Neonatologie
De opvang van de pasgeborene in het verloskwartier
Inrichting van de babybox op het verloskwartier
Ergonomisch en efficiënt werken belangrijk alle benodigdheden binnen bereik te hebben.
Eerste zorgen aan neonatus toegediend in zelfde ruimte waar moeder zich bevindt (ouders deelnemen aan
gebeuren en vertrouwd raken met verzorging van hun baby)
Omgegingstemperatuur verloskamer/verzorgingsruimte 22 à 25°C
Materiaal opvang pasgeborene:
verzorgingskussen + warmtebron erboven (beter is een open incubatortafel met element voor
onder- en bovenwarmtetoediening)
voorverwarmde doeken
weegschaal (vooraf geijkt met cellulosedoek of tetradoek), lintmeter, meetlat of meetbak
muts, babykleding + (katoenen) luiers,
steriele disposable navelklemmen + steriele gaaskompressen
steriele navelschaar
identificatiebandje + babyfiche
aspiratietoestel (vanuit centraal vacuüm-aftappunt of portable aspiratietoestel)
materiaal voor zuurstoftoediening (een zuurstof- en perslucht aftappunt)
reanimatie- en aspiratiemateriaal (werking ervan steeds voordien nakijken)
ontsmettingsalcohol 70%, hibitanetinctuur, steriele kompressen
konakion voor PO toediening, oogdruppels (facultatief)
pediatrische stethoscoop
1
, chronometer
materiaal voor inspuitingen en bloedafname
materiaal voor perfusie
cor- en ademhalingsmonitor (voorzien van pediatrische elektroden)
evt. een percutane O²-saturatiemonitor
Reanimatiemateriaal:
Beademingsballon (Ambu)
Zelfvullende rubberen ballon: volume van de ballon is ongeveer 500ml. Geleverd volume ongeveer 400ml.
- Zuurstofreservoir (zak of ribbelslang +/- 30cm)
- Ambuklep: zorgt ervoor dat de inademings- en
uitademingslucht van elkaar gescheiden worden
- Overdrukklep (pressure limiting valve), dit is een klep
die opengaat wanneer de druk in de klep hoger is dan 35
milibar (cm H²O), zodat de lucht kan ontsnappen.
Neonataal zuurstofmasker
Kleine Mayo-tubes (0-1)
Aangepast masker
o Aangepast in grootte (0-00-00)
o Aansluitend over neus en mond.
Masker met schuimrubberen rand: sluit beter af.
Neopuff: dit is een toestel dat gebruikt wordt voor de beademing van een pasgeborene tijdens
een reanimatie in plaats van de ambu
Het normale verloop na de partus
Eerste opvang en eerste zorgen van pasgeborene meestal vroedvrouw.
Risicosituaties kinderarts of neonatoloog oproepen
Bij neonati voor opname op neonatologieafdeling neonatologieverpleegkundige om arts te assisteren bij
opvang van risico neonatus
In 1ste levensminuten heeft vroedvrouw tov pasgeborene cruciale en complexe taak te vervullen:
- zij is degene die moeder en kind eerst met elkaar in contact brengt
o skin to skin belangrijk voor:
binding tussen moeder en kind
verbetering van hartritme, ademhaling en temperatuur
bevorderen van borstvoeding
- zij verzorgt pasgeborene en behoedt hem vor afkoeling
- zij beoordeelt of belangrijkste vitale functies van kind goed op gang komen (apgar-score)
- zij biedt onmiddellijk hulp en mobiliseert arts als kind slechte start heeft
2
,Aandachtspunten voor vroedvrouw:
- lang genoeg ouders laten verkennen
- vrijmaken van de bovenste luchtwegen, controleren van de doorgankelijkheid van de BL, evt.
aspireren van de BL (door de kinderarts)
- droogwrijven van de neonaat met warme doek en hierdoor stimuleren tot ademhaling (CAVE!
meconiaal vruchtwater)
- mutsje op hoofd (om afkoeling te vermijden)
- afnavelen en navelklem plaatsen
- controle van de navel; aantal navelvaten (2 arteries, 1 vene), kleur, lengte, dikte
- observatie van de vitale functies en bepalen van de Apgar-score
- hulp bij aanleggen bij borstvoeding
- de pasgeborene nakijken op eventuele congenitale afwijkingen (eerste onderzoek)
- meten van de groeiparameters (geboortegewicht, schedelomtrek en evt. lengte) en deze uitschrijven
op een standaardgroeicurve en de percentielwaarden bepalen
- controleer de identiteit en doe een identificatiebandje aan
- toedienen van Vitamine K PO of IM
- pasgeborenen NIET wassen, maar goed “inbusselen” en aan de ouders geven om van elkaar te
genieten en hechting te stimuleren
- observeer en noteer baby’s eerste urinelozing en ontlasting
Aandachtspunten bij skin to skincontact:
Goed observeren tijdens skin to skin om SUPC tijdig te herkennen.
SUPC komt voor bij gezonde pasgeborenen met apgarscore gelijk of hoger dan 8 bij 5min, waarbij reanimatie
noodzakelijk is omw apneu, slappe tonus, blauw/bleke kleur, brachycardie en hartfalen. Meestal binnen 2u.
SUPC voorkomen:
Hoofd: Opzij gedraaid ( hoek 45°), “ sniffing position”, tussen/op borst(en) mama/papa
Gezicht: Moet volledig zichtbaar zijn voor “skinner”
Neus en mond: Moeten volledig vrij zijn
Schouders: Plat tegen lichaam “skinner”
Romp:‘chest-to-chest’
Ledematen: Armen en benen in flexie, handen thv schouders
Lichaam: Hoogstand ( hoek 30°-45°), rug bedekt, gefixeerd op lichaam “skinner”
Afbinden navelstreng en verzorging van navelstomp
Proces van uitdrogen en afvallen van navelstomp
Navelstreng: 2 arteriën en 1 vene, omringd door gelei van Wharton en amoniumvlies.
Na afbinden wordt bloedtoevoer gestopt, zo uitdrogen en afvallen (= separatie)
Navelstreng drog en zuiver houden om infectie te vermijden!!
Valt meestal af tussen 5 à 15 dagen na geboorte.
Tijdstip van afnavelen
Vroeg: meteen na geboorte, binnen 5 tot 10seconden
Laat: tot nadat navelstreng ophoud met pulseren, 3 tot 4min na geboorte, ook laat als minstens 2min na
geboorte
Vroeg afnavelen heeft geen nadelige effecten voor moeder, wel voor kind, zowel op korte als lange termijn.
Laat afnavelen is effectieve en fysiologisch veilige methode om anemie bij kind te voorkomen en noodzaak van
transfusies met donorbloed te verminderen/ voorkomen. Verbetert ook ijzerstatus van kind.
Het afnavelen van navelstreng en navelstrengverzorging bij geboorte
Bij infectie van navelstreng kans op peritonitis en septicemie
Afklemmen kan dmv nevalklem en/of navelvetertje.
Afklemmen en doorknippenis pijnloos voor neonatus.
Nooit trekken aan navelstreng, anders kans op afscheuren uit inplanting levensbedreigende bloeding
Bij bloeding van stomp, extra navelklem toevoegen en navelklem verder dichtdrukken.
3
, Afnavelen:
Voorbereiding Uitvoering Nazorg
Vroedvrouw: Handhygiene + handschoenen Observatie bloeding- en
Handhygiëne + handschoenen Positie van kind (tot 10cm boven infectietekens
of onder placenta) Bloedname voor pH en
Materiaal: 3min wachten voor afklemmen bleodgroep- en rhesusfactor
3 steriele kochers, 1 steriele Plaats 1ste kocher +/- 20cm buik Handhygiëne
navelklem, 2 steriele scharen, Plaats 2de kocher 4cm 1ste kocher Materiaal schoonmaken en
steriele kompressen, Knip door tussen kocher 1 en 2 sorteren
handschoenen, handalcohol 70% Deel aan placenta laten hangen Handhygiëne
Deel aan kind, bij kind leggen
Uiteindelijke afnaveling:
Navelklem 2-5cm van huid, plaats
kocher 3 ong 7cm buikwand, knip
tussen klem en kocher 3, uiteinde
stomp schoonmaken met
kompres
Overig stuk navelstreng,
gebruiken evt voor
navelstrengbloed, ter controle
van pH en bloedgroep- en
rhesusbepaling
4