Begrippenlijst van begrippen uit Seneca Maatschappijwetenschappen VWO. De begrippen staan geordend op onderwerp. De paradigma's en de drie stromingen (liberalisme, confessionalisme en socialisme) staan hier niet in!
Geschikt voor eindexamen.
Macht
- Betekenis: Het vermogen om hulpbronnen in te zetten om bepaalde
doelstellingen te bereiken en de handelingsmogelijkheden van anderen te
beperken/vergroten
Geopolitieke machtsstrijd: Grootmachten proberen met een combinatie van
economische en militaire macht hun invloed in bepaalde regio’s te vergroten. Ook
demografische, historische, politieke en culturele aspecten spelen een rol.
Machtsbronnen: Macht neemt verschillende vormen aan, naargelang van de bron
(en dus van de positie):
1) Politiek (reguliere macht)
2) Economisch (controle over schaarse goederen)
3) Sociaal (vermogen om te mobiliseren)
4) Cultureel (een beroep kunnen doen op de loyaliteit en gedeelde
verbondenheid aan waarden bij de leden)
Affectieve machtsbron: Macht op basis van gevoel of emoties
Cognitieve machtsbron: Macht op basis van kennis
Economische machtsbron: Macht op basis van het bezit van schaarse goederen
Politieke machtsbron: Macht van de overheid of politieke machtsdragers
Formele macht: Macht die is vastgelegd in regels of wetten
Informele macht: Macht die niet officieel is vastgelegd
Depersonalisering: Macht en gezag zijn gekoppeld aan een functie, niet aan een
persoon
Formalisering: Rechten en plichten worden vastgelegd in wetten en contracten, die
de overheid handhaaft. Regels om verantwoordelijkheden en aansprakelijkheden
overheid-burgers en burgers onderling te regelen.
Besluitvormingsmethode (meten van macht): Manier om macht te meten die
macht ziet als invloed hebben op de uitkomst van besluitvormingsprocessen.
Positiemethode (meten van macht): Manier om macht te meten waarbij het gaat
om wie in welk netwerk mee mag praten en daardoor invloed mag hebben
,Inventariseren van machtsbronnen (meten van macht): Manier om macht te
meten waarbij wordt gekeken naar de hulpmiddelen (zoals geld of status) die een
partij heeft om macht uit te oefenen
Rationalisering
- Betekenis: Het proces van het ordenen en systematiseren van de
werkelijkheid met als doel deze voorspelbaar en beheersbaar te maken.
Daarnaast een manier van werken om zo efficiënt en effectief mogelijk
resultaten te bereiken
Maatschappelijke rationaliteit: Organisaties, instellingen en wetten die door
mensen worden ontwikkeld en worden toegepast in de samenleving
Technische rationaliteit: Doelgericht inzetten van middelen om zo efficiënt en
effectief mogelijk resultaten te bereiken
Wetenschappelijke rationaliteit: Het ordenen en systematiseren van de
werkelijkheid met de bedoeling deze zo voorspelbaar en beheersbaar mogelijk te
maken
Vraagstukken
Welvaartsvraagstuk: Vraagstuk hoe een samenleving haar bestaansvoorwaarden
veilig stelt, hoe de productiefactoren verdeeld zijn en de reproductie geregeld is
Bindingsvraagstuk: Vraagstuk over de relatie en onderlinge afhankelijkheden
tussen mensen in een gezin of familie, tussen leden van een groep, in de
maatschappij en op het niveau van de staat
Weber
‘Onttovering van de wereld’: In de moderne tijd verminderde het belang van
tradities en emotionele bindingen en opvattingen en was er minder aandacht voor
het bovennatuurlijke. Traditionele opvattingen en handelswijzen worden vervangen
door weloverwogen doelgericht handelen.
Voordelen van rationalisering:
1) Uitbouw wetenschap (betere grip op sociale processen en natuur)
2) Rationele en efficiënte vormgeving arbeid
3) Nadruk universele formele regels en gelijke behandeling in gelijke gevallen
4) Meten van opbrengst
, Nadelen van rationalisering:
1) Gecontroleerd worden, middelen belangrijker dan doelen
2) Vervreemding werknemers naar hun werk, grote machtsverschillen
3) Onpersoonlijke benadering en relaties
4) Hoge eisen arbeidsproces (leidt tot stress + uitsluiting)
5) Toename macht bureaucratische organisatie
Durkheim
Mechanische solidariteit: Gebaseerd op gelijkvormigheid: geringe arbeidsdeling
waarvan sprake was in de traditionele samenleving.
Organische solidariteit: Gebaseerd op onderscheid: een verdere arbeidsdeling
waarvan sprake is in de moderne samenleving.
Putnam
Schildpadgedrag: Mensen kruipen in hun schulp en sluiten zich af van mensen
Moderne samenleving
Economische kenmerken:
1) Gemengde economie
2) Gerationaliseerd en gedifferentieerd productiesysteem
- Producten worden geproduceerd volgens een strakke en optimale
taakverdeling. Werkzaamheden in fabrieken zijn op elkaar afgestemd
3) Wereldmarkt
4) Toegenomen welvaart
5) Kenniseconomie
- Technologische ontwikkelingen zorgen voor vernieuwing in economie.
Werkende bevolking met hoog opleidingsniveau nodig
Sociaal-culturele kenmerken:
1) Seculier
2) Wetenschap en recht
3) Veelvuldige en veelsoortige bindingen
4) Scheiding privaat en publiek
5) Zelfontplooiing en persoonlijke autonomie
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur arzusmt. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €3,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
