Samenvatting Basisboek recht H1 Inleiding in het recht
42 vues 4 fois vendu
Cours
Recht
Établissement
Hanzehogeschool Groningen (Hanze)
Book
Basisboek Recht
Dit is een samenvatting van het boek Basisboek recht druk 16. Het is hoofdstuk 1 Inleiding in het recht (met uitzondering van de interpretatiemethoden).
Hoofdstuk 1 Inleiding in het recht
§1 Kennismaking met het recht
Het recht regelt veel verhoudingen tussen de mensen onderling, en tussen de mensen en de
overheid. Bij onoverkomelijke problemen kunnen partijen naar de rechter stappen. In de
Grondwet en de Wet op de rechterlijke organisatie staat hoe de rechterlijke macht
georganiseerd is. Het recht stelt veelal sancties op het niet-naleven van rechtsregels.
Mens en recht
De mens is gelijktijdig deelnemer aan verschillende maatschappelijke verbanden. Al dan niet
gewenst komt hij hierdoor in contact met zijn medemens. Mensen zullen in principe de wil
hebben om met elkaar in harmonie te leven, maar een samenleving zonder spanning en
strijd is een droombeeld. Ieder mens heeft belangen die hij probeert te realiseren. In de
praktijk blijkt maar al te vaak dat hij daarbij in botsing komt met belangen van een ander.
Belangentegenstelling is veelal de basis van al dan niet omvangrijke juridische problemen.
Eigenrichting wil zeggen: in een geschil je gelijk halen door zelf geweld te gebruiken. Het
‘recht van de (economisch) sterkste’ geldt dan.
In het algemeen is eigenrichting niet geoorloofd. In beginsel mag alleen de overheid het
recht met behulp van geweld handhaven. De overheid heeft monopolie op de
rechtshandhaving met behulp van dwangmiddelen, zoals het opleggen van een geldboete
of gevangenisstraf.
Toch is het in het Nederlandse recht denkbaar dat een burger bij hoge uitzondering zonder
probleem via eigenrichting rechtens geoorloofd mag oplossen. Dat is het geval als de wet
uitdrukkelijk in een specifieke situatie de bevoegdheid tot eigenrichting aan de burger geeft.
Om onrechtmatige eigenrichting te voorkomen kunnen partijen die een probleem hebben
waar zij niet uit komen, dit veelal voorleggen aan de rechter.
Organisatie rechterlijke macht
In Nederland zijn er lagere rechters en hogere rechters. Deze rechters hebben een eigen
terrein waarop zij rechtspreken. De rechters zijn lid van de zittende magistratuur; we
spreken van zittende magistratuur, omdat de rechters (rechterlijke ambtenaren) in de
rechtszaal blijven zitten als zij aan het woord zijn.
De organisatie van de rechterlijke macht ziet er als volgt uit:
Een juridisch probleem wordt eerst door een lagere rechter in 1 van de 11 rechtbanken
bekeken en beoordeeld. De rechtbank is het eerste gerecht. De rechtbank kent
meervoudige kamers met 3 rechtsprekende rechters, en enkelvoudige kamers met 1
rechtsprekende rechter.
Als 1 van de partijen het niet eens is met de uitspraak (een vonnis) van de rechter in een
rechtbank, kan hij de zaak aan een hogere rechter voorleggen; hij kan dan in hoger beroep
gaan bij 1 van de 4 gerechtshoven. De rechters bij een gerechtshof (het hof) noemen we
raadsheren, ongeacht of deze rechters man of vrouw zijn. In de regel spreekt het
gerechtshof recht in een meervoudige kamer, dus rechtspraak door 3 raadsheren.
Eenvoudige zaken worden echter door 1 raadsheer behandeld.
, Als 1 van de partijen het niet eens is met de uitspraak van het gerechtshof (een arrest), dan
is het onder bepaalde voorwaarden mogelijk om het geschil voor te leggen aan het hoogste
rechtscollege in Nederland, de Hoge Raad; dit heet in cassatie gaan. Ook een rechter in de
Hoge Raad noemen we raadsheer. De Hoge Raad spreekt recht met 5 raadsheren. In
cassatie gaan bij de Hoge Raad is iets anders dan in hoger beroep gaan bij het
gerechtshof. In hoger beroep kijkt de rechter nog 1 keer of de rechter in de rechtbank alle
feiten goed heeft beoordeeld, of er voldoende bewijs is en of het recht juist is toegepast. De
uitspraak van het gerechtshof komt in plaats van het vonnis van de rechtbank. In cassatie
wordt door de Hoge Raad niet opnieuw gekeken of de feiten wel kloppen, hij kijkt alleen of
de lagere rechter het recht juist heeft toegepast. Als de Hoge Raad oordeelt dat het recht
niet goed is toegepast, wordt de zaak terugverwezen naar een lagere rechter, die opnieuw
uitspraak moet doen. Het zal duidelijk zijn dat de lagere rechter het oordeel van de Hoge
Raad in acht moet nemen.
Sancties op het niet-naleven van rechtsregels
Het recht stelt zich ten doel de samenleving rechtvaardig, vreedzaam en efficiënt te
ordenen. Daartoe stelt het recht veelal een sanctie op het niet-naleven van een rechtsregel.
Een sanctie is een middel om naleving van bijvoorbeeld een voorschrift af te dwingen, of is
een straf voor een overtreding.
Het college van burgemeester en wethouders kan een last onder dwangsom opleggen. Een
last onder dwangsom wil zeggen dat de overtreder voor bijvoorbeeld elke dag dat hij de
overtreding niet ongedaan maakt, een geldbedrag moet betalen. Dit is geregeld in art. 5:31d
e.v. Algemene wet bestuursrecht (Awb).
Als de aangesproken partij het niet eens is met het besluit van het college van burgemeester
en wethouders, kan hij zijn grieven uiteindelijk aan een rechter voorleggen.
Het is duidelijk dat als op een rechtsregel geen sanctie is gesteld, enkele burgers wellicht
minder enthousiast zijn om zich te houden aan een dergelijke regel.
§2 Indeling van het objectieve recht
Het aantal rechtsregels dat in Nederland geldt, is groot. Als hulpmiddel om inzicht te krijgen
in de rechtsregels die op dit moment in Nederland gelden, dit wordt het objectieve recht
genoemd, worden een aantal veelgebruikte indelingen van het objectieve recht globaal
behandeld. Het objectieve recht omvat de rechtsregels die door de overheid zijn
vastgesteld of erkend met het doel de samenleving te ordenen, en die, in het beginsel door
sancties, gehandhaafd kunnen worden. Het objectieve recht wordt ook wel aangeduid met
positief recht of geldend recht.
Onderscheid privaatrecht - publiekrecht
1 van de indelingen van het recht is het onderscheid in privaatrecht en publiekrecht. Het
belang van dit onderscheid is dat het privaatrecht de rechtsverhouding tussen burgers
onderling regelt, terwijl het individueel centraal staat. Het publiekrecht regelt de verhouding
tussen de overheid en de burgers. In dit deel van het recht staat het algemeen belang
centraal. Ondanks dit duidelijke verschil is het juridisch mogelijk dat de rechtsverhouding
tussen overheid en burgers toch beheerst wordt door het privaatrecht.
Privaatrecht
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur xninaxx. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €3,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
