Dierkunde 2020-2021
Classificatiesysteem
Regnum
Phylum
Classis
Ordo
Familia
Genus
Species
Stamboom der dieren
De eerste onderscheiding is dat ze Bilateraal symmetrisch zijn (= tweezijdig symmetrie).
Dan volgt er een verdeling van Protostomes en Deuterostomes.
Protostomes ontwikkelen als eerst gevormde opening de mond.
Deuterostomes ontwikkelen als laatst gevormde opening de mond.
De Protostomia worden nog onderverdeeld in de Lophotrochozoa en de Ecdysozoa.
De Lophotrochozoa worden zo genoemd omdat de meeste een larvestadium doormaken.
De Ecdysozoa maken bijna allemaal 1 of meerdere vervellingen doormaken.
1
,Samenvatting
Hoofdstuk Evolutionaire relevantie Medisch/veterinaire relevantie
Protozao
Eencelligen: alle cellen zijn Bij de eencelligen zijn er heel wat
gelijkaardig en functioneren verwekkers van ziekten, bijn.
individueel Malaria, slaapziekte, amoebiase
Porifera
De meest eenvoudige meercellige
organismen: de cellen zijn
gedifferentieerd (= zich
verschillend ontwikkeld hebben),
maar alle taken worden nog
steeds op individueel cel niveau
uitgevoerd
Cnideria
Cellen zijn georganiseerd in Kwallen, poliepen en
gedifferentieerde weefsels en al zeeanemonen hebben netelcellen
enkele organen: 2 lichaamslagen die bij aanraking met de huid van
mensen irritatie of zelfs vergiftiging
kunnen veroorzaken
Plathyhelminthes
Drie lichaamslagen tijdens de Heel wat platwormen zijn
embryonale ontwikkeling: echte parasitair bij mensen of bij
organen die allerlei functies huisdieren, o.a. leverbotten,
uitvoeren bloedbotten, lintwormen,..
Duidelijke kopstreek met
concentratie van zenuwstelsel,
spijsverteringsstelsel met een
darm met slechts 1 in en uitgang,
eenvoudig excretiestelsel
Nematoda
Volledig spijsverteringskanaal Heel wat rondwormen zijn
met aparte mond aan de kop en parasitair bij mensen of bij
anus helemaal vanachter. huisdieren, o.a. spoelwormen,
De soort C. elegans wordt zeer haakwormen, filarien,….
veel gebruikt als proefdier in
biomedisch onderzoek.
Mollusca Een aantal soorten
Ademhalings- en (vb.mosselen,…) worden gekweekt
bloedvatenstelsel. Hierdoor of uit het wild gevangen als
kunne deze dieren groter worden voeding.
dan de voorgaande groepen. Een Bijna alle Trematoda hebben een
schelp biedt enige bescherming slakkensoort als tussengastheer.
tegen uitdroging.
2
,Annelida Bloedzuigers horen thuis in deze
Gesegmenteerd lichaam groep
Arthropoda:inleiding
Stevig uitwending skelet
voorkomt uitdroging en laat toe
van ook in een niet-vochtig milieu
te leven.
Poten, monddelen,... zijn
opgebouwd uit scharnierende
leden waardoor er een grote
diversiteit in beweging en
voedselopname is in deze groep
Arthropoda:
Arachnida Enkele soorten spinnen en
schorpioenen produceren krachtig
gif
Verschillende soorten mijten en
teken zijn ectoparasieten bij
mensen en huisdieren. Sommige
ervan dragen ziekteverwekkende
bacteriën en virussen over.
Arthropoda:
Crustacea Een aantal soorten (vb. kreeften,
garnalen,…) worden gekweekt of
uit het wild gevangen als voeding
Arthropoda: Insecta
Meest succesvolle groep van Heel wat soorten luizen, vlooien,
Arthropoda (en van alle dieren) vliegen, muggen,… zijn
ectoparasitair bij mensen en
Vliegvermogen huisdieren. Sommige ervan zijn
vector voor ziekteverwekkende
Fruitvliegjes Drosophila sp. bacteriën, virussen, eencelligen of
Worden zeer veel gebruikt als wormlarven.
proefdier in biomedisch
onderzoek Honingbijen zijn een belangrijke
economische soort en
bijeenziekten zijn dus van
veterinair belang
Chordata
Dit zijn de zogenaamde In deze groep vinden we dus ook
Deuterostomia in tegenstelling de Vertebraten en daarmee dus
tot de groepen hierboven. Bij de ook de mens en de meeste
Chordata vinden we een gedomesticeerde soorten.
inwendige steunstructuur
(chorda, bij verdere geëvolueerde
groepen omgeven of zelfs
3
, vervangen door wervels), een
inwendig skelet, een darm met
(minstens embryonaal)
kieuwspleten, gesegmenteerde
spieren in een onsegmenteerd
lichaam, een postanale staart.
1. Protozao
Inleiding
Protozoa is een verzamelnaam voor kleine, meestal ééncellige organismen/eukaryoten (= Er
is een volledige cellulaire infrastructuur met kern en organellen).
Soms leven ze in kolonies. Ze bezitten duidelijke, 1 of meerdere kernen, sommige ook een
schaaltje.
Er zijn … protozoa
- vrij levende
- commensale (= organisme dat een voordeel heeft doordat het met een of ander
organisme leeft, terwijl dit ander organisme daar geen voordeel of nadeel van heeft)
- symbiotische (=het langdurig samenleven van twee of meer organismen van
verschillende soorten waarbij de samenleving voor ten minste een van de
organismen gunstig of zelfs noodzakelijk is)
- parasitaire (= leven in een ander organisme)
Sommige voeden zich heterotroof (= voeding zich aan organische stoffen) <-> autotroof
(dood materiaal)
Er zijn 2 voedingswijzen:
1. osmotroof: voedingswijze waarbij voedselpartikels worden opgenomen zonder
fagocytosis (= proces waarbij het membraan van een cel vaste deeltjes, zoals andere
cellen, omsluit en zo een holte (fagosoom) binnen de cel vormt waarin de omsloten
deeltjes buiten het cytoplasma veilig opgeslagen worden.
2. Fagotroof: voedingswijze waarbij voedselpartikels worden opgenomen met
fagocytosis
4