Deze samenvatting bevat het onderwerp de rechtsstaat van het boek Thema's maatschappijleer. De onderwerpen die worden behandeld zijn o.a. de rechtszaak, het gerechtshof, gedragstheorieën en soorten straffen.
Samenvatting Thema's Maatschappijleer (parlementaire democratie) voor HAVO
Tout pour ce livre (126)
École, étude et sujet
Lycée
HAVO
Biologie
4
Tous les documents sur ce sujet (1964)
Vendeur
S'abonner
baukjejansen
Aperçu du contenu
Maatschappijleer Hoofdstuk 2
Paragraaf 1
● Vaak komen normen en gedragsregels voort uit geloof, tradities en gewoonten.
● Rechtsnormen: Gedragsregels die door de overheid wettelijk zijn vastgelegd.
○ Ontstaan om het maatschappelijke leven geordend te laten verlopen en
conflicten op te lossen.
○ Komen voort uit normen en waarden
● Rechtsstaat: Een staat waarin burgers door grondrechten worden beschermd tegen
machtsmisbruik en willekeur van de overheid.
● 1789 einde van de absolute monarchie
● Absolute monarchie: Alle macht ligt in de handen van de koning
● Grondwet: Hierin staat wat de grondrechten zijn en hoe het land geregeerd moet
worden.
● 1798 eerste grondwet
● 1917 alle volwassen mannen hebben kiesrecht
● 1919 alle vrouwen hebben kiesrecht
● Dictatuur: één machthebber of een partij bepaalt in feite wat de regels zijn
● Je hebt rechten én plichten
○ Bv. leerplicht of iemand die in levensgevaar is helpen.
● 2 verschillende rechtsgebieden:
● Publiekrecht: regelt de inrichting van de staat en de relatie tussen burger en
overheid (burger + overheid)
○ Staatsrecht: alle regels voor de inrichting van de Nederlandse staat
■ Bv. de rechten van politiek Den Haag etc.
○ Bestuursrecht: Regelt de verhouding tussen burger en overheid. Beschermt
je ook tegen de overheid.
■ Bv. vergunningen aanvragen en bezwaar indienen als er iets gebeurt
wat jij niet wilt.
○ Strafrecht: Alle wettelijke regels die aangeven welk gedrag strafbaar is.
● Privaatrecht/ Burgerlijk recht: regelt de betrekkingen tussen burgers onderling
○ Personen- en familierecht: Regelt zaken die gaan over huwelijk,
echtscheiding, geboorte, overlijden en het adopteren van kinderen.
○ Ondernemingsrecht: Bepaalt wanneer je een bedrijf mag oprichten etc
○ Vermogensrecht: gaat over mensen hun vermogen.
■ Bv. koop, huur of arbeidsovereenkomsten of nalatenschap.
Paragraaf 2
● Doel van de rechtsstaat -> veiligheid
● Grondbeginselen:
○ Verdeling van de macht
○ Grondrechten vastgelegd in de grondwet
○ De overheid mag alleen beperkingen opleggen aan de vrijheid van burgers
● Machtenscheiding= trias politica
, ● Trias Politica:
○ Wetgevende macht: Maakt de wetten
■ parlement en de regering samen.
○ Uitvoerende macht: zorgt ervoor dat wetten worden uitgevoerd ministers zijn
verantwoordelijk en zorgen dat anderen mensen het doen.
■ Ambtenaren zoals politie
○ Rechterlijke macht: beoordeelt of burgers of machthebbers wetten hebben
overtreden en doet uitspraak in conflicten.
■ Onafhankelijke rechters
● Machtsverdeling niet helemaal gescheiden want ministers doen wetsvoorstellen
(wetgevende macht) en moeten zorgen voor de uitvoering van de wetten
(uitvoerende macht).
● Trias politica moeten elkaar scherp houden en controleren.
● Checks and balances: een systeem waarin de trias politica elkaar controleert en
evenwicht houdt.
● Neutrale rechters zorgen voor bescherming.
○ Eerlijke rechtspraak
○ beschermd tegen overheid
○ geen eigen rechter gaan spelen
● Twee soorten grondrechten:
○ Klassieke grondrecht: Rechten die de overheid moet garanderen.
■ Bv. vrijheid van godsdienst
○ Sociale grondrechten: De overheid kan deze rechten niet garanderen maar
moet zich er wel voor inspannen.
■ Bv. recht op werk.
● Legaliteitsbeginsel: volgens dit beginsel mag de overheid alleen beperkingen
opleggen aan de vrijheid van burgers als die beperkingen in wetten zijn vastgelegd.
● Legaliteits beginselen in Wetboek van Strafrecht:
○ Strafbaarheid: Iets is alleen strafbaar als het in de wet staat
○ Strafmaat: In de wet staat bij ieder strafbaar feit de maximale straf.
○ Ne bis in idem- regel: Na de uitspraak van een rechter kun je in principe niet
voor een tweede keer voor hetzelfde feit worden vervolgd.
Paragraaf 3
● Overheid moet zorgen voor veiligheid van burgers en rechtshandhaving.
○ Geweldsmonopolie van de staat: De staat mag als enige in een land geweld
gebruiken.
○ Overheid moet zich wel aan de regels blijven houden
○ Rechtsbescherming: grondwet beschermt burgers tegen andere burgers en
tegen machtsmisbruik van de overheid.
● Rechtsbescherming is belangrijkste verschil tussen rechtsstaat en een totalitaire
samenleving of dictatuur.
● Misdrijven: meer ernstige strafbare feiten
○ Bv. diefstal, mishandeling en moord.
■ Maximale straf is levenslang
● Overtredingen: minder ernstige strafbare feiten
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur baukjejansen. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €6,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
