Verklaringsmodellen 1
Inleiding: een kapstok met vier haken
De relatie
Nagy (uitspreken als Notch)
Grondlegger
o Basistheorie vorm gegeven
Vertelt: elke relatie tussen mens bestaat uit 4 dimensies, laagjes
Elke laag heeft invloed tussen jou en mij
Theorie gemaakt omdat:
o Komt uit rijk gezin (boekhouder en advocaat)
o Psychiater geworden, ging werken na WOII veel psychiatrische
problemen tegemoet komen
o Verhuisde naar Amerika
Met gezin, kinderen
Mistte thuisbasis, het land, ouders, ….
Beseft: relatie tussen mij en ouders is bepalend voor relatie
die ik nu heb
Een oceaan tussen maar wel veel invloed
o Focus op relatie tussen mensen
Psychiatrische problematieken door relaties tussen mensen
kunnen erger worden
= iets onzichtsbaars gaat het zichtbaar maken
Geïnspireerd door Nagy
“Een relatie is een verbinding tussen jou en mij. Deze relatie ontstaat en wordt
onderhouden door ons, elk van ons. Hij is niet statisch. Je kan hem niet vastpakken.
Wel maken. Of breken.”
“De relatie verdient evenveel zorg, aandacht en onderhoud als jezelf. “
Relatie is geen op zichzelf staand persoon
4 dimensies
Overzicht totale situatie
Van menselijk functioneren
Respect voor totaliteit verhaal
Voor heel cliëntensysteem (3 generaties)
Elke dimensie even belangrijk
Elke theorie over menselijke functioneren past erin
Helpt informatie verzamelen
Geen lege gaatjes
Gemeenschappelijke taal in hulpverlening
Contextueel kijken
= kijken in 4 laagjes = overkoepelende kijk
4 soorten dimensies gelaagd kijken!
Dimensie 1: dimensie van feitelijke gegevens
Dimensie 2: dimensie van de psyche
Dimensie 3: dimensie van de interacties
Dimensie 4: dimensie van de relationele ethiek
,1 Dimensie 1: de objectiveerbare feiten
Aanbod afstemmen met hulpvraag cliëntsysteem
GEVAAR: vraag direct duidelijk IS NIET
Goede ontmoeting met cliënt en met netwerk
Taal geven aan effectieve ondersteuningsbehoeften
= unieke levensverhaal, huidige situatie
Feiten
Objectieve gegevens
Echte gebeurtenissen in werkelijkheid plaatsvinden
Zwart op wit vaststellen
NIET: belevingsaspecten, interpretaties, waardering, afkeuring, hypotheses
1.1 Opsomming
Verschillende feiten opgedeeld
1.1.1 Biologisch medisch kader van persoon, zijn gezin & familie
Geslacht
Leeftijd
Wanneer geboren
Wanneer gestorven
Zwanger?
Ras
Genetische kaart, erfelijke ziekten
Lichamelijke ziekten
Fysische gestel
Huidige lichamelijke toestand
NIET: psychiatrische diagnoses, psychopathologieën
= dimensie 2
Je kan ervan af geraken, geen feit dat altijd bestaat
ASS, ADHD = geen feit want is ene diagnose
Niet in bloed terugvinden
Vaststellen op basis van observatie
Voorbeeld :
Meisje op bezoek in praktijk en ze is 15jaar. Leeftijd leerkracht 38. Dat bepaalt hoe we relatie vorm
gaan geven. We zijn allebei meisjes. Dat feit speelt mee in hoe onze relatie vorm geeft.
Voorbeeld 2: ander meisje in praktijk. Verschillend ras, Indisch en Belgisch dit heeft invloed op
onze relatie. Zal een andere relatie zijn.
1.1.2 Financieel/ materieel kader
(gezins)inkomen en schulden
Onderwijs
Arbeid, tewerkstelling
Armoede
Huisvesting
Mobiliteitsmogelijkheden
= allemaal feiten
,1.1.3 Wettelijk/ juridisch kader
Getrouwd
Samenwonend, alleenstaande, weduwe,…
Wettelijke kinderen
Nationaliteit
Veroordelingen
Strafblad
1.1.4 Economisch/ ecologisch kader
Op macroniveau
Ruimer materieel kader waarbinnen gezin zich situeert
Hoog/laagconjunctuur
Socio-economische status
Milieu omstandigheden
Natuurrampen
Voorbeeld: coronacrisis = een feit
Gezondheidsvlak en op economisch vlak
Heeft invloed op onze relaties
Ecologisch kader: aardbeving, tsunami meemaken
Landen waar het heel droog is
1.1.5 Sociologisch/cultureel kader
Relatie en samenlevingsvormen
Voorbeeld: Ik woon in nieuw-samengesteld gezin nu andere band met de mensen
die ook in nieuw-samengesteld gezin wonen dan dat je eerst had.
Klasse
Gender
= manier waarop je geslacht beleeft
Voorbeeld: : dame geboren als meisje = biologisch kader maar voelt zich een jongen,
haar gender is iets anders dan haar echte geslacht. Speelt hard mee in relatie met
broers, zussen, ouders, vrienden…
Huidskleur
1.1.6 Het historisch kader
In welke tijd leven we?
Postmoderne tijd
Gsms, laptops beïnvloeden relaties
Vroeger: hadden we dat niet en beïnvloed relaties ook
Veel prestatiedrang
Van macro tot microniveau
post-Dutroux-tijdperk
Haastige, veeleisende werk-gezinstijd
Lokaal politiek landschap en de keuzes daarvan op elke persoon
Feiten, gebeurtenissen die voortvloeien uit vroegere en huidige en toekomstige toestand van
de samenleving, van het ras, van de nationaliteit
NIET: privégebeurtenissen uit het verleden
Voorbeeld: ik heb een overval meegemaakt dit hoort tot je sociologisch kader en
niet het historisch kader, het is wel een feit
, 1.1.7 Religieus/ spiritueel kader
Geloof
Godsdienst
Geloofsovertuiging en levensfilosofie
1.2 Vorige generaties
Feiten uit 3 generaties
Voorgaande of vergezette
Grootouders, ouders, kinderen (2 hiervan)
Spelen grote rol
1.3 Onrecht in de feiten
Sommige feiten en gebeurtenissen noemen we onrecht
Onrecht: brengen beschadigeng effect op leven van mens
2 soorten onrecht
Verdelend onrecht
= toedelend onrecht
Niemand schuldig, niemand verantwoordelijk
Overkomt iemand zomaar, consequenties voor leven
Het lot
Voorbeeld: ziekte, overlijden, werkloosheid financiële en sociale
consequenties, opgroeien in oorlogssituatie
Voorbeeld: opgevoed door 2 dove ouders, jij hoort wel nog. Heeft leven en
jeugd beïnvloed. Ik was de oren van mijn ouders
Voorbeeld:
Het broertje van Lars (6) is nog maar vier jaar als er kanker bij hem wordt geconstateerd. Er breekt
een periode aan waarin bijna alle aandacht, zorg en energie van de ouders naar Lars’ broertje
uitgaat. Lars woont in die periode veel bij zijn tante, omdat zijn ouders soms weken achtereen in
het Ronald McDonald Huis verblijven. De ouders van Lars onderkennen het probleem en ze doen
dan ook zo goed mogelijk hun best er ook voor Lars te zijn. Maar dit kan niet voorkomen dat Lars
zich vaak alleen voelt.
Vergeldend onrecht
Leed dat mensen elkaar bewust / onbewust aandoen
Een verantwoordelijke voor dingen die er gebeuren
Voorbeeld:
o Misbruik
o Mishandeling
o Verwaarlozing
Voorbeeld:
De vader van Lukas (9) heeft in één van zijn dronken buien een ernstig auto-ongeluk veroorzaakt.
Als gevolg daarvan moet hij enkele maanden naar de gevangenis. Dat is al erg genoeg: Lukas houdt
veel van zijn vader en mist hem vreselijk. Nog moeilijker wordt het voor Lukas als blijkt dat de
kinderen in de klas hem erop aankijken en zelfs pesten omdat zijn vader gevangen zi
Verdelend onrecht kan leiden tot vergeldend onrecht
Snel een dader zoeken
Coronacrisis: is over heel de wereld, niemand kan er iets aandoen = verdelend