Deel 3: De opvolging van de normale
zwangerschap door de vroedvrouw
1
,Inhoud
1. Inleiding ........................................................................................................................ 6
1.1 Prenatale zorg ......................................................................................................... 6
1.2 Bevoegdheden van de vroedvrouw .......................................................................... 6
2. Overzicht prenatale consultaties .................................................................................... 6
3. Verloop van een prenatale consultatie............................................................................ 7
3.1 Klinisch redeneren .................................................................................................. 7
3.1.1 Anamnese ........................................................................................................ 7
3.1.2 Probleemstelling .............................................................................................. 8
3.1.3 Actieplan ......................................................................................................... 8
3.1.4 Evaluatie .......................................................................................................... 8
4. Diagnose van de zwangerschap ..................................................................................... 9
4.1 Tekenen en symptomen vroeg in de zwangerschap .................................................. 9
4.1.1 Amenorroe ....................................................................................................... 9
4.1.2 Borstspanning en borspijn (mastodynie / mastalgie) ......................................... 9
4.1.3 Nausea en emesis gravidarum .......................................................................... 9
4.1.4 Blijvende verhoging van basale lichaamstemperatuur .................................... 10
4.1.5 Moeheid, duizeligheid .................................................................................... 10
4.1.6 Volumetoename uterus in zwangerschap ........................................................ 10
4.1.7 Ballottement .................................................................................................. 10
4.2 Aanvullend onderzoek vroeg in de zwangerschap ................................................. 10
4.2.1 Positieve zwangerschapstest: detectie HCG.................................................... 10
4.2.2 Echografie ..................................................................................................... 11
4.2.3 Auscultatie van foetale harttonen: doptoneonderzoek ..................................... 11
4.2.4 Eerste contact later in zwangerschap .............................................................. 11
5. Onderzoekenn tijdens zwangerschap ........................................................................... 12
5.1 Bloeddruk en gewicht ........................................................................................... 12
5.2 Proteïnurie ............................................................................................................ 12
5.3 Bloedafname ......................................................................................................... 12
5.4 Screening .............................................................................................................. 12
5.5 Echografie............................................................................................................. 12
5.6 Fundushoogte........................................................................................................ 13
5.7 Beluisteren foetale harttonen ................................................................................. 13
5.8 Foetale ligging ...................................................................................................... 13
6. Vaccinaties .................................................................................................................. 13
2
, 6.1 Vaccinatie tijdens zwangerschap ........................................................................... 13
Kinkhoest .................................................................................................................... 13
Griep ........................................................................................................................... 13
Rubella ........................................................................................................................ 13
7. Consultaties ................................................................................................................. 14
7.1 Intakeraadpleging (6-8w) ...................................................................................... 14
7.1.1 Anamnese ...................................................................................................... 14
7.1.2 Klinisch onderzoek ........................................................................................ 15
7.1.3 Verloskundig onderzoek ................................................................................ 15
7.1.4 Bijkomende onderzoeken ............................................................................... 16
7.1.5 GVO, info, afspraken ..................................................................................... 16
7.2 12 weken – Echo 1 ................................................................................................ 17
7.2.1 Anamnese ...................................................................................................... 17
7.2.2 Klinisch onderzoek ........................................................................................ 17
7.2.3 Verloskundig onderzoek ................................................................................ 17
7.2.4 Bijkomende onderzoeken ............................................................................... 17
7.2.5 Info, GVO & afspraken .................................................................................. 18
7.2.6 Verslaggeving ................................................................................................ 19
7.3 16w – Raadpleging ............................................................................................... 19
7.3.1 Anamnese ...................................................................................................... 19
7.3.2 Klinisch onderzoek ........................................................................................ 19
7.3.3 Verloskundig onderzoek ................................................................................ 19
7.3.4 Bijkomende onderzoeken ............................................................................... 20
7.3.5 Info, GVO, Afspraken .................................................................................... 20
7.3.6 Verslaggeving ................................................................................................ 20
7.4 20w – Raadpleging ............................................................................................... 21
7.4.1 Anamnese ...................................................................................................... 21
7.4.2 Klinisch onderzoek ........................................................................................ 21
7.4.3 Verloskundig onderzoek ................................................................................ 21
7.4.4 Bijkomende onderzoeken ............................................................................... 21
7.4.5 Info, GVO, afspraken ..................................................................................... 22
7.4.6 Verslaggeving ................................................................................................ 22
7.5 24w – Raadpleging ............................................................................................... 22
7.5.1 Anamnese ...................................................................................................... 22
7.5.2 Klinisch onderzoek ........................................................................................ 22
3
, 7.5.3 Verloskundig onderzoek ................................................................................ 23
7.5.4 Bijkomende onderzoeken ............................................................................... 23
7.5.5 Info, GVO, afspraken ..................................................................................... 24
7.5.6 Verslaggeving ................................................................................................ 24
7.6 28w ....................................................................................................................... 24
7.6.1 Anamnese ...................................................................................................... 24
7.6.2 Klinisch onderzoek ........................................................................................ 24
7.6.3 Verloskundig onderzoek ................................................................................ 25
7.6.4 Bijkomende onderzoeken ............................................................................... 25
7.6.5 Info, GVO, afspraken ..................................................................................... 25
7.7 32w – Raadpleging ............................................................................................... 26
7.7.1 Anamnese ...................................................................................................... 26
7.7.2 Klinisch onderzoek ........................................................................................ 26
7.7.3 Verloskundig onderzoek ................................................................................ 26
7.7.4 Bijkomende onderzoeken ............................................................................... 27
7.7.5 Info, GVO...................................................................................................... 27
7.8 35w – Raadpleging ............................................................................................... 29
7.8.1 Anamnese ...................................................................................................... 29
7.8.2 Klinisch onderzoek ........................................................................................ 29
7.8.3 Verloskundig onderzoek ................................................................................ 29
7.8.4 Bijkomende onderzoeken ............................................................................... 30
7.8.5 Info, GVO en afspraken ................................................................................. 30
7.8.6 Verslaggeving ................................................................................................ 32
7.9 37w: consultatie .................................................................................................... 32
7.9.1 Anamnese ...................................................................................................... 32
7.9.2 Klinisch onderzoek ........................................................................................ 32
7.9.3 Verloskundig onderzoek ................................................................................ 32
7.9.4 Bijkomende onderzoeken ............................................................................... 35
7.9.5 Info, GVO, afspraken ..................................................................................... 35
7.9.6 Verslaggeving ................................................................................................ 35
8. Prenatale raadpleging – Risicoselectie ......................................................................... 36
8.1 Inleiding................................................................................................................ 36
8.2 Verloskundige indicatielijst ....................................................................................... 36
8.3 KCE en andere richtlijnen ..................................................................................... 37
8.4 GVO ..................................................................................................................... 38
4
,5
, 1. Inleiding
1.1 Prenatale zorg
Prenatale zorg: start bij zwangerschapswens, het diagnosticeren van de zwangerschap en
eindigt na geboorte
• Koppel staat centraal
• Vriendelijkheid, respect en waardigheid behandelen
• Overtuigingen & waarden h betrekking tot zorg
• Professionele relatie tss beiden
• Evidence-based
• Info op maat en noden & afgestemd op socioculturele achtergrond
Doel: Vrouwen de best mogelijke start geven bij aanvang v zws, op regelmatige tijdstippen
opvolgen & risico’s + problemen vroegtijdig op sporen zodat adequate acties ondernomen k
worden → °optimalisatie uitkomst moeder & kind
Laagrisico zwangerschap: Afwezigheid van risicofactoren die een bedreiging kunnen zijn
vo de gezondheid vd zwangere tijdens de zwangerschap, geboorte, of pasgeborene
1.2 Bevoegdheden van de vroedvrouw
1. Diagnose zws stellen
2. Toezicht houden op, zorg & advies verlenen ad vrouw tijdens zws, bevalling &
periode na bevalling
3. Opvolgen laagrisico zwangerschappen
4. Preventieve maatregelen treffen
5. Opsporen risico’s meoder & kind
6. Verrichten noodzakelijke handelingen in afwachting v deskundige medische hulp
7. Bieden GVO zn -opvoeding van de vrouw, familie & maatschappij
8. Bieden prenatale opvoeding & voorbereiding
2. Overzicht prenatale consultaties
Primipara: 10 prenatale consultaties Risicozwangerschap: Extra
Multipara: 7 consultaties
Intakeraadpleging 8-10 w
Eerste echo 11-13 & 6/7 w
Consultatie 16 w
Tweede echo 18 – 22w
Consultatie 24w
Consultatie 28w
Derde echo 32w
Consultatie 35w
Consultatie 37w
Consultatie 38-39-40w
ZIE P16-18: overzicht
6
, 3. Verloop van een prenatale consultatie
Prenatale raadpleging:
1. Grondige anamneses
2. Klinisch onderzoek
3. Verloskundig onderzoek
4. Soms: bijkomende onderzoeken ifv zwsduur
5. GVO & info
6. Notatie verloskundig dossier & moederboekje
7. Vervolgafspraak
!! Tijdens elke consultatie risico’s detecteren, gepaste handelingen stelt & doorverwijzen !!
3.1 Klinisch redeneren
Klinisch redeneren: Systematisch en gestructureerd nadenken over de zorgsituatie en
oplossen ve zorgsituatie. Een vaardigheid om eigen observaties en interpretaties aan
medische kennis te koppelen om zodoende te beredeneren welke stappen genomen moeten
worden in het handelen
- Correcte redenering → Proactief handelen
3.1.1 Anamnese
= Alle belangrijke info verzamelen
1. Persoonsgegevens:
o Indentificatiegegevens
o Geboortedatum, leeftijd
o Nationaliteit, taal
o Burgerlijke stand
o Etnisch-religieuze achtergronden vd vrouw & echtgenoot
o Socio-economische & relationele toestand
o Beroepsactiviteit
o Thuissituatie
o Gezinssamenstelling
o Voedingsgewoonten
o Contactgegevens huisarts & gynaeco
o Mutualiteit en hospitalisatieverzekering
2. Medische en heelkundige voorgeschiedenis
Zie p.21
3. Familiale medische voorgeschiedenis
P22
4. Gynaecologische voorgeschiedenis
P22
5. Verloskundige voorgeschiedenis
6. Gegevens over huidige zwangerschap
Zwangerschap: 40 weken na de eerste dag vd laatste menstruatie
Regel van Nägele: 1e dag laatste menstruatie + 7d -3m +1j → Vermoedelijke
bevallingsdatum
7
, - Cyclus 28d
o Langere cyclus: ovulatiedatum later → Bevallingsdatum later
o Laatste menstruatie: onregelmatig → Correcte bepaling onmogelijk
▪ Pilstop Klinische tekens
▪ Amenorroe / BV & echo
• Datum + resultaat zwangerschapstest, type test of resultaat echo
• Type laatst gebruikt contraceptief middel, wanneer gestopt, regelmaat & cyclus
nadien
• Kenmerken laatste menstruatie
o Teken Hartmann: minder overvloedige menstruatie →
Implantatiebloedingen / slijmvliesbloeding
• Spontane / medisch geassisteerde zws
• Aanwezigheid bloedverlies tijdens graviditeit
• Verloop zws + huidige toestand
o Vroege zwangerschapstekenen + symptomen
o Latere zwstekenen
• Opsporen risicofactoren
3.1.2 Probleemstelling
= Nagaan aanwezigheid risicofactoren, of er sprake is v actuele & potentiële problemen
- Is er een mogelijke diagnose?
3.1.3 Actieplan
= Totale observatie om bijkomende info te bekomen
• Klinisch onderzoek
o Voorkomen: hoe ziet zwangere eruit?
o Vitale & fysische PM
▪ BD & P
▪ Gewicht
▪ Urine
▪ Pijn, nausea
• Verloskundig onderzoek
o Inspectie: Hoe ziet buik eruit (2e trim)
o Palpatie: fundushoogte (24w) & Handgrepen Leopold (36w)
o Auscultatie: Doptone (12w) & CTG (24w)
o Vaginaal onderzoek: Niet routinematig
• Medicatie: Voorschrift
• Info & GVO
• Vervolgafspraak
• Rapportage
3.1.4 Evaluatie
= Evalueren, bijstellen v alle vorige
8
, 4. Diagnose van de zwangerschap
Adhv welke diagnose stellen?
1. Tekenen en symptomen zwangerschap
2. Laatste menstruatie: Regel van Naegle
3. Zwangerschapstest
4. Bloedonderzoek
5. Echo
Zwangerschapsduur:
1. Laatste menstruatie – amenorreeduur
2. Echografie
4.1 Tekenen en symptomen vroeg in de zwangerschap
Tekenen: dingen die je objectief kan observeren/meten als zorgverlener
Vb. T°; Fundushoogte, braken
Symptomen: Dingen die subjectief zijn en de cliënt zelf aangeeft
Vb. Ochtendmisselijkheid, gespannen borsten, gevoel kortademigheid
4.1.1 Amenorroe
Amenorroe: het uitblijven van de menses.
- Buitenste celmassa vd blastocyst → °Trofoblast en invadeert decidua
- Trofoblast: produceert HCG
o Verhindert degeneratie corpus luteum
o Oestrogenen & progesteron blijven geproduceerd
o Baarmoederslijmvlies blijft secretoir opgebouwd
o Geen dervingsbloeding → Geen menstruatie
4.1.2 Borstspanning en borspijn (mastodynie / mastalgie)
Mastodynie: Beide borsten gespannen & gevoelig
- Eerste zwsweken onder invloed stijging oestrogeen & progesteron
4.1.3 Nausea en emesis gravidarum
Nausea: Misselijkheid
Emesis: braken
Emesis Gravidarum: braken tijdens zwangerschap. Dit komt door stijging HCG, maar ook
door psychologische oorzaken
- Gedurende eerste trimester
- ’S morgens
- Soms alleen ’s avonds
- Door bepaalde geeuren
Hyperemesis gravidarum: pathologisch braken. Langdurig overmatig braken
Gevolg: Dehydratatie, elektrolytenstoornissen, ketonurie, vermageren, etc.
9