Hoofdstuk 12: meertaligheid
12.1 Definitie en onderzoeksvragen
meertaligheid kan vanuit verschillende hoeken worden bekeken
meest eenvoudige benadering = onderscheid ts individuele & maatschappelijke
meertaligheid
Individuele meertaligheid = de meertalige competentie van een individu
- onderzoekers kijken naar:
o => Welke meertalige bagage heeft spreker in zijn/haar communicatieve
rugzak zitten
o Waar komt die vandaan?
o Hoe wendt hij/zij die aan in het dagelijkse leven?
o Hoe kunnen we die optimaal stimuleren?
Maatschappelijke meertaligheid = meertaligheid op het niveau v/d samenleving
- belangrijke factor = ideologisch aspect
o => Op welke manier gaat samenleving om met de talen die door de leden van
haar gemeenschap worden gesproken?
o Wat is de invloed van taalideologieën op het gebruik van verschillende talen?
o Hoe kunnen we een zo inclusief mogelijk onderwijs aanbieden?
o Op welke manier construeren gemeenschappen hun talige identiteit?
12.2 De superdiverse samenleving
- meertalige bagage van individuen analyseren? rekening houden met
socialisatieproces
o afhankelijk van: geboorteplaats, verworven talen,..
- talige bagage thuiscontext meenemen naar schoolomgeving = 2de socialisatiefase
- meertalige realiteit geeft aanleiding tot variatie in taalgedrag van elk individu.
- taalgebruiker gaat taalgedrag aanpassen aan context, onderwerp, gesprekspartner
- Recent concept dat deze realiteit beschrijft = Superdiversiteit
o Ico Maly, Jan Blommaert & Joachin Ben Yakoub
o boek: ‘Superdiversiteit & democratie’
o samenleving is verandert door: toegenomen mobiliteit, globalisering, internet
o samenleving
niet meer opsplitsen in duidelijk afgebakende/homogene groepen
is superdivers geworden door: migratie en globalisering = enorme
diversiteit van mensen met ≠ talige en culturele achtergronden.
12.3 Wat is twee- / meertaligheid?
- meertalige spreker =
o minimum def:afwisselend gebruik van 2 of meer talen door hetzelfde individu
o max def: 2 of meer talen beheersen op het niveau waarop die 2 talen door
een native speaker worden beheerst.
,Factoren die individuele meertaligheid promoten
- superdiversiteit v/d samenleving - Reizen
- In een meertalig land wonen - Een job uitoefenen waarvoor je
- Uit een taalgemengd gezin komen moet reizen en/of met sprekers
- Tot minderheidsgroep behoren van andere talen moet
- In een taalgrensgebied wonen communiceren
- In een kosmopolitische stad wonen - Talen studeren
Wisselwerking tussen individuele en maatschappelijke meertaligheid
- blijkt uit het feit dat er meer individuele meertaligheid is in taalgrensgebieden en
gebieden waar sprekers van verschillende talen door elkaar leven
- Voorbeeld van gevolgen van taalcontact in het Brusselse dialect
• recommandeire (aanbevelen)
• adjusteiren (aanpassen)
• ne sapin (een spar)
- Kan leiden tot mengvormen, taalverandering, nieuwe talen/taalvarianten
• (vb Citétaal, vb AAVE)
12.4Soorten meertaligen
Verschillende classificaties mogelijk:
- Actief - passief
• passieve kennis v/h Duits door taalverwantschap, maar niet in staat gesprek
in het Duits te voeren
• verschil ts gewend zijn om te lezen/schrijven in ≠ talen, en enkel gebruiken
om mondelinge informatie te delen
- Simultaan meertaligen: ≠ talen op hetzelfde moment verwerven
• van kindsbeen af, uit tweetalig gezin
- Sequentieel meertaligen: verschillende talen na elkaar leren
• bv. Iemand die naar het buitenland verhuist en daar een andere taal leert
• bv. Nederlandstaligen leren vanaf hun zesde jaar het Frans als 2de taal, en
vanaf hun twaalfde het Engels
- Vroege leerders = ≠ talen als kind aangeleerd = impliciete taalverwerving
- ! Late leerders ook in staat om native-like beheersing van hun 2de taal na te streven
- Formeel: via de school
- Informeel: buiten de school (of combinatie van beide)
- Gebalanceerd - ongebalanceerd
• meertaligen gecategoriseerd op basis van taalvaardigheidsniveau
Voorbeeld
• We zijn Franstalig en wilden graag dat onze kinderen tweetalig werden. Wonen in
een in een land als de VS bemoeilijkte dit echter erg. We spraken Frans met hen in de
thuiscontext, maar voelden dat onze kinderen de taal slechts deels zouden
verwerven omdat er geen formele ondersteuning was vanuit de schoolcontext of
andere factoren aanwezig waren die het natuurlijke gebruik stimuleerden. Pas toen
onze zonen op tienjarige leeftijd een jaar lang in een Franstalige omgeving verbleven,
werden ze natuurlijke gebruikers van het Frans. Toen we terugkeerden naar de States
hebben we erg ons best gedaan om dat Frans levend te houden.
, 12.5 Meertaligheid in interacties
meertaligen classificeren op basis van
- hun levensloop en de daarmee samenhangende taalleerervaringen
- manieren waarop meertaligheid wordt aangewend in concrete interacties
Twee theorieën:
- Accomodatietheorie
- Markedness-model
Drie begrippen
- Codeswitching
- Polylanguaging / plurilingualisme
- Interferentie
Accomodatietheorie
Gebaseerd op idee dat taalkeuze de sociale afstand tussen participanten weergeeft
- twee mogelijke gedragingen:
• Convergentie = convergerend gedrag
• taal/spreekstijl/houding aanpassen aan die v/d gesprekspartner
• => signaleert toenadering, solidariteit
• Divergentie = divergerend gedrag
• taal/spreekstijl/houding niet aanpassen / switchen
• => signaleert afstand (vb. autoriteitsrelatie, afstand)
- Kan zowel toegepast worden op gedrag van individuen als op dat van groepen
- gebieden met spanningen over gebruik van talen (vb. de Vlaamse rand rond Brussel)
‘Markedness-model’ (Meyers-Scotton)
- Model om taalkeuze in interactie beter te kunnen begrijpen
• hierdoor: analyseren of taalwissel een gemarkeerde keuze is of niet
- uitgangspunt: de idee dat elke interactie samengaat met bepaalde normatieve
verwachtingen – “Rights and Obligations”
• gesprekspartners onderhandelen over wat de gemarkeerde keuze is =
betekenisonderhandeling of meaning negotiation
“Voorbeeld van een gemarkeerde codeswitch
Een moeder en haar zoon zijn tweetalig Spaans-Engels. Ze voeren een conversatie. Tijdens
de conversatie is de zoon luid aan het kauwen. De moeder vraagt geërgerd om ermee te
stoppen, maar toch blijft hij verder kauwen. Vervolgens beveelt ze hem om zijn kauwgom
weg te gooien. Ze switcht hiervoor naar het Spaans
- Het gebruik van imperatief + switch naar het Spaans expliciet in rol als moeder
- doel switch: opleggen normatieve verwachtingen = gemarkeerde switch omdat de
taalwissel een verandering van rol impliceert.
• Moeder: And then what?
• Zoon: Well, we didn’t really say nothing, Poncho got on his bike and went off (said
while chewing)
• Moeder: Listen, your chewing gum is driving me up a tree
• Zoon: he took off…and… (continues to chew his gum noisily)
• Moeder: Tir el chicle y luego me dices (throw your gum away and then tell me)
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur HanneloreDeGroot. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €2,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.