H18: DE RUSSISCHE REVOLUTIES EN DE SOVJET-UNIE
(1905-1939)
De Russische revoluties hebben een einde gesteld aan de Russische participatie in de WO
doordat Lenin oktober ’17 onmiddellijk vrede sluit met de centrale mogendheden. Vooral
met Duitsland.
Sovjet Unie is niet hetzelfde als Rusland (tsaristische Rusland: multicultureel): Russische
Sovjet Republiek is een onderdeel van de Sovjet Unie.
Kaart: Territorium Sovjet Unie in de 20 ste eeuw. Was ook een multicultureel rijk, dat waren
15 Sovjet Republieken. Russische Sovjet Republiek is wel het grootste onderdeel
(doorwegende regio Sovjet Unie). Gigantisch rijk dat federaal wordt georganiseerd in de 15
Republieken, het is uiteindelijk wel een centraal geleid land (in dat opzicht is de vergelijking
met het Tsaristische Rusland wel te maken: maar één partij toegelaten: Communisten en
één man die de Sovjet Unie overheerst: Stalin) al om deze reden moeten we zeggen dat de
Russische Oktoberrevolutie een kapitale gebeurtenis is in de wereldgeschiedenis, het is de
geboorte van een wereldrijk met een staatsordening die als een soort antithese kan worden
beschouwt van het Westerse kapitalisme.
De Sovjet Unie was één van de grote overwinnaars van WOII, het zal met die macht mee de
bipolaire wereld van ’45 tot ineenstorting eind ’80 laten beïnvloeden.
1. Achtergrond
2. De revolutie van 1905
3. De revoluties van 1917
4. De Unie van Socialistische Sovjet Republieken onder Lenin
5. Stalin: vijfjarenplannen en zuiveringen
6. De internationale impact van het communisme, 1919-1939
1. ACHTERGROND
Als je naar EU kijkt en haar ontwikkelingen vanaf de Franse Revolutie, Rusland is het land dat
achterna hinkt. Rusland bleef veel meer zitten in het systeem van het Ancien Régime
(lijfeigenschap, persoonlijke onvrijheid).
Dit neemt niet weg dat er toch ontwikkelingen zouden plaatsvinden in Rusland. Er zou daar
een klasse ‘intelligentsia’ ontstaan die vooral zich concentreert op ideeën uit West- Europa.
We zien hoe een aantal Russische tsaren toch een begin maken met hervormingen
geïnspireerd door W-EU (o.a. Alexander II: maar wordt vermoord door anarchisten &
Alexander III voert deze terug en voert repressief beleid en gaat bijdragen tot een russificatie
van het land, onderdeel van het opkomen van Russisch nationalisme).
Rusland raakt dus minder en minder geïsoleerd en krijgt al wat aanzien (kunst enz.) in het
Westen. Er start daar ook een proces van IR dat het land ook al wat meer gaat integreren in
het economische wereldsysteem (maar vaak met buitenlands en Europees geld: heel veel
West Europese ondernemers gaan in fase van 2 e IR en vooral in sectoren die verzadigd zijn in
Europa zelf trekken naar Rusland of investeren in Rusland. Rusland wordt vol gelegd met
1
, Hoofdstuk 18
treinsporen, er worden fabrieken gebouwd, mijnen ontgonnen maar vaak met West-
Europees).
Maar er groeit toch een klasse van rijkere industriëlen en processen van proletarisering
(Russen van platteland naar industriegebieden) je ziet elementen die we hebben zien
ontwikkelen in W-EU maar het is een stuk zwakker. Die hogere klasse is zwakker dan in
andere landen, omdat vele fabrieken in handen zijn van buitenlanders maar ook omdat de
tsaar die een politieke autocraat is die autocratie ook economisch willen laten renderen,
heel veel fabrieken zijn bijgevolg eigendom van de tsaar zelf. Je ziet dat daardoor die
Russische industriële klasse minder sterk is en hierdoor haar politieke ambities minder snel
kan doorzetten.
Maar niettemin zie je toch hoe (parallel met eeuw vroeger in W-EU) uit die nieuwe
industriële klasse een grotere democratische ambitie komt, de vraag om Rusland een
grondwet en parlement te geven.
Het is uit die groep dat de constitutionele democratische partij, ‘de kadetten’ wordt
gevormd. Het is een partij die ijvert voor nationaal verkozen parlement die wetten stemt
met een normale wetgeving die eigenlijk komaf maakt met autocratie van de tsaar. Dit is dus
vergelijkbaar met wat er na de Franse Revolutie in W-EU ontstaat aan politieke krachten.
Er zal zich dus industrialisering voordoen maar Rusland blijft tot aan de WOII vooral een
landbouwstaat. De belangrijkste inkomsten zullen blijven komen uit landbouw, een
landbouw die beïnvloed wordt door de emancipatiewet van 1861 als de slavernij wordt
afgeschaft en alle Russen vrije boeren worden, krijg je de vorming van de zogeheten ‘mirs’
(kleine landbouwgemeenschappen waarbij de grond gemeenschappelijk is maar die moeten
wel belastingen betalen en een deel van hun opbrengsten moeten expoteren om hun
belastingen te betalen. Men trekt dat platteland in een ruimere economie.
Die ‘mirs’ voeren permanent strijd voor meer land tegen de grootgrondbezitters en landadel.
In 1861 had men de grond min of meer in 2 delen verdeeld: helft voor ‘mirs’ en helft voor
grootgrondbezitters.
Je krijgt dus een permanente strijd op dat Russische platteland voor meer grond want de
armoede in die ‘mirs’ is echt enorm. Het gros van de Russen leeft eigenlijk in bittere
armoede, op die sociale toestand teren een tal van politieke groeperingen die daar
verandering in willen brengen.
Zo zie je dat uiteindelijk in het begin van de 20 ste eeuw een aantal maatschappelijke
groeperingen zijn ontstaan in Rusland die streven naar een omverwerping van het
tsaristische autocratische bewind:
Platteland: bewegingen kleine boeren binnen de ‘mirs’
De intelligentsia die al lange strijd een stille strijd voeren voor meer democratie en
die al een lange tijd meer proberen inzetten naar ruimere Russische bevolking om
meer politiek gewicht in de schaal te werpen.
De manier om dat te doen wordt nogal over gedebatteerd, de meningen zijn verdeeld.
Daaruit zullen uiteindelijk verschillende oppositiebewegingen ontstaan:
I. Populistische strekking: Sociaal Revolutionaire Partij
2
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur fleurdeturck. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €2,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.