Inleiding
Omschrijving en belang van psychodiagnostiek
1. Alledaags impliciet diagnosticeren
= toekennen van oorzaken aan verschijnselen of gedragingen (attributietheorie)
- Iedereen doet het, elke dag en vooral als er een afwijking is van een onverwacht
patroon
- Tijdsschriften en magazines als entertainment
- Media, televisie en documentaires: extremer (on)gewenst gedrag
Probleem van impliciet diagnosticeren
het ongewapende oordeel of impliciet diagnosticeren
foutenbronnen = tekorten en vertekeningen
onderzoek naar foutenbronnen:
Hoe gaan mensen om met kansen en waarschijnlijkheden?
Voorbeeld 1: welk type woorden zijn het meest frequent in het engels?
a. Woorden die beginnen met een ‘r’ of
b. Woorden die r als derde letter hebben?
→ de meeste mensen vinden (a) waarschijnlijker dan (b)
Voorbeeld 2: mijn vriend is professor. Hij schrijft graag gedichten, is nogal verlegen en klein
van gestalte. Op welk terrein is hij werkzaam: chinese literatuur of psychologie?
→ de meeste mensen denken dat het om een hoog leraar chinese literatuur gaat
→ mensen zijn slecht in inschatten, afwegen en herzien van kansen
Wat is de oorzaak?
• Heuristiek (vuistregel)
= (vuist)regel om sneller tot de oplossing van een probleem te komen (vaak impliciet of
onbewust)
- Informele, intuïtieve en speculatieve oplossingsstrategieën
- In tegenstelling tot algoritmen, die altijd en overal werken, zijn heuristieken
specifieke strategieën die we leren gebruiken in specifieke situaties en die niet altijd
een oplossing garanderen
- Hoe meer ervaring met een taak hoe beter heuristieken ontwikkeld zijn
→ vaak oorzaak van foutenbron
- Beschikbaarheidsheuristiek: makkelijk uit het geheugen te halen
- Representatieve heuristiek: vergelijking met typische voorbeelden, prototypes of
stereotypen
Wat is de impact op de kwaliteit van de psychodiagnostiek?
→ wat is er aan de hand? Wat zou je adviseren?
→ extra aandachtspunt: confirmation bias
, 2. Impliciet diagnosticeren in psychodiagnostiek: mogelijke foutenbronnen
- Vaak geen systematische en consistente werkwijze
- Informatie zoeken die idee bevestigd (confirmation bias)
- Te vlug adviezen formuleren
- Gebrekkige betrouwbaarheid en validiteit van de onderzoeksmiddelen en
ongeschikte normen
- Voor de hand liggende diagnosen en interventies over het hoofd zien
- Diagnostische proces onvoldoende afgestemd op de hulpvragen van de cliënt
- Besluitvorming onvoldoende gebaseerd op beschikbare gegevens: geen objectieve
criteria hanteren (= verhoging van de subjectiviteit)
- Besluitvorming onvoldoende geëxpliciteerd en daardoor onvoldoende duidelijk voor
collega’s en clienten
- Eigen persoon als foutenbron
- Onvoldoende samenwerking met client en zijn omgeving
- Teveel vakjargon in de communicatie
Fouten en vertekeningen mogelijk in elke fase van de psychodiagnostische besluitvorming →
de invloed van foutenbronnen kan verminderd worden door gebruik van een duidelijk
procesmodel
3. Expliciete psychodiagnostiek als oplossing?
Expliciete psychodiagnostiek
- Wetenschappelijk verantwoorde vormgeving van het proces
- Valide en betrouwbare producten (instrumenten/methodieken)
= precriptief kader of mode
= psychodiagnostisch procesmodel
Basis van het PSD procesmodel. →
- Empirische cyclus
- Hypothesetoetsend denken
Empirische cyclus als statistiek
wat betekent expliciete psychodiagnostiek in de praktijk?
- Explicieter werken met theorieën
- Bewust rekenschap geven van de keuze van bepaalde theorie
- Praktijkkennis gebaseerd op gesystematiseerde praktijkervaringen
- Duidelijk de denkstappen vastleggen die geleid hebben tot het advies
- Onderzoek doen naar de waarde van theorieën en de effecten van interventies
- Resultaten uitwisselen met collega’s
,Conclusie: waarom doen we aan psychodiagnostiek?
Alledaags impliciet diagnosticeren is niet hetzelfde als expliciete diagnosticeren door
wetenschappelijk opgeleide diagnostici
= schatten, afwegen en herzien van kansen obv psychodiagnostisch procesmodel
(empirische cyclus)
→ adviezen en behandeling op maat van de cliënt
De geschiedenis v/d psychodiagnostiek
Historische voorlopers (diagnostiek voor psychologie als wetenschap)
2200 v. chr. (tot nu) : Ratrace
- ratrace = selectie via schriftelijk examen + fysiek examen
- Test om leger samen te stellen (apostelen, gideonsbende (oude T)
- Bestaat nu ook nog: test bij overheid, politie, bedrijven
de
4 eeuw v. chr: griekse typologieën
- Hippocrates, plato, aristoteles
- Gebruik typologieën : temperamenttypes,…
- Nu : big five
de
13 eeuw (tot nu): schoolprestaties via examens
- Univ. Van Bologna: mondelinge examens
- 17de eeuw: univ. Van Oxford
- Nu: CITO toetsen nederland, LVS( test op basisvaardigheden) (belgië)
16de eeuw: meten uitzonderlijke intelligentie
- Eerste poging door Huarte (spanje)
18 &19de eeuw: persoonlijkheid afgeleid op basis van uiterlijk
de
- Frenologie (hersenschedelleer van Gal)
- Nu: niet meer
maatschappelijke context
19de eeuw
- Europa: bevolkingsgroei/verstedelijking: mensen selecteren & afwijkend gedrag
identificeren
- Opkomst wetenschappen & biologie: ontstaan psychologie
Emigratie vanuit europa
- Vs: verspreiding tests & testmisbruik
- Testen of immigranten binnen mogen in een land
WOI (1914-1918)
- Vs: recrutering leger
- Collectieve tests: intelligentie, persoonlijkheid (= in grote groep door tijdgebrek)
- Meestal niet evidence based
Na WOII in VS
- Diversiteit in test & testmisbruik
- Tests voor specifieke vaardigheden (selectie)
- Toename beschikbare tests
- Sterkere en kritische bezinning op theoretische achtergronden
Na WOII in EU
- In schaduw van VS
- Tot 1950: intuÏtieve diagnostiek
, Bijdrage uit verwante disciplines
1. psychiatrie
bijdrage psychiatrie Pinel
- zachte psychologische aanpal (→ wrede behandelingen voor bezeten patiënten)
o open, vriendelijke relatie naar patiënt
o doelgerichte activiteiten
o correcte fysieke verzorging & voeding
- diagnostiek obv observatie en onderzoek
- dossier voor elk patiënt
- kennis bij personeel door training
esquirol (student van Pinel)
- zwakzinnigheid = permanent, ongeneeselijk. Vb.idiotie
- psychiatrische stoornis:
o kan ontstaan op latere leeftijd
o kan verbeteren
o voorbeelden: dementie, manie en melancholie
séquin (student van esquirol)
‘idiotie’ door degeneratie van het centraal zenuwstelsel
→ zwakzinnigheid = veranderlijk door zenuwstelsel te stimuleren, trainen & versterken
Trainingsmethode:
- training op zwakzinnige kinderen
- focus op motorische en sensorische functies
kraepelin
- eerste classificatie in de psychiatrie (verbanden leggen, vastleggen)
o symptoomcluster met verloop van ziekte, oorzaak en afloop
▪ bv. Manisch-depressie & dementia-precox, Alzheimer,..)
→ voorloper van DSM-classificatie
o nadruk op fysiologische oorzaak
o test en meting noodzakelijk om psychiatrische stoornissen te onderscheiden
→ testontwikkeling van persoonlijkheidsstoornissen
samenvatting:
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur vanbesauwhanne. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €2,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.