Resume
Samenvatting Een kennismaking met de oude wereld, ISBN: 9789046905876 Oude Geschiedenis (Y)
- Cours
- Établissement
- Book
Puntsgewijze volledige samenvatting van het boek.
[Montrer plus]
Livre connecté
Titre de l’ouvrage:
Auteur(s):
- Édition:
- ISBN:
- Édition:
Plus de résumés pour
-
Samenvatting Een kennismaking met de oude wereld - Klassieke oudheid (B-ODISEE-JPO0SY)
-
Boeksamenvatting 'Een kennismaking met de Oude Wereld' h12 t/m 16 (minus hoofdstuk 13)
-
Een kennismaking met de Oude Wereld boeksamenvatting (h1 t/m 11)
Vendeur
S'abonner
AstridP
Avis reçus
Aperçu du contenu
Samenvatting van het boekEen kennismaking met de
oude wereld
L. de Blois & R.J. van der Spek
Zevende herziene druk, 2020
,Inhoud
Inleiding ............................................................................................................................................. 3
Deel I Het oude Nabije Oosten .............................................................................................................. 4
1 Het ontstaan van de beschavingen in Egypte en Mesopotamië .................................................... 5
2 Het derde millennium v.Chr.: de vroege bronstijd ......................................................................... 8
3 Het tweede millennium v.Chr....................................................................................................... 12
4 Het eerste millennium .................................................................................................................. 17
5 Godsdienst .................................................................................................................................... 23
6 Economie en maatschappij .......................................................................................................... 27
7 Rijksbestuur .................................................................................................................................. 30
Deel II De Griekse wereld .................................................................................................................... 32
8 De vroege ijzertijd: de ‘donkere eeuwen’ ca. 1200-750 v.Chr. .................................................... 33
9 De archaïsche periode ca. 750-500 v.Chr. .................................................................................... 35
10 De klassieke periode ca. 500-330 v.Chr...................................................................................... 46
11 De hellenistische tijd ca. 330-30 v.Chr. ...................................................................................... 58
Deel III Rome ....................................................................................................................................... 67
12 De vroege Romeinse geschiedenis 753-265 v.Chr. .................................................................... 68
13 Verdere expansie en nieuwe sociale spanningen 264-121 v.Chr. .............................................. 78
14 De eeuw van de Romeinse burgeroorlogen 133-30 v.Chr. ........................................................ 84
15 De vroege keizertijd 27 v.Chr-193 n.Chr. ................................................................................... 91
16 De crisis van de derde eeuw n.Chr. en de late oudheid ........................................................... 101
2
L. de Blois & B. van der Spek, Een kennismaking met de oude wereld - samenvatting
,Inleiding
Continue overlevering Onze kennis van de oudheid berust hier voor een deel op.
Arabieren Hebben gezorgd voor veel antiek filosofisch en wetenschappelijk erfgoed. Zij hebben
uiteraard eigen interpretaties toegevoegd.
Opgravingen Vooral voor de geschiedenis van het Nabije Oosten zijn we aangewezen op vondsten.
Tijdsindeling Een indeling in perioden op basis van houdbaar materiaal waarvan in de loop der
tijden voorwerpen vervaardigd zijn. Deze indeling geeft op verschillende plaatsen verschillende
tijdperken aan. De geschiedenis begon niet overal gelijk. In de oudheid zelf was de informatie zeer
ongelijk over standen en groepen verdeeld.
Indeling op taal De termen Semitisch en Indo-Europees worden gebruikt om volken in te delen op
basis van hun taalfamilie en hebben niets te maken met ras of natie.
Taalfamilies
Semitische talen
Akkadisch (Oudakkadisch, Babylonisch, Assyrisch)
Amoritisch
Aramees en Chaldees
Kanaänistisch, Fenicisch (= Phoenicisch) en Hebreeuws
Arabisch
Ethiopisch (Ge’ez)
Egyptisch en Koptisch hebben verwantschap met Semitische en Koesjitische (= Noord-Afrikaanse) talen
Indo-Europese talen
Sanskriet
Hethitisch
Arische of Iraanse talen: Medisch, Perzisch, Parthisch, Koerdisch
Grieks
Latijn en de ervan afgeleide talen: Italiaans, Spaans, Frans en Roemeens
Slavische talen: Russisch, Pools, Tsjechisch, Slowaaks, Sloveens, Servisch, Kroatisch en Bulgaars
Keltische talen: de talen van Galliërs, Galaten in Klein-Azië en Keltiberiërs in Spanje (tegenwoordig:
Bretons, Welsh en Gaelic in Ierland en Schotland)
Germaanse talen: de talen van Friezen, Franken, Saksen, Angelen, Goten en andere Germanen
(tegenwoordig: Duits, Nederlands, Fries, Scandinavische talen en Engels)
Armeens
Talen van onbekende taalfamilies
Sumerisch
Hurritisch (ofwel Choerritisch) en Urartees (van Urartu, een rijk ten noorden van Assyrië)
Kassitisch
Elamitisch
Relatieve chronologie Kan redelijk gemakkelijk over bepaalde perioden in de geschiedenis
vastgesteld worden dankzij gegevens over de antieke vormen van tijdrekening.
Absolute datering Het vaststellen van een aan onze tijdrekening gerelateerd jaartal is veel
moeilijker en soms onmogelijk. Soms zijn de gegevens schaars en is bijvoorbeeld onduidelijk welke
zonsverduistering in een bepaalde tekst bedoeld is.
3
L. de Blois & B. van der Spek, Een kennismaking met de oude wereld - samenvatting
, Deel I Het oude Nabije Oosten
Romeinse Griekse Egypte Levant en Noord- Zuid-
wereld wereld Klein Azië Mesopotamië Mesopotamië
Vroeg Vroege Vroege
3000-2500
vroege bronstijd
Minoïsche en dynastieën dynastieën,
Vroeg Sumerische
Helladische stadstaten
cultuur
Oude rijk Rijk Akkad
2500-2000
Rijk Ur III
(begin brons- Middenrijk Oud- Oud- Oud-
2000-1500
middenbronstijd
tijd in Italië) Hethitische Assyrische Babylonische
rijk periode periode
Myceense Nieuwe rijk Nieuw- Midden- Midden-
1500-1000
late bronstijd
bloeiperiode Hethitische Assyrische Babylonische
rijk periode periode
Periode van de zeevolken Arameeën en Chaldeeën
Donkere Donkere Donkere Donkere eeuwen
1000-500
vroege ijzertijd
eeuwen eeuwen eeuwen,
opkomst
Israël en Juda
Romeinse Archaïsche Late periode
Koningstijd periode
Republiek Klassieke Perzische Perzische rijk (kern: Iran)
500-0
periode overheersing
Alexander de Grote
Hellenistische periode
Parthische rijk (kern: Iran)
Romeinse Keizerrijk
0-500
Vroege keizertijd: het Principaat
Romeinse Keizerrijk Sassanidische rijk (kern: Iran)
Crisis derde eeuw en Late keizertijd
West- Oost-Romeinse of Byzantijnse rijk
Romeinse rijk
4
L. de Blois & B. van der Spek, Een kennismaking met de oude wereld - samenvatting
,1 Het ontstaan van de beschavingen in Egypte en Mesopotamië
Griekse Egypte Levant en Noord- Zuid-
wereld Klein Azië Mesopotamië Mesopotamië
Vroeg Vroege Vroege
3000-2500
vroege bronstijd
Minoïsche en dynastieën dynastieën,
Vroeg Sumerische
Helladische stadstaten
cultuur
Oude rijk Rijk Akkad
2500-2000
Rijk Ur III
Middenrijk Oud- Oud- Oud-
2000-1500
middenbronstijd
Hethitische Assyrische Babylonische
rijk periode periode
Myceense Nieuwe rijk Nieuw- Midden- Midden-
1500-1000
late bronstijd
bloeiperiode Hethitische Assyrische Babylonische
rijk periode periode
Periode van de zeevolken Arameeën en Chaldeeën
Donkere Donkere Donkere Donkere eeuwen
1000-500
vroege ijzertijd
eeuwen eeuwen eeuwen,
opkomst Israël
en Juda
Archaïsche Late periode
periode
Klassieke Perzische Perzische rijk (kern: Iran)
500-250
periode overheersing
Alexander de Grote
5
L. de Blois & B. van der Spek, Een kennismaking met de oude wereld - samenvatting
,1. Griekse wereld 5
2. Boven-Egypte 1
6
3. Beneden-Egypte 4
4. Levant 7
3
5. Klein-Azië 2
6. Noord-Mesopotamië
7. Zuid-Mesopotamië
Mesopotamië ‘(Gebied) tussen de rivieren’, land tussen de Eufraat en de Tigris, ongeveer het
huidige Irak.
Klein-Azië Gebied tussen Zwarte Zee, Egeïsche Zee en Middellandse Zee, ongeveer het huidige
Turkije.
Levant Westelijk Azië, ongeveer het huidige Syrië, Libanon, Israël en Jordanië.
Steentijd Oudste periode in de menselijke beschaving, toen mensen stenen werktuigen gebruikten
(2,5 miljoen tot 3.000 v.Chr.). Verdeeld in oude, midden- en nieuwe steentijd.
Paleolithicum Oude steentijd – 2,5 miljoen tot 10.500 v.Chr.
Mesolithicum Midden steentijd – 10.500 tot 5300 v.Chr.
Neolithicum Nieuwe steentijd – 5300 tot 3200 v.Chr., boek geeft: ca. 10.000-3200 v.Chr.
Neolithische revolutie Uitvinding van de landbouw, begint ca. 10.000 v.Chr. in de vruchtbare halve
maan (mesolithicum wordt wel overgeslagen, dan begint neolithicum bij 10.000 v.Chr., boek laat
mesolithicum eindigen bij 10.000 v.Chr., maar het begin is mij onduidelijk)
Regenlandbouw Landbouw die afhankelijk is van regenval (min. 250 mm p.j.). Iran, Noord-Irak,
Noord-Syrië en het kustgebied van de Middellandse Zee. Kwetsbaar bij regenval tussen 250-400
mm p.j..
Irrigatielandbouw Landbouw die afhankelijk is van irrigatie door overstromingen van rivieren en/of
het aanleggen van kanalen en dijken. Productiever dan regenlandbouw.
Natuurlijke irrigatie Egypte, overstroming voor zaaitijd, tussen midden juli en midden november.
Kunstmatige irrigatie Zuidelijk Mesopotamië, overstroming onregelmatig en rond oogsttijd, tussen
maart tot mei, gebruik zaaiploeg.
Brons Legering van koper en tin, uitgevonden ca 3.000 v.Chr.
6
L. de Blois & B. van der Spek, Een kennismaking met de oude wereld - samenvatting
,Tempeleconomie Tempel was het centrum van de Mesopotamische stad, woonplaats van de
staatsgodheid, tempels waren grootgrondbezitters die een administratie nodig hadden.
Schrift Eerste spijkerschrift uitgevonden ca 3400 – 3200 v.Chr. in Mesopotamië, vlak hierna
ontstond in Egypte het hiërogliefenschrift. Beiden deels pictografisch en deels ideografisch, zeer
moeilijk te beheersen.
Pictografisch schrift Elk woord een afbeelding.
Ideografisch schrift Elk woord een symbool.
Belangrijke tegenstelling De sedentaire levenswijze (landbouwers en specialisten) tegenover de
nomadische (veetelers), haat-liefde verhouding: sedentairen bang voor plunderingen door
nomaden, maar hebben elkaars producten nodig. Thema in Kaïn (landbouwer) en Abel (herder).
Transhumance Veetelers die semi-nomadisch rondtrokken in een beperkt gebied met zomer- en
winterweides, vaak in de buurt van nederzettingen i.v.m. afzetmarkt.
Egypte Mesopotamië
weinig regen, afhankelijk van rivierwater weinig regen, afhankelijk van rivierwater
gebrek aan grondstoffen zoals metalen en hout gebrek aan grondstoffen zoals metalen en hout
Nijl stroom over voor de zaaitijd Eufraat en Tigris stromen over voor de oogst
zaaien in vruchtbare slib van de Nijl water door de voren laten lopen
waterkwaliteit Nijl is zeer goed Eufraat en Tigris voeren schadelijke zouten
mee met verzilting tot gevolg
eerst gerst, maar vanaf het Nieuwe Rijk (1500 steeds meer gerst (kan beter tegen zout) en
v.Chr.) voornamelijk emmertarwe, na steeds minder tarwe
Alexander de Grote (330) tarwe.
abrupte overgang tussen cultuurland en vloeiende overgang tussen cultuurland en
woestijn, daardoor vrij geïsoleerd woestijn, open en toegankelijk van buitenaf
pas in midden tweede millennium v.Chr. vanaf het begin voortdurend invallen van
invasies van buitenlanders en dan vooral in de buitenaf
delta
stabiel en statisch geschiedverloop zonder veel veel machtsovernames en doordoor
inmenging van buiten voortdurend opkomsten van nieuwe rijken
culturele continuïteit culturele continuïteit (overheersers pasten zich
in grote mate aan aan de culturele traditie)
7
L. de Blois & B. van der Spek, Een kennismaking met de oude wereld - samenvatting
,2 Het derde millennium v.Chr.: de vroege bronstijd
Griekse Egypte Levant en Noord- Zuid-
wereld Klein Azië Mesopotamië Mesopotamië
Vroeg Vroege Vroege
3000-2500
vroege bronstijd
Minoïsche en dynastieën dynastieën,
Vroeg Sumerische
Helladische stadstaten
cultuur
Oude rijk Rijk Akkad
2500-2000
Rijk Ur III
Middenrijk Oud- Oud- Oud-
2000-1500
middenbronstijd
Hethitische Assyrische Babylonische
rijk periode periode
Myceense Nieuwe rijk Nieuw- Midden- Midden-
1500-1000
late bronstijd
bloeiperiode Hethitische Assyrische Babylonische
rijk periode periode
Periode van de zeevolken Arameeën en Chaldeeën
Donkere Donkere Donkere Donkere eeuwen
1000-500
vroege ijzertijd
eeuwen eeuwen eeuwen,
opkomst Israël
en Juda
Archaïsche Late periode
periode
Klassieke Perzische Perzische rijk (kern: Iran)
500-250
periode overheersing
Alexander de Grote
8
L. de Blois & B. van der Spek, Een kennismaking met de oude wereld - samenvatting
, Vroege bronstijd Periode waarin bronzen werktuigen gebruikt werden in het Nabije Oosten,
ongeveer het derde millennium v.Chr.
Indeling Egyptische geschiedenis Egyptologen delen dit op 2 manieren in, in dynastieën en in
rijken. De Egyptische priester Manetho schreef in de 3e eeuw v.Chr. in het Grieks een geschiedenis
van Egypte, waarbij hij een indeling in dynastieën gebruikte. De moderne indeling is in rijken,
bloeiperioden die worden afgewisseld met tussenperioden van politieke versplintering.
Oude rijk (Egypte) De eerste bloeiperiode van Egypte: 2600-2150 v.Chr., 4e dynastie. De hoofdstad
was Memphis. Tijd van de piramiden bij Gizeh.
Vroeg-dynastieke periode (Egypte) De periode voorafgaand aan het oude rijk, waarin de vereniging
onder één koning tot stand kwam, ca. 3000-2600 v.Chr.
Hiërogliefenschrift Egyptisch schrift, gekenmerkt door tekens in de vorm van kleine plaatjes.
Uitgevonden in de vroeg-dynastieke periode.
Koning der beide landen Titel van de koning van het verenigde Egypte. Ondanks de eenheid bleef
er in Egypte een onderscheid tussen Beneden-Egypte en Boven-Egypte, sommige administratieve
taken werden apart uitgevoerd. De koning der beide landen droeg een dubbele kroon.
Beneden-Egypte Het gebied rond de Nijldelta.
Boven-Egypte Het gebied onder de Nijldelta tot aan de eerste cataract (stroomversnelling).
9
L. de Blois & B. van der Spek, Een kennismaking met de oude wereld - samenvatting
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur AstridP. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €8,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
Peut-on faire confiance à Stuvia ?
4.6 étoiles sur Google & Trustpilot (+1000 avis)
73314 résumés ont été vendus ces 30 derniers jours
Fondée en 2010, la référence pour acheter des résumés depuis déjà 14 ans