DEEL 1: CONTINENTIE EN INCONTINENTIE
INLEIDING
Bekkenbodemtherapie
• Relatief jonge therapie
• Vroeger: enkel in Leuven bekkenbodemtherapeut
• Literatuur: nu meer dan 7700 publicaties → goede resultaten
Groeiende aandacht
• medisch: verschillende specialismen
o bekkenbodemspieren, 3 openingen
o urologie, gynaecologie, seksuologie, verloskunde, gastro-enterologie, pediatrie
• elks een eigen specifieke topic in team
multidisciplinair team klein bekken kliniek
• communicatie tussen verschillende specialisten
• problemen die anatomisch dicht bij elkaar liggen → behandelen door 1 team
o bv constipatie + ongewenst urineverlies
o volledig beeld krijgen → voordeel
• 1 arts coördineert, dus moet niet van ene afdeling naar andere
• Uroloog, gastroloog, gynaecoloog, bekkenbodemtherapeuten, radiologie, abdominale chirurgie
• 1x per maand overleg
• Verschillende bijscholingen
VOORKOMEN VAN BEKKENBODEMDISFUNCTIE: INCONTINENTIE
Urinaire incontinentie
• Vaak voorkomend probleem op ELKE leeftijd (3-50%)
• 500 00 Belgen kampen met incontinentie
o 20-40% van de volwassenen
o Vnl vrouwen tussen 30 en 40 jaar
▪ anatomisch anders
▪ bevalling
▪ zwangerschap
▪ vrouw minder waterdicht
prevalentie??
• Geen eenduidige definitie
• Schaamte over het probleem: iedereen reageert anders
o Taboe: jaren zwijgen over incontinentie
• Onderzoeksmethode
o Hoeveelheid verlies?
o Hoe verlies meten?
• Nat gevoel beperkt mensen niet, maar gevoel van verlies wel
o Kleine groep: sociale isolatie
Pagina 1 van 67
,Industrie
• Voor mannen en vrouwen
• Heel wat verschillende merken en vormen
• Heel veel reclame voor producten
o Ook van jonge mensen → nochtans bij meeste jonge vrouwen een echte oplossing
Wat is incontinentie?
• ICS = iedere vorm van ONvrijwillig urineverlies
• Hoge prevalentie bij vrouw: UI, FI, coeles
o Hoe jonger, hoe lager de prevalentie
o Meer kans op oudere leeftijd (ongeveer 50%)
• Komt meer voor adan andere chronische ziektes zoals hypertensie
• Bij mannen ligt de prevalentie veeeel lager (+70: 13,5%)
o Hoe komt dit? → sluitingsmechanisme, interventie,..?
o Prostaatkanker: prostaat wegnemen
• Veroudering: stijgende incidentie
ANATOMIE BLAAS, NIEREN EN URETHRA
Vrouw
• 3 compartimenten: vagina + baarmoeder / rectum /
urinebuis+baas
o Darmkanaal en vagina opgevuld met echogel
o Baarmoeder omarmt blaas van boven uit
Man
• Rectum
• Prostaat onder blaas → sperma voeden en laten zwemmen
• Blaas
HOGERE URINEWEGEN
Nieren
• Boonvormig
• 1-13 cm lang, 150 gr, 5 cm dik
• Ligging: thv lendenstreek in buikholte achter peritoneum
o Rechts ligt lager → lever = ruimte-innemend proces
• Functie:
o filteren en zuiveren van bloed → ureum en creatinine (spieren)
▪ Bloed constant houden = lichaam goed laten functioneren
▪ Chronische nierschade: stijging afvalstoffen
o Vocht en zoutbalans regelen
▪ Waterhuishouding (lichaam: 2/3 water
▪ Ook via ademhaling, zweten en stoelgang
o Hormonen aanmaken
▪ Renine: bloeddruk regelen
▪ Erytropoëtine: stimulatie rode erytrocyten (EPO)
▪ Vit D omzetten in werkzame stop → kalkopname in bot
Pagina 2 van 67
,Ureters
• Functie: transport naar de blaas
• Eigenschappen
o Heel lang en smal
o Achter en onder blaas
o Dichtgedrukt als blaas samentrekt → urine moet naar buiten via urethra → ANTI-REFLUX
• Vesico-urethrale reflux
o Druk in nieren te hoog
o Littekenweefsel → slechtere werking nieren
o Bacteriën vanuit blaas in nieren → nierinfecties
LAGERE URINEWEGEN
Blaas
• Dwarsgestreepte urethrale sphincter
• Functie
o Vulling → reservoir
o Lediging om de 3-5 uur
o Spier: actieve reservoir functie = blaas in rust
▪ Niet somatisch bezenuwd: wij
kunnen niet rechstreeks
contraheren
• Ligging
o Klein bekken
o Achter os pubis
o Onder peritoneum
• Vorm en positie
o Leeftijd en graad van blaasvulling spelen een rol
o Komvormig, afgeplat
• Trigonum in dorsale blaaswand: trekt niet same
• Blaashals
o Vroeger; inwendige sfincter
▪ Plaatstelijke concentratie gladde spiervezels → uitlopers detrusor
o Blaas ontspannen = blaashals gesloten
o Belangrijke rol bij incontinentie vrouw!! → sluitingsmechanisme
o 3 afzonderlijke lagen
▪ Middelste longitudinale laag
▪ Middenste circulaire laag
▪ Buitenste longitudinale laag
• Blaaswand
o Tunica mucosa: overgangsepitheel met losliggend bindweefsel (gerimpeld wanneer leeg)
o Tunica muscularis: detrusor + trigonum
o Tunica adventitia: collageen bindweefsel
Urethra: plaskanaal
• Myo-epitheliale buis
• Gladde spieren behalve op plek waar ze door bekkenbodem gaat
• Lengte afhankelijk van geslacht
• Vrouw
Pagina 3 van 67
, o 2/3 in abdominale ruimte
o Loopt naar voor, caudaalwaarts tussen kleine schaamlippen
o 2-4cm lang, 6 mm doorsnede
• Man
o Door prostaat tot meatus
o 16-20 cm, diameter 8 mm
• Urethrawand
o Mucosa en submucosa
▪ Menopauze: atrofie!!
o Glad spierweefsel
▪ Inwendige longitudinale + uitwendige circulaire laag
o Adventitia: lateraal en ventraal
ANATOMIE EN FUNCTIE BEKKENBODEMSPIEREN
Bekken
• Ilium, os pubis, tuber ischiadica
• Sacrum
• Os cocyx
• Bezenuwing: N. pudendus
• 2 delen
o Lijn tussen beide ischiadica
o Urogenitale triangel
o Anale streek
Functies bekkenbodem
• Steunfunctie
• Sluiting/regeling mictie + defecatie + passage baby
• Seksuele functie: samentrekken tijdens orgasme + functie ejaculatie
Spiertypes
• Slow twitch TYPE 1 = rode tonische vezels (2/3)
o Blijvende constante electrofysiologische activiteit
o Statisch: ondersteuning
o Langdurige submaximale contrecties
• Fast twitch TYPE 2 = witte fasische
o Kort en krachtig
o Bijvoorbeeld bij hoesten of niezen
Pathologie bekkenbodem
• Urine verlies
• Moielijk plassen
• Stoelgangverlies
• Constipatie
• Impotentie
• Dyspareunie
• Uitzakkingen,…
• → dysbalans afsluiten/ontspannen (niet goed functioneren van uitscheidingsorganen) + kracht/tonus
Pagina 4 van 67
