijke Beperking (MVB= mensen met VB)
Doel van het hoofdstuk:
- Zicht geven op hoe de maatschappij kijkt naar mensen met een VB
- Wat is de invloed van de ondersteuning hierop en de zorg die aan hen geboden wordt
Het is belangrijk om te weten hoe het in tijd geëvolueerd is, om de huidige ondersteuning goed te
kunnen kaderen.
1.1 inleiding
1.2 Hulpverlening
De invulling van de ondersteuning/hulpverlening aan MVB is afhankelijk van de ondersteuningsvraag.
De invulling van de ondersteuningsvraag is van een aantal zaken afhankelijk:
- Ernst
- Leeftijdsfase
- Wensen naar kansrijke leven
- mogelijkheden
1.2.1 Een normaal leven
Het mensbeeld van de begeleider is essentieel in de ondersteuning die geboden wordt.
1.2.2 Visie ontwikkeling, van afwijkend naar gewoon
De kijk die men heeft op de ondersteuning van MVB dat deze kijk geëvolueerd is doorheen de
geschiedenis. Deze kijk is ten goede verandert. Hoe moeilijker de maatschappij het heeft, hoe meer
dat men mensen die niet kunnen bijdragen aan de maatschappij zal uitsluiten. Dit is bij MVB niet
anders geweest.
Er is heel wat verandert sinds de na oorlogse situatie met de Universele verklaring van de rechten
van de mensen en vanaf 2007 ook het verdrag inzak personen met een handicap. (achtergrondinfo
zie boek, moet je niet kennen voor examen)
1
,1.3 Ontwikkelingen in hulpverlening
Paradigmaverschuivingen!!! (zie handboek 1.3.2)
We zijn geevolueerd van het medisch model = defectparadigma naar het ontwikkelingsmodel
= normalisatieparadigma naar het burgerschapsmodel = ondersteuningsparadigma
Medisch model/defectparadigma
- Een na oorlogs model, is gebleven tot 1970
- Zorgen voor, behandelen
- MVB als iemand met een defect, beperking
- Het is belangrijk om die stoornis te gaan behandelen, en de mensen te gaan verzorgen
- MVB uit de maatschappij nemen = segregatie, en men gaat deze samenbrengen in aparte
scholen of aparte voorzieningen.
- Ouders van oudere mensen met beperking (hebben dit nog meegemaakt)
Ontwikkelingsmodel/normalisatieparadigma
- 1970 – 1990
- Richtte zich op mensen met een licht verstandelijke beperking
- Verschil: men spreekt over mensen met mogelijkheden, mensen die het recht hebben om
deel te nemen aan de maatschappij
- Leerling trainen
- Dit mensbeeld betekend dat de maatschappij voor zijn verantwoordelijkheid wordt versteld
en dat er een attitude verandering wordt verwacht
- Mensen moeten de mogelijkheid krijgen om deel te nemen aan de maatschappij
- Opkomst van speciale voorzieningen (bv. begeleid wonen)
- MVB kunnen op een normalere manier leven en werken (normalisatie)
- Knelpunt: men zag fysieke integratie in de maatschappij, mensen gingen in speciale
voorzieningen werken en wonen, maar men zag geen sociale integratie (er was geen echte
deelname aan de maatschappij)
- De omgeving/werk/buurt: weet niet hoe om te gaan met de persoon met de verstandelijke
beperking.
- Er was nog geen sprake van een attitude verandering
Burgerschapsmodel/ondersteuningsparadigma (zie handboek 1.5.1)
- 1990
- We bevinden ons nog steeds in dit model
- Kenmerken:
Volwaardig burgerschap: iemand met een VB is een volwaardige burger, iemand met
rechten en plichten
Keuze en controle: iemand heeft zeggenschap over zijn eigen leven, hen controle en
keuze geven over hun eigen leven
Ondersteuning: ondersteuning vorm geven zodat die keuze en controle heeft, kan
bestaan uit professionele ondersteuning of ondersteuning uit sociaal netwerk
Kwaliteit van bestaan: iemand moet een zo goed mogelijke kwaliteit van bestaan
hebben, wat is voor iemand daarbij belangrijk.
2
,1.4 De rol van de samenleving (achtergrondinformatie)
- 1.4.1 tem 1.4.3 lezen
- 1.4.4 vermaatschappelijking
- 1.5.2 vraag gestuurde zorg
- 1.5.3 geprogrammeerd aanbod
- 1.5.4 individubepaald aanbod
1.6 Waar staan we nu: beleidskader
- Nederlands beleidskader moet NIET gekend worden
- de ondersteuning aan MVB wordt regionaal geregeld, het is voor ons Vlaamse materie.
Minister Wouter Beke/VAPH kijkt hiervoor. Hiervoor was het minister Van Deurzen: hij heeft
gewerkt aan het perspectief 2020.
- -VAPH: staat in voor financiering, staat in voor persoonsvolgend budget voor MVB
- heel veel evolutie
Ondersteuning naar volwassenen VB
- Persoonsvolgende financiering
Vraag gestuurde werking: de cliënt gaat kiezen welke voorziening hij/zij wil, er is een
vraag gestuurd aanbod
Persoonsvolgend budget: de cliënt koopt zorg in, de cliënt krijgt een fysiek zakje met geld
en kan zijn zorg inkopen. Het budget gaat mee met de cliënt.
Opdracht
Van welk paradigma is Living The Smart Life een uitwerking?
Burgerschapsmodel/ondersteuningsparadigma
Waarom? Geef voorbeelden?
Hij gaat zelf naar de bank, naar de winkel, op de bus
Er komt bezoek langs, zorgt voor sociaal contact
Hij krijgt een digitale ondersteuning
Volwaardige burgerschap: zorgt dat zijn hond uitgelaten wordt, doet werkjes
KENMERKEN:
Volwaardig burgerschap: gaat gaan werken, heeft een hond, woont alleen, er komt
bezoek
Keuze en controle: beslist zelf dingen, beslist dat hij een vriendin uitnodigt om te komen
eten, heeft beslist dat hij een hond wilt…
Ondersteuning: op vlak van technologie, ondersteuning van de zus, ondersteuning van
zijn sociaal netwerk…
Kwaliteit van bestaan:
3
, Hoofdstuk 3: Ondersteunen van de cliënt – luik communicatie
3.1 Inleiding
- de term ondersteunen
- de term is essentieel in kader van vraag gestuurd werken
3.2 Ondersteuning
3.2.1 wat is ondersteunen?
Zorgen – begeleiden - ondersteunen
Zorgen voor MVB
Begeleiden van MVB: de nadruk op verzorgen, zorgen voor
Ondersteunen van MVB:
- Cliëntgericht, wat is voor de cliënt belangrijk in zijn leven
- Wij is als ondersteuner gaan goed luisteren naar de cliënt
- Wat moeten wij als ondersteuner doen zodat de cliënt kan doen wat hij belangrijk vindt
in zijn leven.
Begeleiden vanuit zorg VS begeleiden vanuit ondersteunen
Begeleiden vanuit zorg:
- Denken aan hoe een organisatie was georganiseerd voor perspectief 2020: de
zorg/begeleiding werd bekeken vanuit de organisatie
- Aanbod organisatie
Begeleiden van ondersteuning:
- Denken vanuit de cliënt
- De doelen van de cliënt staan centraal
- Wat kunnen wij als ondersteuner doen om het doel te helpen bereiken
- Werkend vanuit de samenleving, niet vanuit de instelling
- Het sociaal netwerk neemt een deel van de ondersteuning op
3.2.1 Wat is ondersteunen?
Kenmerken:
- Ondersteunen is gericht op de relatie tussen de persoon en de samenleving
- Doel: kwaliteit van leven/kwaliteit van bestaan bevorderen
- Ondersteuning wordt betrokken uit verscheidene hulpbronnen: verschillende bronnen van
ondersteuning (familie en vrienden, informele ondersteuning, algemene diensten,
ondersteuners in een voorziening)
3.2.2 Ondersteunen op levensdomein
- ondersteunen cliëntgericht voor iedereen anders
- kan op verschillende levensdomeinen of op verschillende aspecten van de levensdomeinen
- de intensiteit van de ondersteuning zal bij iedere cliënt anders zijn. Je kunt er een hiërarchie
in zien:
voorwaarden scheppen om zelfstandig act uitvoeren
4