H9 erfelijkheid
9.1 jouw waarneembare eigenschappen
Haploide zaadcel (n) + haploide eicel (n) = diploide zygote (2n)
Chromosomen bestaan uit DNA opgerold rond steuneiwitten (binas 70a). Het DNA bevat erfelijke
informatie over je eigenschappen. De chromosomen van je vader en moeder vormen paren in de
bevruchte eicel. Zo’n paar noem je homologe chromosomen. Centromeer is het gedeelte waar twee
chromatiden aan elkaar vast zitten. De chromosomen 1 t/m 22 heten de autosomen. Het 23e paar
heten de geslachtschromosomen. Mannen hebben twee keer X en vrouwen hebben XY. Een extra
chromosoom heet trisomie en een minder heet monosomie.
Als je geboren wordt heb je bepaalde eigenschappen, aangeboren eigenschappen. Sommige
ontstaan al door invloeden in de baarmoeder. Een gen is een stukje DNA met informatie voor een
bepaalde eigenschap. Dergelijke genvarianten, met verschillende informatie heten allelen. Alle
allelen vormen je genotype: jouw DNA-software om je eigenschappen te vormen. Ruim 90% van je
dna bevat geen genen.
Het fenotype zijn je eigenschappen die je kan zien vanaf de buitenkant. Het milieu heeft ook invloed
op je. Emergente eigenschappen zijn eigenschappen die niet valt af te leiden uit het dna of uit het
fenotype. Het zit hem in de combi en de samenwerking van factoren. Dus genotype, milieu en jezelf
spelen een factor.
Via celdifferentiatie specialiseren cellen in een bepaalde taak. Het is een proces, waarbij cellen
steeds meer gaan verschillen in vorm en functie. Genen kunnen worden aan en uitgezet. Als genen
worden aangezet, komen erfelijke eigenschappen tot uiting. Je spreekt dan van genexpressie.
Speciale regulatorgenen in het DNA regelen de genexpressie door de structuurgenen, aan of juist uit
te schakelen.
9.2 stamboomonderzoek
Een stamboom geeft een overzicht van de overerving van een eigenschap in een bepaalde familie.
Vrouw is rondje, man is vierkantje.
Liggen allelen op de autosomen, dan is er sprake van autosomale overerving. Ligt het op een x-
chromosoom, dan is er sprake van x-chromosomale overerving. Mannen kunnen voor x-
chromosomale allelen niet heterozygoot zijn. Zonen (XY) krijgen het x-chromsoom altijd van hun
moeder. Dochters (XX) krijgen van beide ouders een X-chromosoom. BIJ X-CHROMOSOMALE
OVERERVING GELDT:
- Alle zonen van een moeder die homozygoot recessief is, krijgen het fenotype dat hoort bij
het recessieve allel.
- De dochters van een vader met een dominant allel, krijgen het fenotype dat hoort bij het
dominante allel.
Is dat in een stamboom allebei niet het geval? Dan ligt het op een autosoom.
9.3 overerving in de familie
Een kans varieert altijd tussen 0 en 1. Voor het bepalen van de genotypen van nakomelingen gebruik
je kansberekening. TIP: maak een combinatietabel. (de geslachtscellen van beide ouderplanten
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur elvan1. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €4,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.