Complete, compacte en duidelijke samenvatting van Thema's Maatschappijleer voor VWO hoofdstuk 3: Parlementaire Democratie (5VWO). Alle rijtjes en begrippen/definities zijn duidelijk uitgewerkt en gesorteerd per hoofdstuk/paragraaf. Ik heb ook gebruik gemaakt van opsommingen, bullet points en schem...
Soevereiniteit: wanneer een staat op een bepaald gebied met duidelijke grenzen het
hoogste gezag uitoefent en een monopolie op het gezag heeft.
Thomas Hobbes: zonder soevereiniteit een “poor, nasty, brutish and short life”.
Politiek: het maken van keuzes waarin iedereen in een staat is gebonden.
De politiek maakt overheidsbeleid en voert dit uit om maatschappelijke problemen
op te lossen. Dilemma van politiek: efficiënt besturen of maximale participatie?
In het oude Griekenland was er directe democratie via volksstemmingen.
Nederland heeft een representatieve democratie: het volk kiest
volksvertegenwoordigers die zich regelmatig bij verkiezingen moeten
verantwoorden.
Dit is praktischer dan een directe democratie omdat niet over elk onderwerp
gestemd hoeft te worden.
Kenmerken democratie:
1. trias politica
2. individuele vrijheid
3. politieke grondrechten
4. beperkte bevoegdheden van politie en leger
5. onafhankelijke rechtspraak
6. persvrijheid
7. minderheden worden beschermd
Twee soorten binnen representatieve democratie: parlementair en presidentiële
stelsel. Kenmerken parlementair stelsel (in NL):
1. gekozen parlement is hoogste orgaan
2. uitvoerende macht wordt gekozen door parlement en moet verantwoording
afleggen
3. staatshoofd is niet gekozen en heeft beperkte macht
a. constitutionele monarchie: land met een koning(in) als staatshoofd,
wiens macht wordt beperkt door grondwet (zoals in NL).
Kenmerken presidentieel stelsel (in bijv. VS):
1. volk kiest parlement en president
2. president heeft veel politieke macht
3. president is hoofd van de regering en kan ministers benoemen en ontslaan
4. president heeft geen ontbindingsrecht: recht om parlement te ontbinden
Nederland heeft een parlementaire democratie met een constitutioneel vorst.
, Vrijheid en gelijkheid zijn belangrijk voor een democratie want iedereen mag
meedoen en je mag zelf bepalen op welke manier je gebruik maakt van politieke
rechten.
We leven in een democratie, dat is te zien in de grondwet door:
1. taken en bevoegdheden van trias politica
2. politieke grondrechten (bijv. kiesrecht, recht om te demonstreren, op vrije
meningsuiting, etc.)
3. regels voor politieke besluitvorming zijn vastgelegd
4. persvrijheid en media beschikt over juiste informatie
Dictatuur: trias politica zijn niet van elkaar gescheiden maar in handen van een
kleine groep mensen.
Gewone burgers hebben weinig tot geen invloed en kunnen eventuele rechten
niet opeisen. Een dictatuur is nooit een rechtsstaat.
Andere kenmerken van een dictatuur:
1. beperkte individuele vrijheid
2. nauwelijks politieke vrijheid
3. vaak overheidsgeweld
4. geen onafhankelijke rechtspraak
5. censuur van media en kunst
Machthebbers kunnen snel besluiten nemen want er is geen tegenmacht.
Vormen van dictatuur:
1. ideologisch: bijvoorbeeld gericht op communisme (Noord-Korea)
2. religieus (of theocratie): wetgeving wordt door religie ingegeven (Iran)
3. militair: leger heeft de macht (Myanmar/Birma)
§ 2. Politieke stromingen
Ideologie: samenhangend geheel van de denkbeelden over de mens en de gewenste
inrichting van de samenleving. Een ideologie heeft standpunten over:
1. Normen en waarden
2. Sociaaleconomische verhoudingen (links / rechts)
Links en rechts over sociaaleconomische verhoudingen:
Links Rechts
Actieve overheid Passieve overheid
Eerlijke verdeling van inkomen Lage belastingen
Uitgebreide verzorgingsstaat Men heeft eigen verantwoordelijkheid
Gelijke kansen Economische vrijheid
Partijen in het politieke midden hebben een ideologie tussen links en rechts in.
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur mila444. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €5,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
